Gevolgen dualisering voor de lokale politiek (I)

In diverse afleveringen van Doelvs^it hebt u de afgelopen tijd kunnen lezen over de dualisering van het gemeentebestuur. De invoering van de v\ret komt nu snel dichterbij. Tijd dus om aandacht te besteden aan de gevolgen die de > vet zal hebben voor de praktijk van de lokale politiek. Deze gevolgen betreffen in de eerste plaats de raadsleden en wethouders, maar ook de kiesverenigingen krijgen te maken met de veranderingen. Daar v^ilien we in dit artikel op ingaan, in het vervolg van deze artikeienserie hopen > ve in te gaan op de veranderingen voor de lokale politici; daarbij zullen ook SGP-ers aan het woord worden gelaten die ervaring hebben opgedaan met gedualiseerde verhoudingen op gemeentelijk niveau.

INLEIDING

In De Banier 18 hebt u kunnen lezen dat het wetsvoorstel Dualisering gemeentebestuur door de Tweede Kamer is aangenomen en wat de uitkomst was van de stemming over diverse amendementen. Gezien de grote meerderheid vóór dit wetsvoorstel in de Tweede Kamer, wordt er vanuit gegaan dat het ook door de Eerste Kamer wordt overgenomen. Het is de bedoeling dat de Wet dualisering gemeentebestuur in werking treedt op de dag na de raadsverkiezingen van 6 maart 2002.

HOOFDPUNTEN DUALISERING

Voordat we gaan kijken naar de gevolgen voor de lokale afdelingen, zetten we eerst nog even de hoofdzaken van de dualisering op een rij: - ontvlechting van raadslidmaatschap en wethouderschap; - overheveling bestuursbevoegdheden van de raad naar het college; - recht op ambtelijke ondersteuning voor de raad; - recht van enquête voor de raad en - instelling van een lokale rekenkamer óf verordening voor uitvoeren rekenkamerfunctie.

PLAATS VAN WETHOUDERS OP DE KANDIDATENLIJST

Bij het opstellen van de kandidatenlijst komt voor de kiesverenigingen de vraag naar voren óf en waar de wethouder - indien er kans is op deelname aan het college- geplaatst moet worden op de lijst. Onder het gedualiseerde bestel hoeft de wethouder niet op de kandidatenlijst te staan. Alleen de raadsleden moeten worden gekozen. In de praktijk zal het er op neer komen dat de beoogde wethouder nog vaak op de lijst voorkomt. Het is nu echter mogelijk geworden - en diverse partijen experimenteren daar ook al mee- dat de beoogde wethouder niet op de lijst staat.

Binnen de SGP zullen de wethouders in eerste instantie gerekruteerd worden uit de mensen op de kandidatenlijst. Er zijn dan verschillende mogelijkheden: 1) de beoogde wethouder is lijsttrekker, 2) hij is geen lijsttrekker maar staat wel op een verkiesbare plaats, 3) hij staat op een onverkiesbare plaats. We willen enkele overwegingen plaatsen bij elk van deze mogelijkheden.

Weihouder als lijsttrekker De wethouder fungeert vaak als een soort 'boegbeeld' van de lokale fractie en het kan daardoor (maar dat hoeft niet!) meer kiezers trekken als juist hij de lijst aanvoert. Staat de wethouderskandidaat op nummer 1 van de lijst, dan is het van belang dat de lijstvolger - de eerste persoon op de lijst op een onverkiesbare plaats- bereid is om raadslid te worden indien een wethouder geleverd gaat worden. Dit is een belangrijk aandachtspunt voor de kiesverenigingen. Voor de personen in kwestie - de beoogde wethouder én de lijstvolger- is hier sprake van een onzekere situatie, omdat het vóór de verkiezingen niet duidelijk is of de SGP in het college zal komen of niet. Ook dit moet van te voren goed gerealiseerd worden en gecommuniceerd worden met de betrokken personen.

Wethouder op verkiesbare plaats De meest ideale plaats voor een beoogd wethouder is die op een verkiesbare plaats, met uitzondering van de eerste plaats op de

lijst. De wethouder is in dat

geval dus geen lijsttrekker mao: heeft wel kiezerslegitimatie. Na r de kiezers toe is dit een eerlijke positie. De kiezer moet er vanu kunnen gaan dat de lijsttrekker ok werkelijk in de raad komt. Ook in dit geval moet de lijstvolger beS' hikbaar zijn voor het raadslidmao* schap.

Wethouder op onverkiesbare p' : ats Natuurlijk is het ook mogelijk d wethouderskandidaat op een a > /erkiesbare plaats te zetten. Het p!.bleem is dan, dat de wethoude: kandidaat-indien na de verkiezingen blijkt dat de SGP Jt aan het college zal deelnemen geen raadslid kan worden. Een ander punt is dat deze wethouder - indien wel aan het college zo' den deelgenomen- geen kiezer? timatie heeft. In het gedualiseei bestel hoeft dat ook niet, maar • bezwaar van de SGP hiertegen de te verwachten ongewenste 5 atie dat er straks in één college houders met en zonder kiezersl motie kunnen zitten. vorgi v; t /et- ]iti-

Ongetwijfeld speelt in de discu' over de plaats van de wethoud. de lijst een rol of er uitgegaan wordt van een bestaande situa' die zeer waarschijnlijk geconti; eerd zal worden - de SGP levert het huidige college een wethoü' ie op , 3r en deze zal ook in het nieuwe ^Hege een plaats krijgen- of dat er orake is van een nieuwe situatie m een nieuwe wethouder.

Bezinning op dit punt blijft nod j, in principiële en praktische zin. A'ereerst moet de vraag beontwoo ' worden of de kiezerslegitimatif van de wethouder voor de SGP eer principiële zaak is. Als dit niet 'et geval is, dan komen de praktis ; ne vragen naar voren: is het in he' gedualiseerde bestel nog reëe! om de wethouder op de kandidate.": lijst te plaatsen? Wat zijn de ervor ngen met wethouders van buiten de aad die niet op de kandidatenlijst stonden? Zijn er in de SGP-gelederen

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen