Voorontwerp dualisering gemeentebestuur (1)

Op vrijdag 15 september heaft minister K.G. de Vries vcm Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties een vooror rwerp van wet Dualisering g 'neentebestuur uitgebracht. D or middel van dit vooront- V rp v/il de minister reacties k gen van burgers, gemeente de VNG, het IPO, de pro- vincie, politieke partijen, de wetenschap en belangenorg: ganisaties.

Ir ''A en volgende artikelen zal op O' Jerdelen van dit voorontwerp W'ii-den ingegaan. Geïnteresseerde ro dsleden die een exemplaar van 'oorontwerp willen hebben en ' geen internetaansluiting hebben de tekst te downloaden, kunnen - Voorlichting & Vorming contact opnemen om de tekst in bezit te krij-

Hoofdpunten voorontwerp In net voorontwerp is het kabinetsstcndpunt over het rapport van de S' atscommissie-Elzinga verder uitg verkt. Belangrijke punten zijn ondfr meer de volgende:

1. De ontvlechting van het raadslidmaatschap en het wethouderschap; 2. De wettelijke verankering van het "echt van initiatief en van het recht van amendement; invoering van het recht op ambtelijke bijstand en het onderzoeksrecht; 3. De invoering van een rekenkamer voor alle gemeenten; 4. Een concentratie van bestuursbevoegdheden bij het college; en 5. Een versterking van de positie van de burgemeester.

Versterking positie raad Het belangrijke punt van het voorontwerp is een ontvlechting van het raadslidmaatschap en het wethouderschap. Aangegeven wordt dat deze ontvlechting de kern van

het voorstel is. Het doel ervan is een grotere tron

parantie te brengen in d' meentepolitiek. In het commentaar Kader of keurslijf. Over monisme en

dualisme in de lokale politiek is aangegeven dat deze ontvlechting van bevoegdheden en verantwoordelijkheden dan wel moet inhouden dat de gemeenteraad over voldoende instrumenten moet beschikken om het college te controleren.

In deze bijdrage van Doelwit zal vooral worden ingegaan op de voorstellen die in het voorontwerp worden gedaan om metterdaad de positie van de raad te versterken. Het ontwerp reikt daarvoor verschillende instrumenten aan.

-versterking verordenende bevoegdheid raad Onder andere wordt voorgesteld de verordenende bevoegdheid van de raad te versterken. Het vaststellen van regels is belangrijk om de bestuursbevoegdheid van het college vooraf te normeren. Aan de hand van deze normen wordt het college ook achteraf gecontroleerd. De verordenende bevoegdheid zal exclusief bij de raad blijven berusten. Deze keuze wordt ingegeven door het standpunt dat de verordenende bevoegdheid in dualistische verhoudingen van bijzondere betekenis is om de eindverantwoordelijkheid van de raad en een evenwicht tussen de regelgevende en uitvoerende macht te waarborgen. Ter versterking van de verordenende bevoegdheid van de raad worden het recht van initiatief en het recht van amendement voor ieder individueel raadslid wettelijk vastgelegd. In het verlengde hiervan wordt tevens wettelijk geregeld dat ieder individueel raadslid recht heeft op ambtelijke bijstand. Deze regel vergroot ook de mogelijkheden voor kleine fracties daadwerkelijk een bijdrage te leveren aan het debat. In de meeste gemeenten wordt nu een aantal handtekeningen vereist onder initiatiefvoorstellen en amendementen. Dat is niet meer het geval, wanneer het voorstel wordt gerealiseerd. In tegenspraak met het streven naar versterking van de verordenende bevoegdheid van de raad is het schrappen van het huidige artikel 148 van de Gemeentewet. Op grond van artikel 148 kan de raad immers nadere regels stellen waarmee het college rekening moet houden bij de uitvoering van de medebewindstaken. Door het schrappen wordt de raad deze mogelijkheid ontnomen.

De minister is echter van mening dat de toepassing van dit artikel niet past binnen dualistische verhoudingen. Tevens erkent hij wel de mogelijkheid dot de raad het college kan aanspreken op zijn beleid bij de uitoefening van zijn bestuursbevoegdheden: "De raad als controleur en kadersteller wordt zelfs geacht dat te doen". Dat laatste verbaast enigszins. Door artikel 148 te schrappen, wordt de rood als kadersteller gekortwiekt. Bij het ter verantwoording roepen van het college voor de uitoefening van de bestuursbevoegdheden moet don worden teruggegrepen - in de optiek van de minister - op beleidsnota's die het college - al dan niet op verzoek van de

Vervolg op pagina 19

ff 1 november a.s. kunnen rt cties voorden ingeleverd b het ministerie. Deze reacts vs^orden betrokken bij het © tellen van het wetsvoors Dualisering gemeentebes jr. Volgens de huidige penning zal het v^etsvoorstel v.or 1 januari 2001 aan de R - sid van State worden voorg: ; : egd. Het streven is er op g 'icht de wet in v^erking te !( n treden voor de raads- V < iezingen van 7 maart 2 J2.

raad - uitbrengt over onderwerpen waarover het college bevoegd is. Naar mijn idee post deze benadering niet in de versterking van de verordenende bevoegdheid van de raad.

- versterking controlerende functie raad Naast de versterking van de verordenende bevoegdheid van de raad, wordt ook gedacht aan een versterking van de controlerende functie van dot orgaan. De huidige Gemeentev^et kent al e ïniichtingen- en verantvi „3rdingsplicht van het college en de burgemeester ten opzichte van de rood (zie de artikelen 1 69 en 1 80 van de Gemeentewet). Deze mogelijkheden blijven bestaan. De passieve inlichtingenplicht van college en burgemeester in de huidige artikelen 169 en 1 80 wordt vaak uitgewerkt in het reglement van orde voor de gemeenteraad. Don wordt bepaald hoe de vragen kunnen worden gesteld en beantwoord.

De minister hecht er in navolging van de Staatscommissie aan dat het mondeling en schriftelijk vrogenrecht en het recht van interpellatie in de Gemeentewet wordt vastgelegd. Bij dot laatste wordt gedacht aan het interpellatierecht, zoals in de Tweede Kamer daaraan invulling wordt gegeven. Het voorgestelde artikel, waarin dit geregeld wordt, luidt: "Een lid van de raad kan over een onderwerp dot niet op de agenda staat vermeld, de raad verlof vragen tot het houden van een interpellatie teneinde het college of de burgemeester inlichtingen te doen verstrekken. De raad stelt hieromtrent nadere regels" (art. 155, lid 2).

Een nieuw fenomeen in het ontwerp is het recht van onderzoek van de raad. Het enquêterecht geeft de controlerende taak van de raad een extra dimensie. Het is ook een tamelijk zwaar middel dat een raad ter controle in kan zetten, met een bovendien erg ingrijpend middel. Wanneer de Eerste of Tweede Kamer gebruik maakt van dit recht, kunnen getuigen en deskundigen gehoord worden, indien nodig, zelfs onder ede. De vraag of de raad deze middelen ook in dezelfde mate als de Kamers in zou mogen zetten, is met nee beantwoord in het ontwerp. Daarbij is als uitgangspunt genomen, dat het gemeentelijk onderzoeksrecht zich vooral moet richten op de controle van het collegebeleid. Het gaat de minister te ver "om alle gemeenteraden de mogelijkheid te geven medewerking van iedere inwoner van de eigen gemeenten, laat staan iedere Nederlander, of te dwingen". Daarom moeten in de be­

voegdheden die de raad in dit verband krijgt, vooral gericht zijn op degenen die daadwerkelijk met het collegebeleid te maken hebben (gehad). Dat houdt in dot het recht om te horen, beperkt wordt tot de volgende groep van personen: (oud)gemeenteambtenaren, (oud)raadsleden, (oud)wethouders en (oud)burgemeesters. De beslissing tot het houden van een onderzoek wordt genomen door de raad op verzoek van één of meer raadsleden. Naast bovengenoemde voorstellen wil de minister ook de financiële functie versterken op een drietal punten.

1. Sturing met het oog op controle en verantwoording. Wil de raad zijn controlerende functie goed uitoefenen, don is het van belang dat de raad aan het begin van de keten al normen stelt voor de controle en verantwoording. Daartoe worden de huidige artikelen 21 2 en 21 3 van de Gemeentewet gewijzigd. De begroting, het jaarverslag en de rekening moeten de uitvoering van bestaand en toekomstig beleid beter ondersteunen. Om dat te bereiken zullen de comptabiliteitsvoorschriften worden gewijzigd. 2. Controle en verantwoording. De raad zal eisen moeten gaan stellen volgens welke de accountant de jaarrekening op rechtmatigheid beoordeelt. Daarvoor wordt artikel 213 van de Gemeentewet gewijzigd. 3. Controle en verantwoording met het oog op sturing. Daarvoor zal artikel 200 van de Gemeentewet veranderd worden in de zin dat de jaarrekening door de raad niet op 15 september maar op 1 juli moet zijn vastgesteld. Op deze wijze kunnen bevindingen meegenomen worden in de begroting voor het jaar erna. Verder moet de rood een verordening opstellen op welke wijze de gemeente systematisch de doelmatigheid en doeltreffendheid van beleid onderzoekt (art. 21 3a Gemeentewet). Ten slotte kon bij dit punt de onafhankelijke rekenkamer genoemd worden die elke gemeente krijgt (art. 81a). Het is mogelijk dat gemeenten gezamenlijk besluiten tot het instellen van een gemeenschap- . pelijke rekenkamer op basis van de Wet gemeenschappelijke regelingen (Wgr). Peter van Vugt

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen