Dr. A.A. van Ruler (1908-1970)

L'cht nerveus stond ik voor de nog gesloten deur van zijn studeerkamer. Hef verzoek van de redactie van 'De Banier' was werkelijk geen kleinigheid. Met een bescheiden hopje op de deur betrad ik met enige schroom de studeerkamer van de theoloog Van Ruler. Na de nodige beleefdheden te hebben uitgewisseld, begon ik het vraaggesprek. Om de toon te zetten, vroeg ik dr. Van Ruler allereerst: 'Hoe denkt u over de zogenaamd neutrale staat? ' 'Neutraliteit is altijd neutraliteit tegenover de waarheid. Tegenover het imperialistische Woord van God is neutraliteit in ieder geval vijandschap. De staat beweegt zich dus altijd tussen woonstede van God of '."JH de goden. Wanneer een mens, n staat, een cultuur niets meer geoft, dan is hij in wezen niet meer rvufraol, maar dan is hij reeds lang bezig, in het nihilisme te verzinken.'

Dat klinkt bedreigend voor de gereformeerde gezindte. Biedt zuilvorming bescherming? 'Nee, een getto wordt een tijd lang geduld, maar, vroeg of laat valt er een pogrom over heen en don v/ordt het uitgeroeid. Onze opdracht ligt in het bedrijven van v^aorachtige christelijke politiek; dat komt neer op een aantasting en ondermijning van de neutrale, dus heidense staat. Dit is dan ook de grootste fout van de traditioneel christelij- Ke politiek. Zij heeft reeds een wapenstilstand gesloten met de neutrale staat en zuiver diplomatiek = defensief zoveel mogelijk voor het christendom trachten te redden.'

hloe ziet u de verhouding staat? kerk en

'Deze verhouding hangt samen met het fundamentele theocratisch inzicht, dat de staat pas door de kerk tot zijn wezen komt. De staat wordt door het Woord Gods van werkstuk en woonstede van de goden tót dienaar Gods. Dat is een echte gebeurtenis, waarin het heil geschiedt, als de staat, door het machthebbende Woord van God, van deze waan bevrijd wordt, dot hij werkstuk en woonplaats der goden, dat hij God zelf op aarde is en uit de onvruchtbare verlamming van deze waan opstaat tot de werkelijke dienst als dienaar Gods. Daartoe heeft de staat de kerk nodig, de kerk als draagster van het Woord Gods.'

Draait het theocratisch bezien ten diepste om de kerk? 'In de theocratische idee gaat het niet allereerst om de positie van de kerk. Vanuit een bijbelse plaatsbepaling van de staat is niet de verhouding van de staat tot de kerk, maar de verhouding van de staat tot de wet van God de hoofdzaak. Niet of de kerk al of niet goed behandeld wordt, maar of het gewone leven, gelijk het door de overheid geregeerd wordt, in het recht Gods geleefd wordt - dat is de kwestie. En om die vraag te beantwoorden, kan de vraag naar de positie van de kerk nu en dan als thermometer worden aangelegd.'

Welke primaire verantwoordelijkheid heeft de kerk tegenover de overheid?

'De essentie van de theocratie is dit formele gezichtspunt, dat de kerk het Woord Gods spreekt tof de overheid. Daardoor wordt de staat onttoverd, ontdemoniseerd, van werkstuk en woonstede van de goden tot dienaar Gods. Wanneer in het nationale leven voor deze figuur werkelijk plaats gekomen is, don is het nationale leven in beginsel genezen.'

Hoe geeft de kerk gestalte aan haar getuigenis jegens de staat? 'In de gehele gerichtheid van de kerk op de staat, in haar erkenning, dankzegging, voorbede en gehoorzaamheid om des gewetens wil - in dit alles voert de kerk haar apostolische agressie uit.'

Zal het profetisch spreken van de kerk altijd op begrip kunnen rekenen?

'Neen. Een kerk, die werkelijk het koningschap van Jezus proclameert, ook en allereerst over de staat, heeft immers alle kans, aangegrepen en uitgeroeid te worden. Dat is een zuivere verhouding van de staat tot de kerk; de kerkvervolging. Dan roeren zich de demonen. Dat is een bewijs dat zij aangegrepen worden. De keerzijde daarvan is de theocratie. Of christenvervolging óf theocratie.'

Proef ik in uw spreken over theocratie een element van lijdelijkheid? 'Ik bedoel daarmee te zeggen, dat de theocratie geen ideaal is, dat nagestreefd kon worden, maar gave en wonder van God, waaruit en waarin alleen geleefd kan worden. Zo is de theocratie geloofswerkelijkheid, uitzicht des geloofs. hiet geloof is uit het gehoor en het gehoor door het Woord Gods. Zo weet het geloof uit het Woord, dat de werkelijkheid theocratisch en dot de theocratie werkelijkheid is. Theocratisch verliest men zich niet aan enige idealen, die toch niet te realiseren zijn. Men ziet eenvoudig een paar daden Gods, hoe het van Godswege is. De theocratische denker wil dan ook niet oproepen tot theocratisch idealisme, doch zeer eenvoudig, tot theocratische bewustwording.'

Maar christenen hebben toch hun verantwoordelijkheid? 'De theocratie is werk Gods en alle mensenwerk is daarin opgenomen.'

Heeft u ten slotte nog een raad christen-politici? voor

'Politiek is de kunst van het mogelijke. Moor men gaat feil, wanneer men het feit tot norm maakt, en het mogelijke vereenzelvigt met het noodzakelijke. Wat er eigenlijk zou moeten gebeuren, valt niet af te lezen uit wat er feitelijk kan gebeuren. Dat geeft ook de spanning aan het echte politieke handelen. De overheid, die haar taak verstaat en werkelijk wil handelen in het licht van Gods Woord, probeert altijd tot het uiterste, hoe ver zij kan gaan in het theocratisch spannen van de boog der existentie. In het waarachtig overheidshandelen ligt ook een opvoeden en terugleiden en bekeren tot het recht Gods.'

mr. D.J.H, van Dijk

(De citaten zijn vooral ontleend aan 'Religie en politiek' (1945) en 'Droom en gestalte' (1947).

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen