Kerend tij

Hoe snel het tij kan keren, bleek afgelopen weken. Dreigde er bij de debatten over de regeringsverklaring van het tweede kabinet-Kok zowaar nog ruzie in de coalitie over de vraag wat er moet gebeuren met het geld van meevallers, drie weken later moest er stilgestaan worden bij de gevolgen van de om zich heen grijpende economische en financiële crises. Zal de groei vertragen, omslaan in een recessie wellicht?

Deze en andere vragen speelden een belangrijke rol tijdens het debat over de troonrede en de miljoenennota, de jaarlijkse algemene politieke beschouwingen. Dat dat debat nieuws zou opleveren, was overigens niet de verwachting. Immers, nog geen maand eerder waren er uitvoerige politieke beschouwingen gehouden naar aanleiding van de installatie van wat heet 'Kok-2'. Desalniettemin waren er een paar opmerkelijke (nieuwe) feiten te melden. Zoals gezegd de somberder economische vooruitzichten, maar bijvoorbeeld ook de wateroverlast als gevolg van de ongekend overvloedige regenval.

In de bijdrage van de SGP-fractie werd aan beide genoemde onderwerpen aandacht geschonken. Daarnaast is door ir. Van der Vlies, die als fractievoorzitter het woord voerde, geprobeerd om 'paars' een alternatief voor te houden, een bijbels perspectief. Zijn redevoering wordt hieronder integraal afgedrukt.

WISPFITURIGHEID

"Het komt eigenlijk een beetje ongelukkig uit, algemene beschouwingen zo kort na een debat over de regeringsverklaring. Hoewel, er is sindsdien wel weer het een ander gebeurd. Ik denk aan de gevolgen van de politieke en economische crises in Rusland en Azië, de instabiliteit in Latijns-Amerika. De beursreacties zijn er naar: grote wispelturigheid. VNO-NCW en de bankwereld constateren een dalend verloop in de investeringsontwikkeling. Het consumentenvertrouwen in de economie wordt minder en die tendens beïnvloedt de economische groei.

Tal van cao's kennen voor de eerstkomende jaren inkomensstijgingen, die doorwerken in de overheidssfeer. Het Centraal Planbureau constateert dan ook in de Macro Economische Verkenningen dat Nederland afstevent op een vertraging van de economische groei. Nu is de regering uitgegaan van een behoedzaam scenario, enige reserve zit dus ingebouwd, maar toch! Wat: • de beleidsreactie van de regerinc op de kern van de MEV-boodschco? Moet de broekriem toch weer wc' worden aangetrokken? Ter wille -• jn het financieringstekort, ter wille van de collectieve lastendruk. Wij vo'den het in elk geval nogal voorbt Mg en eigenlijk onwijs, dat het debat over de regeringsverklaring publicitair een heel eind heen leek te worden gedomineerd door het gekro keel tussen de coalitiepartners over wat te doen met een begrotingsoverschot. De huid werd verkocht, voordat de beer geschoten was. Waf dat betreft, zat de heer Wijnbergen (de hoogste ambtenaar van het ministerie van Economische Zaken, die zich publiekelijk hierover had uitgelaten) er niet ver naast.

Opnieuw wordt scherp duidelijk, als wij de voorliggende stukken overzien, hoe afhankelijk wij in wezen zijn van mondiale economische ontwikkelingen, die door de politiek praktisch en lokaal moeten worden uitgewerkt. De maatstaf voor succes van paars' is de bewerkstelligde rangorde van de nationale economie in de wereldeconomie. Grote fundamentele keuzen worden niet aan de orde gesteld. Waarden en normen zouden het produkt van evolutie zijn. Culturele pluraliteit, pragmatisme, redelijkheid, globalisering en informatisering; de overheid hierbij meer in een coördinerende dan in een initiërende rol. De tijd dot vernieuwing uit kringen van politiek of uit kringen van wetenschap kwam, is voorbij. Zij komt uit bedrijven en organisaties, die mc^tschappelijk ondernemen, zoals dat heet. Je zou kunnen zeggen dat de trend is var overheid als rechtshandhaver en zwaarddrager naar intermediair, raadgever en medewerker.

VUILNISOPHAAL­DIENST

Mel gedogen en tolerantie liep onze rechtsstaat - oude stijl - vast. Zelfs de politiek als maatschappelijke vuilnisophaaldienst werkt niet meer. Het wordt meer en meer teruggelegd bij de burgerij. Zelfbeheer per locatie of buurt. Wie iets wil, moet daarvoor of zelf zorgen of extra betalen en anderen worden voor het ondergaan van overlast wel gecompenseerd. Prof. ir. G. van Dijk, van wie deze analyse is (weergegeven in het Nederlands Dagblad), concludeert dan dat de paarse conclusie luidt dat iedereen vooral goed voor zichzelf moet zorgen. De ministerpresident zal dat wel een te boude bewering vinden, maar feit is dat een sterk en sociaal beleid wordt voorgestaan en gepresenteerd; let wel, in die volgorde: sterk en ook sociaal. Hamvraag is dan of in concreto concessies zullen worden gedaan aan economische groei en concurrentiekracht. De regering kan om deze vraag niet heen en wij zien een helder antwoord graag tegemoet.

Onze tijd wordt wel aangeduid als de tijd van het postmodernisme. Grote verhalen van samenhangende levens- en wereldbeschouwingen zouden niet meer passen. Er is geen levensbeschouwelijke vastigheid meer. Dat geldt gelijkelijk christendom, socialisme en het liberalisme als systeem. Postmodernisme als crisis der waarheid. Geen vast idee meer, op basis waarvan je je leven kunt inrichten en daarom maar een vlucht in alles wat te genieten is. Kenmerken van postmoderne individualiteit zijn economische globalisering, de levensbeschouwelijke individualiteit en de intensivering van het verlangen (H. Kunneman, hoogleraar praktische humanistiek aan de Universiteit voor Humanistiek te Utrecht, in "Van theemutscultuur tot walkmanego"). Die intensivering van verlangen vertaalt zich in de hedendaagse grote aandacht voor seks, sport en lichaamsgerichte consumptie. Het gaat om een verlangen, onvervuld en ongestild, om erkenning van diepste gevoelens. Wij stellen daar een vruchtbaarder verlangen tegenover.

De regering wil een beleid voeren in lijn met onze nationale tradities (regeringsverklaring, slotalinea). Om deze te duiden valt het kernwoord tolerantie. Dat begrip heeft in ons land een eigen geschiedenis. Was het vroeger zo dat er volstrekte overeenstemming bestond over de universaliteit van de christelijke zedenwet, nu is dat geheel anders. Toen was het zo dat ieder die zich zichtbaar zedelijk afwijkend gedroeg, buiten de tolerantie viel. Nu is het, wat scherp gezegd, zo dat hoé gek of dol men zich ook gedraagt, men op tolerantie rekenen kan. De grenzen van de moderne tolerantie t.a.v. het lichamelijke liggen ver weg en worden daarenboven niet consequent gehanteerd. Het rookverbod in publieke ruimten wordt terecht gemotiveerd met schade aan derden die verplicht zijn tot meeroken, maar we doen wel meer dingen die schadelijk zijn voor anderen, zoals autorijden. Naar de regels van de democratie, het zijn maar voorbeelden, verbieden wij het roken en breiden we het wegennet steeds weer uit. Dat kunnen wij ons, dunkt men, veroorloven, omdat de publieke moraal haar metafysische grondslag verloren heeft. De wil van de meerderheid is zo wet en daarmee moreel goed. Een andere rechtvaardiging van een morele grondregel acht men niet langer noodzakelijk (prof. A.T. van Deursen: In gemeenschap met de tijd).

LEEGTE

Het is toch volstrekt duidelijk dat, waar een herstel van normen en waarden breed wordt voorgestaan, een referentie alléén aan wat er onder de bevolking leeft en wat die in meerderheid wil, een fundamenteel tekort kent. Is dat niet de moeite van dit ogenblik? Dat een samenleving zonder geloof langdurig kan bestaan is immers nog nergens ter wereld ondubbelzinnig gebleken. Ongeloof is slechts een specifiek en afwijkend kenmerk van onze geseculariseerde westerse cultuur. Cultuur zonder religie is ten diepste leegte. Daarom blijft de SGP-fractie met overtuiging en in ernst oproepen zich te bekennen tot de christelijke waarden en normen, oproepen tot een overheidshandelen dat in overeenstemming is met wat God ons in Zijn Woord als zegenrijk voorhoudt en met wat Hij in Zijn Wet van ons vraagt. Wij zijn daartoe allen gehouden. Deze vereiste is niet vrijblijvend, er is geen uitzicht op wezenlijk geluk en vrede buiten het geloof in de Zoon van God, de Heere Jezus Christus. Buiten Hem lijdt uiteindelijk alles en iedereen schipbreuk!

Dr. Martin Luther King was niet de laatste met een droom. Ook wij hebben die. Jongstleden zondag ging het Jaar met de Bijbel officieel van start, een actie met op zichzelf een goed doel: "de maatschappelijke, sociale, culturele en religieuze invloed van de Bijbel op onze multiculturele, geseculariseerde samenleving in verleden, heden en toekomst centraal te stellen". In rond Hollands, komt het er op neer dat men alle

Vervolg op pagina 11 Nederlanders wil laten horen en zien dat de Bijbel van groot belang is, niet alleen voor de godsdienst en godsdienstigen, maar voor iedereen, voor de sannenleving en onze cultuur.

Onze droom, ons diep verlangen is dat het daarvan wezenlijk komt. Dat onze overheid dat gaat beseffen en daarnaar handelen. Dat zou een keer fen goede geven, wij zouden er allen goed mee zijn. Wat zou het een zegen zijn cis de Bijbel ook in het Catshuis en de Trèveszaal regelmatig opengeslagen zou worden. Er wordt dan een wenkend perspectief geopend: de beschermwaardigheid van alle leven staat centraal; recht en gerechtigheid worden betracht; de overheid is het schild der zwakken; er wordt inhoud gegeven aan een Bijbels genormeerd rentmeesterschap; Gods dag en Naam worden publiek geheiligd, waardoor een haven van rust en geborgenheid ontstaat. Iemand die zich bij deze thema's geen actuele politieke onderwerpen kan bedenken, is een hals.

GEDENKSTEEN

Nu de politieke realiteit: er wordt ons een hele stapel beleidsnota's, plannen van aanpak en dergelijke aangekondigd. Begrijpelijk, een nieuw kabinet, een nieuwe start. Laat het geen valse stort zijn, moor een overtuigende, een daadkrachtige. Een jaar na Meindert Tjoelker, een gedenksteen is voor hem opgericht. Maar wat is er nadien eigenlijk veranderd? Burgers schreeuwen om herstel van veiligheid op straat. De inzet op dit punt verdient hoge prioriteit, op olie overheidsniveaus. Politie, Justitie, buurtpreventie, sociale controle. Ouderen, gehandicapten, chronisch zieken, langdurig werklozen, kleine zelfstandigen enzovoort, moet op vertrouwenwekkende wijze de helpende hond van de overheid worden gereikt. De arme kant van Nederland moet zoveel mogelijk worden weggewerkt.

De verslaving moet krachtig worden bestreden; drugs, alcohol, ta- OK, gokken. Rechten en plichten moeten weer in balans worden gebracht, ook in het leven van jong en oud dat rechten vanzelfsprekende condities vindt en er met de horen moet worden bijgesleept als het om plichten gaat. Een helder gezins­ beleid, een doeltreffend jeugdbeleid, opvoedingsondersteuning waar nodig en mogelijk. Kortom, er is veel werk aan de winkel. Kool en geit kunnen niet altijd beide worden gespaard; de putten moeten nu moor eens worden gedempt voordat de kalveren verdrinken. Terecht bepleit het kabinet herstel van gemeenschapszin, nu allerlei sociale en culturele verbanden zijn weggevallen. Maar wil de minister-president nu eindelijk eens uitleggen hoe zich die doelstelling verdroogt met de tegelijk volgehouden keuze voor individualisme of individualiteit, zoals hij dot noemt. Evenwicht, over dot woord struikelen wij in de voorliggende stukken, zó vaak wordt het gebruikt, moor voor de behendigste evenwichtskunstenaar, tot welke ik vele kabinetsleden reken, kan een koord toch echt te smal zijn.

HEBZUCHT

De VN heeft dezer dagen aan de bel getrokken wat betreft de consumptie wereldwijd. Een vijfde van de wereldbevolking is verantwoordelijk voor 86 procent van de consumptie. Vervuiling, milieuoverlost, uitputting, armoede. In rijke landen, waaronder Nederland, kan de inkomstenstijging de hebzucht niet bijhouden, waardoor gezinnen - de grotere vooral - in een sociaal isolement dreigen te komen. De consumptie ontspoort, de koopzucht veroorzaakt steeds meer armoede. Een dergelijk gezaghebbend signaal maakt het christelijk ecologisch appèl, dot in navolging van het christelijk sociaal appèl van eind vorige eeuw, aan het einde van deze eeuw vorige week werd gedaan door christelijke organisaties en personen op overheid, samenleving en burgers individueel , uiterst actueel. Een geïntegreerd christelijk sociaal- ecologisch denken en beleid wor- den bepleit, met als een van de scharnieren de bereidheid om of te gaan zien van verdere algemene uitloop van inkomen en consumptie. Er zou een breed maatschappelijk beraad op gang moeten komen met een doorschakeling naar de belang- rijke organen in ons 'poldermodel' , als daar zijn diverse Adviesraden, de SER enz. Is de regering bereid een inhoudelijke reactie te geven op

dit appèl?

Er zijn nogal wat problemen uit het vorige kabinet meegekomen naar het huidige. Ik noem Schiphol, waarover ook door ons in dit debat opheldering wordt gevraagd (in de sfeer van bijvoorbeeld vliegvakanties kan het best wat minder); ik denk aan de financiële problemen op OCW, geld dat tekort wordt gekomen in de arbeidsvoorwaardelijke sfeer en terzake van ICT; ik denk ook aan de ziekenhuis-CAO. Cruciaal lijkt mij, niet in het minst bij het laatste voorbeeld dot additioneel wordt gefinancierd, de door ons bijgevallen Zalm-norm ten spijt. Kan dat klip en klaar worden toegezegd? Hoe zit het eigenlijk met de naar buiten gekomen onenigheid over de interpretatie van het regeerakkoord over de reikwijdte van het Ziekenfonds? Kleine zelfstandigen erin, maar wie wanneer er uit? Uit wat hiervoor is gezegd zal duidelijk zijn dat wij prioriteit geven aan versterking van inspanningen en bijbehorende uitgaven ten behoeve van ouderen, gehandicapten, chronisch zieken en langdurig > verklozen, boven de intensiveringen op de terreinen van sporten de kinderopvang. Daarvan immers, kan worden gezegd dot betrokkenen een eigen verantwoordelijkheid hebben die ook in eigen kracht kon worden opgepakt, hetgeen niet geldt voor de doelgroepen die ik aangaf. Voor die is er derhalve duidelijk sprake van een overheidsverantwoordelijkheid. Bij de betreffende begrotingshoofdstukken zullen wij daar in voorkomende gevallen consequenties aan verbinden.

Bij gelegenheid van het debat over de regeringsverklaring hebben wij er al uitdrukking aan gegeven dot wij het ernstig betreuren dat de regering zal overgaan tot verdere liberalisering van de euthanasiepraktijk, het openstellen van het wettig huwelijk voor paren van hetzelfde geslacht. Wij vinden dat heilloos. Wij blijven hameren op levensbeschouv^ing als ordenend principe in bijv. de zorg en het onderwijs. Als dot wordt losgelaten, gaat er iets essentieels verloren.

IDENTITEIT

Het stelt ons ook teleur dat terzake van de gemeentelijke herindeling geen pas op de plaats wordt gemaakt. Leidt het huidige beleid eigenlijk wel tot versterking van het lokaal bestuur? Is het niet veel meer 'verlengd centraal bestuur', waarvoor met het oog op efficiency zo nodig de schaal moet worden vergroot? Gemeenten, die vanouds lokale, samenhangende gemeenschappen waren, vergroeien tot regiobesturen. Waar blijft zo de lokale democratie? Waar blijft de lokale gemeenschap met zijn eigen identiteit? Minister Peper heeft in de Eerste Kamer een evaluatienotitie over de nadelen van de herindeling en een beleidsnotitie toegezegd. Is hij bereid om in het kader daarvan ook in te gaan op dit begrip identiteit van de lokale gemeenschap en ook eens wat alternatieven voor grootschalige herindeling te verkennen? Bijvoorbeeld differentiatie tussen gemeenten, onderscheiding tussen politiek-inhoudelijke en meer administratief-uitvoerende taken en eventuele herverdeling daarvan, onderscheid tussen verstedelijkte en landelijke gebieden.

De schade en overlast door de overvloedige regenval in de achterliggende dagen hebben ons nog weer eens krachtig bij onze afhankelijkheid van de fHeere God bepaald. Tegelijk is een les dat op waterhuishoudkundig terrein in onze lage landen de aandacht voor onze veiligheid niet mag verslappen. De huidige situatie is ook een extra klap voor de land- en tuinbouw. Er moet snel een overbruggingsregeling worden aangeboden aan bedrijven die in de sfeer van failissement komen. Naar aanleiding van een deugdelijke inventarisatie moet er een schaderegeling mogelijk zijn in het kader van de Wet tegemoetkoming schade bij rampen en zwa­ re ongevallen, die inmiddels he* Staatsblad heeft bereikt. De we' gt dus als een stuk gereedschap in de koffer van deze regering klaar. !, ; neem aan dot aanstaande vrijdcg op heldere wijze duidelijkheid wordt geschapen over het in ac merking komen voor een schade/ergoeding via dit instrument als er schade is die de proporties van het gewone ondernemersrisico te btiten gaat. Dat is nu het geval; dat hebben we vanmorgen ter plekke nog eens mogen zien (bezoek Kame delegatie, waaronder Van der Vlie^ aan Westland en Voorne-Putten) Hoewel de LNV-begroting reeds nel oon de orde lijkt te komen, reed n dit debat het dringende verzoek .m, met behoud van de normstelling, fot temporisering te komen van de 'r -rstructurering in de varkenssecrar. De inkomenspositie laat nationaoi en internationaal geen endere keus, op straffe van faillissementen en c.ie waren op zichzelf toch niet beoogd?

De Betuwelijn drukt andere nu- - ge investeringen weg (Hanzelijn doortrekken A50). Over de Noc; J- tak ontstaat steeds meer twijfel 6' heeft de minister intussen enige manoeuvres aangekondigd. We zouden de minister willen zeggen, doe het dan gelijk goed en neerr. de hele zaak eens in heroverweging Kijk naar wat uit de kring der verladers komt, wat de binnenvaart m - gelijk maakt, enzovoorts.

Ik rond of. We hebben vandaag .nze droom verwoord. Laat deze n • eens géén bedrog zijn. We spreien de regering daar op aan. De SG''froctie wenst de regering veel wii: heid bij de verantwoordelijke toC'^ en bidt U allen Gods zegen toe.'

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen