De gemeente Sliedrecht vernieuwt

Gevolgen dualisering voor de lokale politiek (II)

Het gemeentelijk beleid is een actueel onderwerp op verjaardagen. Iedereen heeft er > vel een mening over, positief of negatief. De hedendaagse burger stelt hoge eisen aan de gemeentelijke dienstverlening, en terecht! De vraag is echter of het ambtenarenkorps én de bestuurders hier voldoende oog voor hebben.

CRISIS LOKALE POLITIEK

Op lokaal niveau verkeert de politiek van de gevestigde politieke partijen in een crisis. Er is een afnemende interesse voor het lidmaatschap van politieke partijen en een geringe aandacht voor het werk van gemeenteraden. De burger voelt zich wel betrokken bij de eigen leefomgeving, maar laat dit liever via gerichte acties merken don door mee te denken met raadsleden. Ook de rechtsbescherming van de individuele burger tegen overheidsbeslissingen is enorm toegenomen. Als de individuele belangen worden geschaad, weet de burger de weg naar de rechter gemakkelijk te vinden. Het maken van afwegingen rond het algemeen belang is niet meer de exclusieve taak van de gemeenteraad. Dit stelt zwaardere eisen aan de processen rond de besluitvorming van de raad. Daarbij komt nog dat de invloed van allerlei regionale samenwerkingsverbanden steeds sterker wordt. De willekeurige burger heeft absoluut geen zicht op de invloed die dit heeft op de speelruimte van de raad. De regering heeft dit probleem onderkend. De staatscommissie onder leiding van professor Elzinga heeft vorig jaar een rapport uitgebracht, met als doel om de politiek aantrekkelijker te maken door het invoeren van het dualisme, kort gezegd: spannende politiek én betrokken burgers. Inmiddels is een aantal plannen uitgewerkt, hiet is de bedoeling dat deze ingevoerd worden na de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2002. De veranderingen die op stapel staan, hebben tot gevolg dat de rol van het college én de gemeenteraad flink gaat veranderen.

WERKGROEP

Met het doorvoeren van deze wijzigingen zijn we er als gemeente nog niet! De nu voorgestelde veranderingen hebben immers voornamelijk betrekking op de werkwijze van de gemeenteraad. Daarom is er in Sliedrecht een werkgroep bestuurlijke vernieuwing actief. Deze werkgroep bestaat uit negen geïnteresseerde burgers die een dwarsdoorsnede van de samenleving vormen, en vijf leden van de fracties uit de gemeenteraad die op persoonlijke titel zitting hebben in de werkgroep. Het doel van de werkgroep is het opstellen van een aantal aanbevelingen voor het college van B& W en de gemeenteraad. Aanbevelingen die tot doel hebben de burger meer bij de politiek te betrekken én de bestuurders daar ook meer van bewust te maken.

ENQUÊTP

Om een indruk te krijgen of de ideeën van de werkgroep op steun kunnen rekenen van de Sliedrechtse burgers is in november vorig jaar een enquête gehouden onder 1500 burgers. De reactie hierop was zo'n 30 procent. Genoeg om een redelijk beeld te krijgen van de mening van de burger. De belangrijkste conclusies die naar voren komen: er is teveel afstand tussen burger en bestuur én er moet (nog) meer gedaan worden door de gemeente op het gebied van inspraak en ^ orlichting. Dit ondanks het feit dat e gemeente hier al de nodige aan dacht aan geeft, o.o. door het v. k- en buurtbeheer en het organiser i van wijkbijeenkomsten. Ook zie veel geënquêteerden bij de infoi latievoorziening aan de burger ee grotere rol weggelegd voor de plaatselijke pers. Hoewel er waardering is voor c ambtelijke organisatie, wordt éé centraal loket waar men voor alle vragen terechtkan, zeer op prijs gesteld. Een ander belangrijk pi. - wat naar voren komt, is de gelocrwaardigheid van de politiek: he' nakomen van gemaakte de afsp' .- ken, het serieus nemen van de bi r- ger. Ook de rol van de politieke partijen is aan de orde gekomen n de enquête. Veel burgers weten r 3t waar een politieke partij voor stG; it en wat de verschillen in visie zijn tussen de diverse partijen als het gaat over de toekomst van de gemeente. Veel burgers zijn van mening dat ze feitelijk alleen in v^ r- kiezingstijd nodig zijn om een sft n uit te brengen en dat ze vervolge iS gedurende vier jaar niets vernerr» ; i van de gekozen politici.

CULTUUR­ VERANDERING

Inmiddels heeft de werkgroep de aanbevelingen tijdens een raads-ergadering aangeboden aan B& W en de gemeenteraad. Vervolgens is er vanuit de gemeenteraad een werkgroep gevormd die zich bezig houdt met de daadwerkelijke invoering van de veranderingen na de verkiezingen van D.V. maart 2002. Ook de burgers worden bij dit traject betrokken. De werkgroep bestuurlijke vernieuwing wordt omgevormd tot een klankbordgroep, om de ideeën die vanuit de raad uitgewerkt worden van com- mentaar te voorzien. Mede door de atüviteiten van de v/erkgroep is het d aagvlok voor het doorvoeren van vf onderingen vergroot, zowel bij het bestuur als binnen de ambtelijke organisatie. Veranderingen zijn immers nodig om d'. bestaande structuren binnen de ambtelijke organisatie aan te passen O' '1 de eisen die burgers anno 2ü01 aan de gemeente en haar bestuurders stellen. Waarbij het accent zal moeten liggen op het in gezamenlijkheid vlerken aan een cultuurverandering, die nodig is om de afstand tussen bestuur en bevolking te verkleinen.

AANBEVELINGEN

De aanbevelingen van de w^erkgroep zijn te verdelen in een tweetal categorieën: de eerste categorie betreft de werkwijze van het college van B& W en de gemeenteraad. Hierbij ligt het accent op het uitvoeren van de voorstellen van de commissie Eizinga. Ook wordt de vinger geiegd bij de noodzakelijke cultuurveandering binnen het bestuur en hei ambtelijk apparaat. Om de fracties beter in staat te stellen om hun veranderde positie waar te iTiaken, pleit de werkgroep onder oi lere voor een eigen fractiebud- . De fractie kan dan zelf bepaaldb deskundigheid inkopen. Zodoende kan de fractie onafhankelijk een eigen oordeel vellen over bepaalde onderwerpen.

De tweede categorie voorstellen is vcor de burger het meest van belang. Dit betreft de relatie tussen de burger en de politiek, de zo genoemde interactieve besluitvorming. De uitdaging is immers om met elkaar te zoeken naar mogelijkheden om de burger meer te betrekken bij allerlei besluitvormingsprocessen. Gedacht kan worden aan het verbeteren van inspraakmogelijkheden en het in een vroeg stadium betrekken van burgers bij plannen. Het komt te vaak voor dat plannen compleet uitgewerkt zijn voordat ze voorgelegd worden aan de betrokkenen. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de gedachte postvat dat eventueel commentaar zinloos is. De werkgroep pleit er voor om als gemeente de kaders aan te geven waar de plannen aan moeten voldoen en deze vervolgens met de betrokken burgers verder te concretiseren. Het voordeel is tweeërlei: de betrokkenheid van de burger wordt vergroot én de kans op allerlei tijdro­ vende juridische procedures wordt verkleind. Uiteraard blijft de verantwoordelijkheid voor de te nemen beslissingen uiteindelijk bij de raad. Zij maakt de afweging en neemt uiteindelijk de beslissing, waarbij andere maatstaven kunnen gelden dan alleen de belangen van de betreffende burgers.

Een ander punt is het organiseren van thema-avonden door de verschillende politieke partijen over onderwerpen die een plaatselijk of regionaal karakter hebben. De werkgroep pleit voor een budget voor dit soort activiteiten, ledere politieke partij kan dan eigen accenten leggen, politici raken met elkaar in gesprek zonder de druk van een agenda, en kunnen samen met de burger zoeken naar oplossingen voor vraagstukken. Ook voor de SGP liggen hier zeker mogelijkheden. Zo hebben we in Sliedrecht een avond belegd over het thema 'normen en waarden in de politiek'.

Een heel ander punt is het vergroten van het inzicht in de politieke besluitvorming. Uit de gehouden enquête is naar voren gekomen dat behoefte bestaat aan voorlichting over dit onderwerp. Te denken valt bijvoorbeeld aan het geven van structurele voorlichting door plaatselijke politici op scholen en verenigingen. Zeker met het oog op de komende verkiezingen is dit punt van belang! De jongerenorganisatie en het voorlichtingscentrum kunnen hierbij ondersteuning bieden.

Een mogelijkheid is ook het verspreiden van een 'populaire begroting'. Een eenvoudige versie van de gemeentebegroting die meer duidelijkheid en inzicht geeft in de financiën van de gemeente.

Regelmatig contact met politici vinden de burgers van belang. Ook dat is één van de uitkomsten van de enquête. Om dit te bevorderen heeft de werkgroep een aantal ideeën verzameld. De bestaande vergadercultuur zou kritisch tegen het licht gehouden moeten worden. De vrijkomende tijd zou besteed moeten worden aan contact met de bevolking. Meer informatie over de commissievergaderingen in de plaatselijke pers vergroot ook de betrokkenheid. Hierdoor kan iedereen weten welke onderwerpen aan de orde komen. Een ander punt is de regelmatige toetsing van de mening van de burger. In plaats van allerlei tijdrovende en dure enquêtes kan gedacht worden aan het vormen van een panel op ad-hoc basis door een aantal betrokkenen. Dit kan de politiek waardevolle informatie opleveren. Te denken volt aan onderwerpen op het gebied van onderwijs, ouderen, jongeren, minderheden enzovoorts.

JAARPLAN

Het slagen van bestuurlijke vernieuwing binnen de gemeente is sterk afhankelijk van de wil van de betrokken partijen. Ontbreekt het draagvlak binnen het bestuur of de ambtelijke organisatie dan is het proces gedoemd te mislukken. Daarom is goede onderlinge afstemming een absolute voorwaarde en pleit de werkgroep voor het opstellen van een jaarplan. Met hele concrete afspraken, die kunnen rekenen op consensus bij alle betrokkenen, is de voortgang van het proces gegarandeerd.

UITDANCING

De politieke partijen zullen hun eigen functioneren kritisch onder de loep moeten nemen. Op welke wijze kan de burger betrokken worden bij het beleid? Ook de SGP mag aan deze opdracht niet voorbij gaan. De betrokkenheid von de achterban lijkt af te nemen, de vanzelfsprekendheid om te gaan stemmen verdwijnt! Dit vereist van de plaatselijke fracties en kiesverenigingen de nodige creativiteit. Enkele mogelijkheden om de betrokkenheid vorm te geven: - een rondzendbrief voor de leden, te verzorgen door fractie en bestuur; - het betrekken van specialisten vanuit de achterban bij specifieke vraagstukken; - het benoemen van mensen uit de achterban in gemeentelijke adviesraden; - het beleggen van openbare vergaderingen over actuele thema's. Kortom, bestuurlijke vernieuwing is een opdracht én een uitdaging die we niet uit de weg mogen gaan!

J.P. Tanis

Raadslid te Sliedrecht en voorzitter van de werkgroep bestuurlijke vernieuwing

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen