Meditatie · Een teugelloos volk

Na acht jaar paars een nieuw kabinet, gevormd door de coalitie van CDA, LPF en VVD, met een nieuwe koers, die beoogt het herstel van vertrouwen, van waarden en normen. Aldus de berichtgeving in de krant.

Welke waarden en normen?

Herstel van waarden en normen. Dat klinkt goed en moet. Maar om welke waarden en normen gaat het daarbij? Als het gaat om de waarden en normen van de moderniteit, door Fortuyn in "negen wezenskenmerken" samengevat in zijn boek De derde Revolutie, dan heb ik daar weinig of geen verwachting van.

Wat onze samenleving dringend nodig heeft, is een herstel van fundamentele waarden en normen van het Woord van God, die alleen het leven heilzaam beschermen en vruchtbaar maken. En daarvoor is nodig: bekering, terugkeer tot de God van hemel en aarde en

Zijn inzettingen en rechten, om die te bewaren en te doen.Wat een zegen zou die be­-

kering zijn. Wij zijn als volk van Nederland de Bijbel, Gods Woord, kwijt. Dat is de ontstellende nood van ons ooit christelijk land.

Wild en woest

We lezen in de

tekst ter overdenking "Als er geen profetie is [dat wil zeggen als het Woord van God niet verkondigd, geleerd en ingescherpt en dus niet onderhouden wordt], wordt het volk ontbloot." Luther vertaalt het met: wild en woest. De Engelse vertaling zegt: cast off restraint, dat wil zeggen bandeloos, teugelloos. Het leven, ontdaan van het Woord van God en Zijn heilzame geboden, wordt uitgekleed. Alles bladert af, ontglanst, ontkleurt en ontgeurt. Heel het leven, het werk, de omgang met elkaar, het zedelijk leven, wetenschap en kunst enz. Het leven, ontdaan van de kennis en de dienst van God, verarmt, verziekt en ontmenselijkt en Verduivelt'. Het zakt weg in nihilisme, valse religiositeit, individualisme, materialisme, hebzucht, genotzucht, ontrouw, bedrog, zinloosheid, criminaliteit, bar en boos geweld.

Teugelloos

Het eeuwigheidsperspectief verdwijnt. Men maakt zelf wel uit wat goed en kwaad is. En dat betekent legalisering van abortus, euthanasie en bordelen. Dat is het proces van ontbinding van het leven en de samenleving, wat we om ons heen zich zien voltrekken. En dat is niet begonnen met paars. Het is al decennialang aan de gang. Verdwijnt God uit het leven. Zijn Woord als veilige wegwijzer, dan wordt het volk teugelloos, stuurloos. Het ver­-

ongelukt, berooft zichzelf van de zegen van God voor een tijdelijk en eeuwig welvaren.

Het mag wel van de daken gepredikt worden: "0 land, land, land! Hoort des Heeren Woord" (Jeremia 22 : 29)."Tot de wet en de getuigenis! [namelijk van God] zo zij niet spreken naar dit woord, het zal zijn, dat zij geen dageraad zullen hebben" (jesaja 8 : 20).

Profetisch getuigenis

En wij? Wie en wat zijn wij? Wat gaat er van ons, van u, uit? Is de profetie, het Woord van God, in waarheid een lamp voor onze voet, en een licht op ons pad? Leven we ervan en erbij? Spreken wij ervan? Klagen wij alleen maar over onze tijd? En praten we alleen maar vroom en orthodox? En de kerk(en)? Waar is en klinkt het profetisch getuigenis van de kerk(en)? Wat een zegen zou het zijn, als wij de hand in eigen boezem leerden steken, en in verootmoediging voor Gods aangezicht, met de profeet Daniël (Daniël 9) onze knieën zouden buigen en mede schuld belijden en de Heere aanroepen om ontferming.

De verlating van God en Zijn dienst ontbloot de mens deerlijk, maakt hem per saldo eeuwig ongelukkig, tenzij hij zich bekeert."Maar welgelukzalig is hij, die de wet bewaart". Ja, als het Woord van God, geladen met de kracht van de Heilige Geest, ontdekkend, bekerend, reddend en vernieuwend zijn sporen trekt in ons hart en leven, dan worden wij ontbloot van onze eigengerechtigheid, zelfverheffing en ongerechtigheid. En bekleed met de mantel van de gerechtigheid van Christus als onze enige en volkomen Zaligmaker, in de levende geloofsverbinding met Hem. In Zijn

openbaring in ons hart en leven, als onze Redder en

Borg, Die voor al onze zonden volkomen heeft voldaan aan het kruis.

Eeuwigheidsperspectief

Weten we daarvan? Dat is per saldo het enige nodige. Roep de Heere daarvoor aan nu het nog kan. En denk niet klein, maar groot van Zijn genade. De genade van God, Die op het voertuig van Zijn

Woord tot ons komt, omvat alle genade die wij nodig hebben in leven en sterven.We krijgen God lief, leren Zijn Woord, Zijn wet bewaren en doen. Het geeft het leven geur en fleur, zin, inhoud, troost en houvast in donkerheden en benauwdheden, en eeuwigheidsperspectief. Het maakt vruchtbaar voor God en voor eikaan We krijgen Gods geboden lief en die te doen uit dankbaarheid. Welgelukzalig, eeuwig gelukkig, is het volk welks God de Heere is en dat Zijn Woord, Zijn wet bewaart.

De Heere ontferme Zich over ons land en volk.

Amersfoort, ds. C.Vos Paragrafen

Het beleidsmatige onderdeel van de programmabegroting bevat het programmaplan en een geheel nieuw onderdeel: de paragrafen. In het programmaplan worden voor elk programma de hierboven genoemde reeks van drie vragen beantwoord. Een paragraaf geeft een dwarsdoorsnede van de begroting en de rekening op financiële aspecten, bezien vanuit een bepaald perspectief. Op dit moment is die informatie ook wel te vinden, maar dan in verschillende documenten en daarom erg versnipperd. Een aantal paragrafen wordt voorgeschreven; het betreft onderwerpen die financieel politiek of anderszins erg belangrijk zijn: 1) weerstandsvermogen (een verder ontwikkelde risicoparagraaf); 2) verbonden partijen participaties (verschaft inzicht in de partijen waarmee de gemeente bestuurlijk én financieel verbonden is); 3) financieringsparagraaf; 4) onderhoud kapitaalgoederen (het onderhoud van kapitaalgoederen is dermate belangrijk voor (de burgers van) een gemeente, dat hieraan een aparte paragraaf in de begroting gewijd wordt zodat de raad duidelijk zicht verschaft wordt op de situatie dienaangaande); 5) grondbeleid; 6) bedrijfsvoering. De paragrafen geven dus gelegenheid voor een systeembenadering van een aantal hoofdthema's van het gemeentelijk beleid. Andere benaderingen die de raad tot instrument kunnen zijn om op deze hoofdthema's de vinger aan de pols te houden, zijn klachtenprocedures, kwaliteitsnormen en kwaliteitshandvesten. Door het vaststellen van deze instrumenten is de raad dualistisch bezig, dat wil zeggen dat hij zich niet meer bezighoudt met de details (de losliggende stoeptegel) maar met structurele oplossingen (instellen klachtenlijn voor onderhoud openbare ruimte).

Vaststellen en wijzigingen

Het financiële deel van de programma­begroting geeft een overzicht van baten en lasten en geeft inzicht in de financiële positie van de gemeente. Wordt op dit moment de begroting nog vastgesteld op basis van functies of subfuncties (de producten), in de duale begroting zal de raad de begroting op grotere onderdelen vaststellen, bijvoorbeeld op het niveau van de programma's. Dit betekent dus een veel minder gedetailleerde vaststelling. Dit wordt wenselijk geacht in het kader van de dualisering. Hoe dit in de praktijk gaat uitpakken, is nog maar de vraag. Het betekent een behoorlijke verandering voor de raad in de stellingname ten aanzien van een begroting. Zijn er in het begrotingsjaar wijzigingen nodig, dan zal in een aantal gevallen de wijziging aan de raad voorgelegd moeten worden. Dit is bijvoorbeeld het geval wanneer de lasten voor een bepaald programma overschreden worden. Het kan ook zijn dat er een onderschrijding van lasten is, omdat een bepaald product niet gerealiseerd kan worden. Ook in dat geval moet het college naar de raad omdat het met het product beoogde beleidsdoel niet gehaald wordt. Kortweg komt het er op neer dat het college voor elke overschrijding of beleidswijziging van betekenis de raad zal moeten raadplegen.

Productenraming

Het begrotingsdocument voor het college is opgebouwd vanuit de programmabegroting. Het bevat alle gemeentelijke activiteiten en geeft die weer in termen van producten. Zij wordt vastgesteld door het college en wordt niet aangeboden aan de raad, maar ligt wel ter inzage en kan dus door raadsleden gebruikt worden. De productenraming lijkt veel op de productenbegroting die op dit moment in veel gemeenten functioneert. Het idee achter de productenbegroting is dat de gemeentelijke producten (dit kan zijn: een voorziening, een dienst, een goed of een activiteit) gedefinieerd worden in input (budget) en output (meetbaar resultaat). Deze raming moet aan het college de mogelijkheid geven om zijn beheersfunctie goed te kunnen uitvoeren. Ook voor de uitvoering van beleid is de productenraming geschikt. Daarnaast is zij nuttig bij het bepalen van tarieven en doeltreffendheids- en doelmatigheidsonderzoeken.

Verantwoording naar provincie

Wat betreft de nieuwe begrotingsopzet krijgen gemeenten dus een grotere vrijheid. De wijziging van het Besluit comptabiliteitsvoorschriften, die daartoe nodig is, is op dit moment in voorbereiding. De functionele indeling van de begroting is niet meer verplicht.Wél zal het college de cijfers van de begroting en financiële positie moeten omzetten naar de functionele en categoriale indeling volgens de comptabiliteitsvoorschriften. Deze indelingen moeten mét de begroting voor de raad naar de provincie gezonden worden om efficient en effectief toezicht te waarborgen.

Planning en control

Zoals in de inleiding van dit artikel aangegeven, zal de duale begroting moeten leiden tot een beter besturingsinstrument voor de raad. Het proces van planning en control en de daarbij behorende bevoegdheids- en taakverdeling voor raad en college wordt in het schema onderaan deze pagina weergegeven.

Of de raad werkelijk profijt zal hebben van de duale begroting, is een vraag die we waarschijnlijk na een hele cultuurverandering ondergaan te hebben, over een aantal jaren pas kunnen beantwoorden. Datzelfde geldt voor de vraag of er meer transparantie in de gemeentelijke prestaties komt voor de burgers.

N.O.V.: Handreiking duale begroting, VNG-uJtgeverij, Den Hoog 2002

Rudi Biemond

Wilt u reageren? Wordt in uw gemeente al proefgedraaid met de duale begroting? Laat het ons weten: rbiemond@sgp.nl.

Stappen planning en control

Sturen/kaders vaststellen Beheersen uitvoering Verantwoording uitvoering Controle uitoefenen

Wat willen we en wat mag het kosten? Wat doen we daarvoor? Wat hebben we gedaan? Hebben we bereikt wat we wilden en kost het niet meer dan het mocht kosten?

Bevoegdheids- en taakverdeling

Raad College College Raad

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen