Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Naer een gemeentelijk prostitutiebeleid? (2) Kanttekeningen bij de opheffing van het bordeelverbod

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Naer een gemeentelijk prostitutiebeleid? (2) Kanttekeningen bij de opheffing van het bordeelverbod

10 minuten leestijd Arcering uitzetten

In dit nummer vervolgen wij de gevolgen van de opheffing van fiet bordeelverbod voor gemeenten. In deze bijdrage gaan we vooral in op het belang van de bestemmingsplannen voor het gemeentelijk prostitutiebeleid. Voor de overzichtelijkheid zijn de paragrafen doorgenummerd.

6 Bestemmingsplannen

6.1 BESTEMMINGS-BEPALINGF

Het is belangrijk te weten onder welke omschrijving in het bestemmingsplan bordelen en seksinrichtingen moeten worden gebracht. Kunnen bijvoorbeeld in vestigingen die een bestemming 'horeca' hebben bordelen gevestigd worden? Of is de bestemming 'bedrijven' (men spreekt immers van een 'prostitutiebedrijf') de grond voor vestiging? Of moet in bepalingen een nieuwe omschrijving 'seksinrichtingen' worden opgenomen?

De kamerstukken zijn niet duidelijk op dit punt. Tijdens de schriftelijke behandeling van het wetsvoorstel antwoordt minister Sorgdrager op vragen die hierover gesteld zijn: "Bestemmingsplannen kunnen uitdrukkelijk voorzien in de mogelijkheid van vestiging van prostitutiebedrijven. Dan is toelaten op de grond van een algemene bestemming 'horeca' of 'bedrijven' niet mogelijk".' Niet duidelijk is of dit betekent dat de huidige omschrijvingen van horeca- of bedrijven-bestemming wel of niet de basis kunnen vormen voor een prostitutiebedrijf.

Minister Korthals heeft desgevraagd aangegeven dot hij de voorkeur geeft aan "toegesneden bestemmingen voor prostitutie in bestemmingsplannen".-^ Wanneer juist die toegespitste bestemmingen uitdrukkelijk in het bestemmingsplan zijn opgenomen, don kunnen horeca- of bedrijven-bestemmingen geen grondslag vormen voor prostitutiebedrijven.

Maar wat als er geen specifieke, op seksinrichtingen toegespitste omschrijving is opgenomen in het bestem mingsplan? Mogen bord e.d. zich dan wel vestigen in panden met een horeca- of bedrijven-bestemming? Een seksinrichting valt immers niet onder een gewone horeca-bestemming? Dat laatste beaamde de minister, daarmee aangevend dat een bordeel op een plaats waarop alleen een horeca-bestemming gelegd is, geweigerd kan worden wegens strijd met het bestemmingsplan, ^

Duidelijk is dat de discussie hierover in de Tweede Kamer voor de gemeenten niet de nodige duidelijkheid heeft gebracht. Het lijkt daarmee riskant om zonder meer van het standpunt uit te gaan, dat seksinrichtingen niet onder een horeca- of bedrijvenbestemming vallen. Het is belangrijk op welke wijze bestemmingsplanomschrijvingen in de bestemmingsplannen gedefinieerd worden.

6.2 BESTAANDE BESTFMMlINir.SP! ANNFN

Het opnemen van een specifieke bestemmingsbepaling voor een seksinrichting was tot op heden niet nodig geweest, omdat prostitutie verboden is geweest.

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNO) heeft dan ook met de vraag gestoeid wat wel of niet onder bestaande bestemmingen valt. De VNO stelt zich op het standpunt dat -voor wat betreft bestaande bestemmingsplannen- "in zijn algemeenheid zou gesteld kunnen worden dat gebruik van een pand als bordeel in strijd is met een bestaand bestemmingsplan omdat de gemeenteraad bij het vaststellen van een bestemmingsplan geen rekening hoefde te houden met de vestiging van bordelen en deze ook niet wilde toestaan"."^ Maar omdat niet zeker is of de rechter deze redenering z' volgen, adviseert de VNG de bestaande bestemmingsplannen nad( te analyseren. Daarbij gaat het vooral om de bestemmingen 'hore ca', 'bedrijven', 'dienstverlening' e 'gemengde functies'. Met name ee horeca-bestemming verdient daarb de aandacht, omdat er nu al gemeenten zijn waarbinnen een hort ca-bestemming ook ruimte is voor een seksclub.

Bij de analyse is het voornamelijk van belang te kijken welke betekenis het bestemmingsplan zelf aan ' omschrijving geeft. Daarbij zijn m> name de definitiebepalingen in de planvoorschriften en de toelichting op het bestemmingsplan van belang.'-'

De VNG acht het raadzaam om b bestaande bestemmingsplannen o duidelijke of heel globale definitie van bestemmingen nader te concr» tiseren. Daarmee lijkt de VNG de mogelijkheid open te houden dat ï; bestaande bestemmingsplannen n 1 tot aanwijzing van bordeelbestem mingen moet worden overgegaan

6.3 NIEUWE BESTEMMINGSPLANN

Met behulp van bestemmingsplannen kan een gemeente aangeven waar prostitutie mag plaatsvinden en waar niet. Het bestemmingsplo i is een belangrijk instrument voor h-; t voeren van een eigen prostitutiebf leid. Het is op deze manier moge ; jk de locaties van prostitutiebedrijvete beperken of te concentreren. Penden kunnen in een bepaald bestemmingsplan van een gemeente 'posi- ? ef' worden bestemd voor prostitut.edoeleinden. De VNG wijst erop .at in dat geval ten aanzien van onere bestemmingsplannen binnen ezelfde gemeente nadrukkelijk kan orden gemotiveerd dot het niet de edoeling is geweest om daar ook prostitutie mogelijk te maken, als er derdaad sprake is van een derge- ; ke 'positieve' bestemming. Dit jot overigens onverlet dat het aani. assen en goed formuleren van de definities van bestemmingen een belangrijk vereiste is.

' dezelfde ledenbrief doet de VNG.-. suggestie aan de hand om bepaalde vormen van prostitutie onder te brengen bij de voorschriften in bestemmingsplannen ten aanzienn het toelaten van horecabedrijn. Bij het toelaten van horecabe- ^jven kan onderscheid gemaakt .rden naar aard en omvang. Bejalde vormen van prostitutie zou- ^n daar dan ook ondergebracht inen worden.' Deze zienswijze ferd onlangs ook onderschreven door de burgemeester van Emmen in het VNG-magazine van 1 8 juni ' 999. Zijn voorstel om een omv'jhrijving voor bordelen toe te voegen aan de bestemming 'horeca' wordt ingegeven door het feit dat de procedures rond bestemmings- > lannen te zwaar en te omslachtig 'ijn om hierin zaken rond bordelen .oepel te regelen"."

' 3ze suggestie komt de duidelijk- ; id en eenduidigheid echter niet T goede. Prostitutiebedrijven moe- 1 niet onder de bestemmingen van ioreca', 'bedrijven', 'dienstverleriing', 'gemengde functies' of anders bestemmingen gebracht worden, riet verdient daarom juist aanbeveling deze bestemmingen glashelder te definiëren, zodat uitgesloten is dot bordelen e.d. niet van deze bestemmingsmogelijkheden gebruik rnoken.''^

6.4 GRENZEN AAN TELljK BELEID?

Een gemeenteraad heeft de bevoegdheid bestemmingsplannen vast te stellen. Wat in een bestemmingsplan wordt vastgesteld, kan grotendeels door een gemeente zelf worden bepaald. Grotendeels, want ook de gemeentelijke bevoegdheden zijn niet onbegrensd. Een bestemmingsplan moet volgens bepaalde spelregels totstandkomen. Burgers en andere belanghebbennen moeten bijvoorbeeld bij de vast- .elling of wijziging van een bestem­ mingsplan betrokken worden. '^ Verder wordt de beleidsvrijheid van de gemeente ook ingeperkt door het voorbehoud in de wet dat de bestemming van de grond wordt aangewezen "voor zover dit ten behoeve van een goede ruimtelijke ordening nodig is".' '

Het geven van bestemmingen gebeurt dus op grond van een "goede ruimtelijke ordening", waarbij ruimtelijke maatstaven de doorslag moeten geven.

6.5 TOCH EEN NULBELEID?

In dit verband stelde VVD-kamerlid Nicolaï een interessant punt aan de orde: "Als een grote stad [...] kan uitmaken dot in een bepaalde grote wijk geen prostitutie mag plaatsvinden, kan een kleine gemeente dan niet voor de gehele gemeente uitspreken dat het om vergelijkbare redenen niet is toegestaan? Hoeveel ruimte is er om op basis van adequate overweginqen differentiatie aan te brengen? "

' ^ De minister wees deze mogelijkheid af, omdat hij anders het uitgangspunt zou ondergraven: op deze manier zouden de gemeenten tóch een nuloptie kunnen kiezen. De minister ging er dan ook van uit dat "ook een kleine gemeente in het ruimtelijk beleid een of meer bestemmingen kan vinden en aanwijzen waar het mogelijk is om prostitutie te bedrijven".''3

Hoewel de minister een dergelijk 'indirect' nulbeleid wilde uitsluiten, lijkt het niet onmogelijk op ruimtelijke gronden, mits goed onderbouwd en gemotiveerd, een terughoudend beleid te voeren inzake bordelen e.d.' ^ Het is in ieder geval een mogelijkheid die niet zomaar terzijde gelegd moet worden. '^ S. van Haersma Buma acht het evenmin kansloos: "een nulbeleid? Dat wordt een kwestie van proberen. Totdat er jurisprudentie is ontwikkeld is geen zekerheid te geven over de vraag of, en zo ja, hoe een gemeente de facto de komst van bordelen zal kunnen voorkomen".'°

Kortom, het is de moeite van het proberen waard als gemeente ernaar te streven geen ruimte te bieden in bestemmingsplannen aan seksinrichtingen, e.d. Daarbij moet wel aangetekend worden, dat het verschil maakt of het een grote of een kleine gemeente betreft, of een gemeente nu reeds wel of geen prostitutie kent.

AANTEKENINGEN

1. Tweede Kamer, vergaderjaar 1997-1998, 25 437, nr. 5, p 19.

2. Handelingen der Tweede Kamer der Sfaten-Generaal, vergaderjaar 1998-1999, p 45-3139.

3. Ibidem. Vergelijk met de discussie tussen minister Korthals en SGP-komerlid C.G. van der Staaij.

4. Brief van de VNG aan de leden van 11 maart 1998, nr. Lbr. 98/48, kenmerk 800989, p 5.

5. In het concept Handboek lokaal prostitutiebeleid. Deel 1 (1 juni 1999], p 22 wordt daar ook concreet op ingegaan; "Het is ... aan te raden om alle bestaande bestemmingsplannen te onderzoeken op onduidelijkheden of te globale definities en deze waar nodig te concretiseren. Daarnaast verdienen oudere bestemmingsplannen, ook voor eventuele buitengebieden, de aandacht omdat daarin nog wel eens gerichte gebruiksvoorschriften ontbreken, terwijl zij mogelijk wel aantrekkelijke locaties bevatten voor prostitutiebedrijven."

ó Brief van de VNG aan de leden van 11 maart 1998, nr. Lbr. 98/48, kenmerk 800989, p 6.

7. Ibidem.

8. P. van der Velden, 'Wat moeten we met Malle Babbe? Op weg naar een gemeentelijk prostitutiebeleid', in: VNG-magozine, 18 juni 1999, pp 13-14.

Overigens zou deze argumentatie wel aanleiding moeten geven voor een heroverweging van de invoeringsdatum van de wet. Op 1 januari 2000 zal de wetswijziging in werking treden. De VNG heeft er in haar ledenbrief van 1 1 maart 1999, nr. Lbr. 98/48, kenmerk 800989, p 7 op gewezen dot de aanpassing van een bestemmingsplan kan gebeuren door een gedeeltelijke herziening van de relevante bestemmingsplanvoorschriften. De procedure tot vaststelling van een bestemnningsplan duurt, vanaf de eerste terinzagelegging van het ontwerpbestemmingsplan tot de inwerkingtreding van de goedkeuring van Gedeputeerde Staten, maximaal 45-63 weken volgens de wettelijke termijnen. Het vermoeden bestaat dat in veel gemeenten het beleid nog opgestart moet worden om tof een herziening van de bestemmingsplannen te komen.9. In het concept Handboek lokaal prostitutiebeleid. Deel 2, p 25 komen we een suggestie met een dergelijke strekking tegen: "Als gemeenten niet afhankelijk willen zijn van casuïstische interpretaties van de rechter, is het raadzaam dot zij hun bestaande bestemmingsplannen onderzoeken op onduidelijke of te globale definities en deze vervolgens concretiseren".

10. Zie artikel óa van de Wet op de Ruimtelijke Ordening jo artikel 150 van de Gemeentewet. 11. Zie artikel 10 van de Wet op de Ruimtelijke Ordening.

1 2. Handelingen der Tweede Kamer der Staten- Generool, vergaderjaar 1998-1999, p 44-3070 en p 45-3155.

13. Ibidem, p 45-3161. 14. Wellicht dot de antwoorden op vragen van de fracties van SGP, RPF en GPV in de Eerste Kamer in deze problematiek nog nadere duidelijkheid brengen. Deze fracties hebben in de schriftelijke ronde van de voorbereiding van het wetsvoorstel de problematiek van de bestemmingsplannen aan de orde gesteld. Zie: Eerste Kamer, vergaderjaar 1998- 1999, 25 437, nr. 1 89a, p 6: "Hoe verhoudt zich de impliciete verplichting voor gemeenten om een expliciete bestemming voor bordelen in bestemmingsplannen op te nemen tot het regime van de Wet op de ruimtelijke ordening, indien van de behoefte aan zulk een bestemming niet is gebleken? Zijn er voorbeelden te geven van [materiële] verplichtingen voor gemeenten om specifieke bestemmingen op te nemen voor inrichtingen die noch actueel voorkomen noch in een gebleken behoefte voorzien? "

15. In de CDA-periodiek voor bestuurders. Bestuursforum van maart 1999, wijst S. van Haersma Buma op het feit dat "een nulbeleid ten aanzien van bepaalde vormen van prostitutie een precaire aangelegenheid is" (pp 61/62). Daarbij wordt verwezen naar een uitspraak van de rechtbank Maastricht. In het onderhavige geval ging het om het sluiten van een tippelzone in de gemeente Heerlen, nadat omwonenden geklaagd hadden. De president van de rechtbank wees dit verbod of omdat straatprostitutie nu in heel Heerlen verboden was. Een nieuwe locatie was niet aangewezen. Daarom achtte de president dit algeheel verbod strijdig met artikel 19 van de Grondwet. Geconcludeerd wordt dat uit de uitspraak zou moeten worden afgeleid dat ^ een nulbeleid ten aanzien van straatprostitutie niet houdbaar is.

16. CDA-peridiek Bestuursforum, maart 1999, p 62.

Dit artikel werd u aangeboden door: Staatkundig Gereformeerde Partij

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van donderdag 2 september 1999

De Banier | 20 Pagina's

Naer een gemeentelijk prostitutiebeleid? (2) Kanttekeningen bij de opheffing van het bordeelverbod

Bekijk de hele uitgave van donderdag 2 september 1999

De Banier | 20 Pagina's