Studiecentrum · De verkiezingsuitslag in beeld

Gevarieerd beeld

De verkiezingsuitslag van de SGP laat een zeer gevarieerd beeld zien. Het dieptepunt is een stemmenverlies van 100% en het hoogtepunt een stemmenwinst van 1300%. Op het eerste gezicht lijkt dit een groot verlies en een enorme stemmenwinst. Wie echter achter de procenten naar de absolute aantallen gaat kijken, ziet dat het allemaal wel meevalt. Er zijn drie plaatsen (Millingen aan den Rijn, Boekei en Lith) waar een verlies is geleden van 100%. Het verlies in absolute stemmen is in deze drie plaatsen echter slechts 7 stemmen. Het zijn de enige drie plaatsen waar de SGP geen enkele stem heeft gehaald bij de Tweede Kamerverkiezingen in 2002.

In één plaats (Maasbree) boekte de SGP een stemmenwinst van 1300%. We praten dan over een winst van 13 stemmen. Tussen deze twee uitersten van - 100% en +1300% bevinden zich de andere plaatsen, waarvan de uitslagen in dit artikel verder geanalyseerd worden. Er zijn ook nog 12 plaatsen waar de winst niet in procenten is uit te drukken. In deze plaatsen werd namelijk in 1998 geen enkele stem uitgebracht op de SGP en in 2002 wel. Maar wie met de rekenmachine wil uitrekenen hoe groot de winst is in Schiermonnikoog waar de SGP steeg van O naar 4 stemmen krijgt een E in het scherm te zien.

Om meer zicht te krijgen op het verlies en de winst in procenten verdelen we de plaatsen in 8 categorieën. Deze categorieën staan vermeld in de eerste kolom van tabel I. De tweede kolom geeft het aantal plaatsen aan per categorie en kolom 3 het verlies of de winst in de verschillende categorieën.

Winst

In de eerste categorie (van IOI % tot 1300% winst) zitten geen plaatsen waar de SGP ook bij de gemeenteraadsverkiezingen met een eigen lijst of met een SGP/CU-lijst uitkomt. Dat wil dus zeggen dat men bij de raadsverkiezingen niet op de SGP kon stemmen, en landelijk wel. Het overgrote deel van de plaatsen ligt in de provincies Groningen, Noord-Brabant en Limburg. In de meeste plaatsen behaalde de SGP in 1998 maar een klein aantal stemmen en kon in 2002 een klein aantal stemmen winst worden genoteerd. Procentueel is het dan een enorme winst, maar in absolute aantallen stemmen stelt het niet zoveel voor. Een uitschieter in deze categorie is de plaats Hardenberg. Daar heeft de SGP 239 stemmen gewonnen. Deze plaats staat bekend als een GPV-bolwerk en het is dus aanne-meiijk dat een groot aantal van hen op de SGP heeft gestemd.

Achtkarspelen

In de categorie van 51 % tot 100% winst valt één plaats waar de SGP ook plaatselijk bij de gemeenteraadsverkiezingen meedoet. Het betreft Achtkarspelen in Friesland waar de SGP bij de gemeenteraadsverkiezingen samen met de ChristenUnie met een lijst uitkomt. De winst bedroeg hier 57% (77 stemmen).Vermoedelijk is ook hier de winst afkomstig van de ChristenUnie, omdat deze partij ruim 200 stemmen verloor. Verder betreft het hier ook allemaal plaatsen met een kleine absolute winst. Uitschieters wat betreft absolute stemmenwinst zijn Groningen (+100) en Smallingerland (+104).

In de categorie 26% tot 50% stemmenwinst komen we voor het eerst plaatsen tegen waar de SGP met een eigen lijst uitkomt bij de gemeenteraadsverkiezingen. Dit zijnTiel (+41%) en Hoogeveen (+39%). Een eervolle vermelding waard.Verder vallen in deze categorie Almelo (+48%) en Noordoostpolder (+34%) waar bij de gemeenteraadsverkiezingen met een CU/SGP-lijst wordt uitgekomen.Tot slot is opmerkelijk dat Amsterdam in deze categorie valt. De SGP heeft daar 37% stemmenwinst geboekt (118 stemmen).

Tot de categorie 11 % tot 25% winst behoren de volgende plaatsen; Renswoude, Kapelle, Urk, Apeldoorn, Bodegraven, Zwartewaterland, Houten, Neerijnen, Barneveld, Nieuw-Lekkerland, Noord-Beverland, Alblasserdam en Reimerswaal (in volgorde van meeste naar minste procentuele winst). In al deze plaatsen heeft de SGP op gemeentelijk niveau een eigen lijst.

Daarnaast is er ook nog een aantal plaatsen waar de SGP samen met de ChristenUnie aan de gemeenteraadsverkiezingen heeft deelgenomen, waarvan de grootste stijgers zijn: Enkhuizen, Spijkenisse en Leusden. In deze plaatsen kan gesproken worden van een goed resultaat. De gemiddelde winst van de SGP ten opzichte van de Tweede Kamerverkiezingen van 1998 bedraagt namelijk 6, 5%. Deze plaatsen zitten daar dus fors boven.

Dan nu de categorie van 4% tot 10% winst.Tot deze categorie behoren meer dan 30 plaatsen waar de SGP bij de gemeenteraadsverkiezingen met een eigen lijst uitkomt of samen met de ChristenUnie. Het voert te ver om deze allemaal op te sommen, maar de plaatsen met de grootste procentuele winst in deze categorie zijn: Gouda, Veenendaal, Kesteren, Woudenberg, Graafstroom, Vriezenveen, Hendrik Ido Ambacht, Goes en Middelburg. In de plaatsen die in deze categorie vallen heeft de SGP de meeste winst geboekt (bijna 4.000 stemmen, zie tabel I). Opvallend is dat in deze categorie geen plaatsen zitten die liggen in de provincies Groningen, Friesland, Drenthe en Limburg.

Geen of lichte groei

In de categorie 0% tot 3% zitten de plaatsen waar geen groei is geweest, of waar sprake is van een lichte groei. Elke verkiezin- gen neemt het aantal kiesgerechtigde burgers toe, omdat de Nederlandse bevolking groeit. Dit betekent dat het aantal stemmen op een politieke partij ook moet groeien om (bij gelijkblijvende opkomst) op hetzelfde niveau te blijven. Het aantal kiesgerechtigde burgers neemt per 4 jaar met tenminste 2% toe. Dit betekent dat het aantal stemmen dat op de SGP v^ordt uitgebracht ook met ongeveer 2% moet stijgen, anders is er sprake van achteruitgang.Als v/e echter rekening houden met het feit dat de gemiddelde gezinsgrootte in reformatorische gezinnen groter is dan het Nederlandse gemiddelde dan zou de groei groter moeten zijn dan 1%. De plaatsen die in de categorie van O tot 3% vallen, verdienen dus bijzondere aandacht, omdat er welisv/aar geen sprake is van verlies, maar toch nauwelijks of onvoldoende groei is. Het betreft hier onder andere min of meer belangrijke 'SGP-bolwerken' als: Ede, Putten, Dirksland, Capelle aan den IJssel, Terneuzen en Leerdam. Gelet op de groei van de gereformeerde gezindte mag in deze plaatsen toch wel meer groei verwacht worden.

Verlies

Dan komen we nu toe aan de gemeenten waar verlies is geleden. Allereerst de groep met een licht verlies van - 1 tot - 10%. In deze categorie valt een groot aantal plaatsen waar de SGP bij de gemeenteraadsverkiezingen met een eigen lijst uitkomt, dan wel samen met de ChristenUnie. Plaatsen met 25 of meer stemmen verlies zijn: Leersum, Vianen, Ouderkerk, Waalwijk, Monster, 's-Gravendeel, Nederlek, Ridderkerk, Vlaardingen, Dantumadeel, Harderwijk en Goedereede. De meeste plaatsen in deze categorie liggen in de provincie Zuid-Holland.

In de laatste categorie vallen 73 plaatsen met een verlies van - 11 % tot - 100%, waaronder Strijen, IJsselstein, Lopik en Katwijk. In deze plaatsen heeft de SGP bij de gemeenteraadsverkiezingen ook al een groot aantal stemmen verloren. Bijzondere aandacht voor deze plaatsen lijkt dus wel nodig. Rotterdam, waar de SGP samen met de ChristenUnie bij de gemeenteraadsverkiezingen met een eigen lijst uitkomt, behoort ook tot deze categorie. De SGP heeft de laatste jaren in Rotterdam altijd verloren. Dat is te verklaren, doordat een groot deel van de gereformeerde gezindte uit de grote steden wegtrekt. Opvallend is dat het

verlies nu minder groot is dan vier jaar geleden. De cijfers geven dan ook geen aanlei­

ding om te constateren dat SGP-ers op de Lijst Pim Fortuyn hebben ge­-

stemd. Dat wil niet zeggen dat dit niet gebeurd is.Verder valt in deze categorie een aantal plaatsen die liggen in de

provincies Overijssel, Gelderland, Noord-Brabant en Limburg waar het verlies in absolute aantal stemmen heel klein is, maar pro­-

centueel groot.Van 5 naar 3 stemmen is absoluut niet veel, maar wel een verlies van 40%.

Absoluut verlies en winst

Hiervoor is met name ingegaan op het verlies en de winst in procenten.Wanneer naar het verlies en de winst wordt gekeken in absolute aantallen, dan blijkt dat in ruim de helft van het aantal verliesplaatsen het verlies 5 stemmen of minder is. In de meeste plaatsen is het verlies dus klein. Daar staat tegenover dat in 7 plaatsen meer dan de helft van het totale verlies is geleden. Dit zijn de plaatsen: Rotterdam, Katwijk, Ridderkerk, Lopik, Ouderkerk, Goedereede en Waalwijk. Opvallend is dat van de 7 verliesplaatsen er 5 in de provincie Zuid-Holland liggen. In tabel 2 is het aantal verliesplaatsen en het verlies per categorie weergegeven.

Wat de winstplaatsen betreft is een zelfde beeld te zien. In ongeveer de helft van het totaal aantal plaatsen waar winst is behaald, is de winst IO stemmen of minden Meer dan de helft van de winst wordt behaald in 3 I plaatsen. In tabel 3 wordt dit gepresenteerd. Hier geldt dus dat in een groot aantal plaatsen een kleine winst is behaald. Daartegenover staat een klein aantal plaatsen waar een grote winst is behaald.

Dankbaar aan de slag

In vogelvlucht is in deze bijdrage een overzicht gegeven van het verlies en de winst van de SGP bij de Tweede Kamerverkiezingen in 2002. Met name is ingegaan op de plaatsen waar de SGP ook plaatselijk bij de gemeenteraadsverkiezingen met een eigen lijst uitkomt of samen met de ChristenUnie, omdat 80% van het verlies in die plaatsen wordt geleden en 70% van de winst in die plaatsen wordt behaald. Samenvattend is het beeld dat in veel plaatsen een klein verlies is geleden en dat in veel plaatsen een kleine winst is geboekt. Meer dan de helft van de totale winst van de SGP is behaald in 31 plaatsen en meer dan de helft van het verlies in slechts 7 plaatsen. Het winstsaldo van de SGP bedraagt ongeveer 10.000 stemmen (12.279-2.213). Een winst waar we dankbaar voor mogen zijn. Dat neemt niet weg dat er hard gewerkt moet worden om iedereen die geen SGP heeft gestemd te overtuigen dat bij volgende verkiezingen wel te doen. Met name die mensen die in het verleden wel SGP hebben gestemd, maar dat nu om welke reden dan ook niet meer hebben gedaan.

Wie meer wil weten over de verkiezingsuitslag kan het themanummer van Zicht over de verkiezingen (nr 2002-2) bestellen. Daar wordt ook ingegaan op de uitslag van de SGP ten opzichte van de ChristenUnie.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen