Nationale dwaasheid

TEKST & UITLEG

Massale vechtpartijen hier, een v^are veldslag elders, een spoor van vernieling, 38 gewonden in het ziekenhuis, tientallen arrestaties. Zomaar een greep uit de krantenkoppen van de laatste twee v/eken. Hoewel honderden kilometers van huis, we weten waarover het gaat en nadere aanduiding is overbodig. Ook dichtbij is veelal het straatbeeld veranderd, al is dat tot op heden dan op meer vreedzame wijze.

Koning Voetbal heeft ook ons land in zijn greep en de volksverdwazing kent geen grenzen.

VAN SPEL NAAR SPORT

Het begrip sport is afkomstig van het latijnse werkwoord disportare, dat zoveel betekent als: /n c/e hoven zijn, hef werk verlaten, zich verstrooien. Als zodanig is het woord sinds het eind van de 1 9e eeuw bij ons in gebruik.

Veel van de activiteiten die wij nu aanduiden als 'sport' hebben echter een geschiedenis die veel verder teruggaat. Zelfs in de Bijbel vinden we op meer dan één plaats vergelijkingen met in die tijd bekende onderdelen van lichamelijke activiteiten en volksvermaak. Deze vergelijkingen worden zeker niet genoemd ter navolging in lichamelijke zin, maar wel wordt hierdoor duidelijk dat deze vormen van spel en spelen een zodanige algemene bekendheid hadden dat Paulus ze gebruikte als vergelijkingsmateriaal. Zoals we nu spreken over volkssport(en), zo kende men toen de volksspelen. Zonder de ontstaansgeschiedenis van de hedendaagse verdwazing nauwkeurig na te gaan, kan gesteld worden dat veel van wat nu als sport betiteld wordt, oorspronkelijk als spel werd beoefend. Er heeft in de loop der jaren een duidelijke verschuiving plaatsgevonden van het recreatieve naar het zakelijke. Daarbij is het oorspronkelijke spel-element nog wel aanwezig, maar de activiteit is zakelijker, agressiever en resultaatgerichter geworden. Spel gaat over in sport wanneer de de prestaties vergeleken moeten worden. En zeker wanneer het competitie-element wordt ingebracht. Dan is er de prikkel om de eerste en de beste te zijn. En dat vereist oefening, training, specialisatie, organisatie, reglementering en leiding.

Voor het meten van eikaars krachten en kunnen is een strak georganiseerd wedstrijdsysteem noodzakelijk. fHet is niet moeilijk in te zien dat daarbij het element van gezonde lichaamsbeweging en noodzakelijke ontspanning op de achtergrond raakt.

BEZINNING

Lichaamsbeweging heeft als recreatie en ontwikkelingsmogelijkheid een zekere waarde en kan een zeker tegenwicht vormen tegen de gevolgen van bijvoorbeeld verzakelijking en verstedelijking. Het mag tot de verantwoordelijkheid van de overheid gerekend worden, dat mogelijk te maken. Dan hebben we het echter wel over spel, en bepaald niet over enigerlei wijze van sportbeoefening in competitieverbond.

Ons gemeenteprogram zegt dot de grootst mogelijke terughoudendheid geboden is en in geen geval medewerking verleend mag worden indien de sportbeoefening leidt tot sportverdwozing. Consequent handelen zou, gezien de actuele gebeurtenissen rond de voetbal, dan ook het einde van alle vormen van medewerking daaraan moeten betekenen. Tenzij het uitsluitend de recreatieve, niet competitiegerichte, vorm daarvan betreft. In ieder geval is bezinning nodig op het waarom, waartoe en hoe van de sportbeoefening. Sport in zijn algemeenheid en voetbal in het bijzonder heeft zich namelijk ontwikkeld tot een maatschappelijk verschijnsel waarvan de negatieve aspecten legio(!) genoemd kunnen worden.

LICHAAM FM 7!PI

De waardering van sportbeoefening is niet los te zien van het mens­ beeld, van de betekenis die men hecht aan het lichaam. Daarin is sprake van een zekere omgekeerde evenredigheid. Hoe meer waarde wordt gehecht aan de ziel, hoe minder waarde wordt gehecht aan het lichaam. Ook het omgekeerde is waar, overwaardering van het lichaam, gaat gepaard met onderwaardering van de ziel. In de geschiedenis van de mensheid wisselen lichaamsverguizing en lichoamsverafgoding elkaar af. Beide zijn onschriftuurlijk en leiden tot verwording. Het gaat, ook in de ware godsdienst, om lichaam én ziel. Zondag 1 en zondag 22 van de Heidelbergse Catechismus, om maar niet meer te noemen, zijn daarover niet onduidelijk. De mens is lichaam én ziel. Een lichaam zonder ziel is geen mens en een ziel zonder lichaam is geen mens.

Daarbij is zonder enige twijfel de zorg voor de ziel van oneindig groter belang dan de zorg voor het lichaam, daarover is Gods Woord niet onduidelijk. Maar nergens lezen we in datzelfde Woord ook maar iets dat aanleiding zou kunnen geven tot minachting of verachting van ons lichaam. Integendeel, dat lichaam verdient aandacht en verzorging. Niet 'tot begeerlijkheden', maar als tempel van God de Heilige Geest. Het valt buiten het kader van dit artikel, maar ook de zorg voor het lichaam van de doden, zowel in het Oude als in het Nieuwe Testament, toont ons de zorgvuldigheid die het lichaam waardig is.

UPIUM VAN HET VOLK

Zorg voor het lichaam mag er dus zijn. En die zorg heeft in onze verstedelijkte en verzakelijkte samenleving een andere vorm dan, bijvoorbeeld, in de agrarische samenleving van pakweg drie eeuwen geleden. Sport is ook een afspiegeling van wat zich in de cultuur voordoet. Onze moderne, vermaterialiseerde, massacultuur schept als het ware een voedingsbodem voor sport als volksvermaak. Als welvaartsverschijnsel, mede mogelijk gemaakt door de steeds groter wordende hoeveelheid vrije tijd en steeds meer toegankelijk gemaakt door de moderne massamedia.

Zeker nu de Mammon zich de sport als middel heeft toegeëigend om de massa te binden, is er van een gezond tegenwicht dat het spel of de recreatieve sportbeoefening kan bieden aan de gevolgen van de verstedelijking, geen sprake meer. Integendeel, sinds beroepssport gemeengoed is geworden, is er meer dan ooit sprake van passieve sportcon.umptie, geen bezigheid ten nutte v'^n het eigen lichaann, nnoar spo ' als amusement, als opium van het olk.

Daarbij komen de bizarre bijverschijnselen. Moderne slaven die verhardeld v/orden voor miljoenen; terwilie van de 'top' mishandelt men eigen lichaam en niet zelden dat van anderen. En de toeschouwer wedt rusteloos meegesleurd van het ene evenement naar het andere.

Van de voetbal-competitie naar het schaatsen, van weer voetbal naar de tennisbaan, van de tennisbaan naar de wielerbaan, van nationaal, naar Europees en van Europees naar wereld- of Olympisch kamppioenschap. Het hele jaar door en de hele wereld over. Zonder dat het oog ooit verzadigd wordt van het zien. Niets daarvan is blijvend. Sterren gaan op, schitteren, verbleken en worden verguisd. En de blinde massa holt er achteraan. Niet alleen de licht ontvlambare Zuid-Amerikaan, maar ook de nuchtere Hollander de zinnen volslagen verblind. Bij belangrijke wedstrijden lijkt Nederland verlaten, het werk wordt stilgelegd en vergaderingen worden verschoven.

GEEN NIEUWS ONDER DE ZON

Nog zullen mogelijk velen vragen wat we tegen hebben op deze passieve beleving van sport en spel. Het antwoord daarop ligt voor het oprapen. Prestatiedrang waarin het doel de middelen heiligt. Mishandeling van andermans en eigen lichaam wordt niet geschuwd om het hoogste te bereiken. En dat niet uit sportieve motieven alleen, maar niet in het minst gedreven door de zucht naar meer. Meer geld en meer glorie. Belangstelling die uitgroeit tot verering en die religieuse vormen heeft aangenomen. Met de daarbij behorende terminologie. Koning Voetbal wordt gediend door 'godenzonen' die zich 'eeuwige roem' kunnen verwerven. Die hun beroep uitoefenen in 'voetbaltempels', waarbij de 'grootsten' onder hen worden vereerd met bijnamen als 'de Verlosser'.

Wat dat betreft is er overigens geen nieuws onder de zon. Van oudsher is het spel bij vele volken verbonden geweest met de godsdienst. De Olympische Spelen, de nationale spelen van de oude Grieken, werden gehouden ter ere van de 'oppergod' Zeus. De naam 'Olympisch' is daarbij afkomstig van de berg Olympia, volgens de Griekse mythologie de woonplaats der goden.

OOK ONDER ONS

Het zal duidelijk zijn dat de aanleiding hierover te schrijven in deze dagen overal om ons heen zichtbaar is. Waarbij bepaald geen diepgaande bestudering nodig is om te kunnen constateren dat de dwaasheid bij iedere gelegenheid verdergaande vormen aanneemt.

Daarbij zou het meer en meer duidelijk moeten worden dat de mens die oprecht begeert te leven overeenkomstig Gods Woord en die enigermate een besef omdraagt van de ernst van het leven en het zeker naderende moment waarop van al ons doen en laten rekenschap gegeven zal moeten worden, zich nog niet één uur hiermee in kan en mag laten. Met het duidelijker worden van het afgodisch karakter van deze vormen van verdwazing, zou 'onder ons' de afkeer moeten groeien en zou meer en meer ook de rok gehaat moeten worden die van het vlees besmet is.

Het is zeer te vrezen dat het tegendeel waar is. Het spel heeft zijn duizenden, de sport zijn miljoenen verslagen. Het gaat ons volksdeel niet voorbij. Dat is ook haast onmogelijk. We leven in deze wereld en in dit land onder deze omstandigheden. Of we willen of niet, we worden er mee geconfronteerd. En het laat niet na beslag te leggen ook op onze jeugd. Mijn kinderen en uw kinderen. Ze komen thuis van de (reformatorische) school en ze weten te vertellen wie van wie heeft gewonnen, met hoeveel en wie de doelpunten maakte(n). Dat daar een taak ligt voor ouders en onderwijzers is duidelijk.

BEWOGENHEID

Daarbij moet onze afwijzing ondubbelzinnig zijn. Toen in vroeger tijden de christenen in overheidsposities kwamen, werden de volksspelen direct afgeschaft. Maar nooit mag onze afkeer tot uiting komen in neerzien op de verdwaasden. Wij doen hopelijk beter, maar zijn daarmee nog niet beter. Als wij werkelijk Gods eer en het welzijn van onze medemens op het oog hebben, zien wij niet onbewogen aan hoe land en volk ten ondergaat aan 'brood en spelen'. Liefdeloosheid zij verre van ons, maar hier rest niet anders dan de constatering: deze nationale verdwazing is God-onterend en volks-verwoestend.

Het Woord von God en de lessen der historie, leren het ons. Na het oordeel der verharding, volgt het oordeel der verwoesting. Arm, arm Nederland.

DN

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen