GROEN VAN PRINSTERER

GROENS BOEKERIJ

Echt goed te spreken over de nabijgelegen Koninklijke Bibliotheek was Groen niet. Hij mopperde nogal eens over de, zijns inziens, veel te karige collectie. Net als zijn tegenspeler Thorbecke trouwens, die ook teleurgesteld was in de boekenverzameling van de KB. "In de laatste jaren is de Koninklijke Bibliotheek niet op de voor ware wetenschap meest wenschelijke wijze verrijkt" schreef Groen in 1 829. En een paar jaar later: "De bibliotheek is de laatste tijden meer met Roomsche legenden dan met werken over regt en geschiedenis verrijkt..."

Deze woorden lezend, is het des te opvallender te weten dat Groens "boekerij" op dit moment het bezit is van, jawel, de KB.' De reden daarvan zou natuurlijk kunnen zijn dot Groen, om in het door hem en anderen gesignaleerde manco te voorzien, zijn boekenverzameling bewust aan de KB wilde overgedragen. Mooi gedacht en bedacht, moor zo was het niet.

VIJVERBERG

Na het overlijden van mevrouw Groen in 1 879 besloten de erfgenamen, om de boekenverzameling die zich aan de Korte Vijberberg 3 bevond te schenken aan de Rijksuniversiteit van Leiden, de academie waar Groen zelf met zo veel vreugde en succes had gestudeerd. Maar om onbekende redenen kwam het daar niet van. Waarna besloten werd ze te laten verhuizen naar de nabijgelegen Koninklijke Bibliotheek.

Zes massieve boekenkasten vol. In totaal telde de bibliothecaris die alles binnenkreeg 2563 titels, 3774 banden en 2008 (gebundelde) brochures. Daarnaast had Groen bij testament bepaald dat ook "de originelen der reeds door mij uitgegeven Historische Brieven" (aan en van DoCosta, Thorbecke en Wormser) naar de KB zouden moeten gaan. Voorts kreeg de KB nog negen bustes cadeau van Griekse wijsgeren en dichters en Nederlandse letterkundigen, alsmede "een medaillonbuste van den heer Groen (...) om het uiterlijke der verzameling te versieren."

Groen is in zijn boekenverzameling overigens duidelijk zichtbaar aanwezig, en dat niet alleen in zijn boekenkeuze Hij had de gewoonte om in zijn boeken met potlood aantekeningen te maken. De KB-medewerker die de boeken bij binnenkomst inspecteerde, noteerde dat veel werken "met 's mans wel bekende schrift zijn onderscheiden." Dat betrof don vooral aantekeningen en verwijzingen voor- en achterin en in de tekst zelf fijne potloodstreepjes en kruisjes.

SHAKESPEARE

Wie de "meestal fraai gebonden boekdeelen" van Groen inventariseert, zal zien dat het zwaartepunt van de collectie - hoe kon het ook anders- ligt bij boeken over theologie, kerkgeschiedenis, staatkunde on staathuishoudkunde, geschiedenis en levensbeschrijvingen. Minder i:ominent, maar ook op de boekenplank stonden literaire werken. Bi tenlandse, zoals bundels van Shakespeare, Lamortine, Byron er Walter Scott, doch ook Nederlan^ e klassiekers zoals -uiteraard- DaCr, sta en Bilderdijk, maar ook MultoiJi. En: vier Statenbijbels.

Ongetwijfeld zal Groen in deze Statenbijbels hebben gelezen. Maar iet meest gehecht was hij waarschijn^' < aan zijn in het Griekse geschreve zakbijbeltje - alleen het Nieuwe ^ s tament. Het is een exemplaat dat 1 843 is uitgegeven in het Engelse Cambridge. Groen kreeg het twejaar later van DaCosta. In een briefje bedankte de Haagse Evangeliebelijder zijn Amsterdamse dichter en vrind: "Het door U geschonken N testament met dien fraayen druk e" heldere letter is mijn leesboek geworden..."

HANDBEREIK

Op het schutblad schreef DaCostc toen hij het aanbood, in 't Grieks deze opdracht en tekst uit Johannc: 6, de verzen 68 en 69: "Heer, toi wien zullen wij heengaan? Gij he; jt de woorden des eeuwige levens. i: n wij hebben geloofd en bekend, d> ^ Gij zijt de Christus, de Zoon des levenden Gods." Groen zelf had i - 't boek op zijn naam gesteld met de initialen waarmee hij al zijn boek- i 'intekende': "Gr. v. Pr." Uit medei lingen van mevrouw Groen blijkt . .f deze zakbijbel altijd binnen hanc- e- reik op Groens schrijftafel lag. Hi; las er iedere dog in. Tot aan zijn dood, toen mevrouw Groen het als bijzonder bewijs vo ; erkentelijkheid aan huisvriend prei dr. J.H. Gunning jr. gaf. Ze deed at met de vermelding van de tekstve. wijzing die ook op Groens grofst > 'n staat: Openbaringen VII: 9-17. Df/'o Gunning gaf het weer door aan z , n zoon, dr. J.H. Gunning Jzn. Nu heeft dit Groenbijbeltje onderdak geven den in de universiteitsbibliotheek van Utrecht.

Menno de Bruyne

'Gegevens voor dif arUke! zijn onfleend aan M. van Delft (red.): Verzamelaars en Verzamelingen. Koninklijke Bibliotheek 1798-1998, Uitgeverij: V^aanders, Zv^olle, 1998 A. Brom jr.: Een interessante zakbijbel. De Bi[bel van Groen van Prinsterer, in Bibiiotheekleven, XXXVI, 1941, biz. 31-32

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen