Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Tweede Kamer · Referendum: middel of monstrum?

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Tweede Kamer · Referendum: middel of monstrum?

5 minuten leestijd Arcering uitzetten

Het referendum heeft binnen de SGP nooit op veel enthousiasme kunnen retienen. Sterker: vertegenwoordigers van de SGP hebben zich meermalen krachtig tegen de invoering van het referendum verzet. Daarbij speelden praktische, maar ook principiële argumenten een rol. In dat licht is het opmerkelijk dat de PZC van zaterdag I juni jl. kopte: "Achterban SGP wil referendum in gemeente Veere". Wat is de achtergrond daarvan? Moet het referendum onder alle omstandigheden worden afgewezen?

Wat is een referendum eigenlijk? Door middel van een referendum kan de bevolking zich uitspreken over een door de overheid te nemen of reeds genomen besluit.Als de bevolking zich uitspreekt over een reeds genomen besluit, is er sprake van een correctief referendum. De bevolking corrigeert (of bevestigt) dan als het ware de uitkomst van de politieke besluitvorming. Referenda kunnen een bindend karakter hebben. Daarnaast kan er sprake zijn van zogenaamde raadgevende referenda, waarin de wil van het volk over een bepaald besluit slechts wordt gepeild. Ook in het laatste geval is een uitspraak van de bevolking natuurlijk wel van de betekenis voor de politieke besluitvorming.

Wetgeving

Sinds enige tijd is in Nederland de Tijdelijke referendumwet van kracht. In deze wet wordt de mogelijkheid geboden om bepaalde overheidsbesluiten te onderwerpen aan een raadplegend correctief referendum.Tegelijkertijd is er bij de Staten-Generaal een voorstel in behandeling tot wijziging van de Grondwet in verband het opnemen van bepalingen inzake het correctief referendum. Deze Grondwetswijziging zou uiterlijk op I januari 2005 van kracht moeten worden en de mogelijkheid moeten bieden voor het houden van een bindend correctief referendum.

Standpunt

Het Nederlandse staatsbestel kenmerkt zich onder meer door de zogeheten representatieve democratie. Dat wil zeggen dat het volk wordt geregeerd door gekozen vertegenwoordigers. De SGP heeft zich nooit tegen deze vorm van democratie verzet. Het volk regeert in de context van een representatieve democratie immers niet rechtstreeks.Volksvertegenwoordigers hebben daarom de mogelijkheid om bij besluitvorming een eigen afweging te maken en zich te laten leiden door hogere beginselen dan de wil van (de meerderheid van) het volk.

De SGP heeft zich wel steeds krachtig gekeerd tegen de gedachte van de volkssoevereiniteit. In die gedachte is het gezag niet afkomstig van God, maar van het volk. Juist in dat licht heeft de SGP grote moeite met het referendum als instrument voor de besluitvorming. Een rechtstreekse uitspraak van de bevolking over een overheidsbesluit, met name als zo'n uitspraak een bindend karakter heeft, sluit immers naadloos aan bij de gedachte van de volkssoevereiniteit.

Door het houden van referenda kan ook het functioneren van de representatieve democratie worden ondermijnd.Als de bevolking het niet eens is met een te nemen of reeds genomen besluit, dan heeft de volksvertegenwoordiging, in het geval van een bindend referendum, immers niets meer in te brengen. De genoemde bezwaren zijn zonder veel moeite uit te breiden. Voor een overzicht van de visie van de SGP op het referendum verwijs ik naar de nota Weer wat nieuws!, die in 1996 door het studiecentrum is uitgebracht.

Veere

Maar hoe zit het dan in Veere? Is de achterban van de SGP in Veere niet op de hoogte van het partijstandpunt over het referendum of heeft ze daar een andere mening over? Geen van beide is het geval. De situatie is als volgt. Kort na de afgelopen gemeenteraadsverkiezingen heeft het college van B& W in Veere onverwacht een besluit genomen om de winkeliers in de vier kernen van de gemeente de mogelijkheid te bieden om elke zondag van acht uur 's morgens tot acht's avonds hun deuren te openen. Dit besluit is op opvallend korte termijn tijdens een ingelaste vergadering van de gemeenteraad aan de orde gesteld, zonder de gebruikelijke behandeling in een raadscommissie. Daardoor was er weinig gelegenheid tot inspraak.

Een aanzienlijk deel van de bevolking van de gemeente Veere heeft om gods­ dienstige redenen grote moeite met de openstelling van winkels op zondag. Het besluit van de gemeente veroorzaakte derhalve veel onrust.Vanuit die onrust is uit de bevolking het idee naar voren gekomen om een referendum aan te vragen en via die weg de verruiming van de zondagsopenstelling alsnog te verijdelen. De SGP in Veere heeft zich daar positief over uitgelaten. Uiteindelijk is het idee om een referendum te houden toch niet doorgezet.

Referendum?

Naar aanleiding van geschetste voorval heeft fractievoorzitter]. Houmes van de SGP in Veere gepleit voor een bezinning in de partij over de vraag of het houden van een referendum in uitzonderlijke gevallen verantwoord kan zijn (RD, 6 juni 2002). Ik zou daar de vraag aan toe willen voegen of het houden van een referendum in bepaalde gevallen zelfs geen plicht kan zijn.

De SGP wijst het referendum voornamelijk af vanwege de nauwe relatie tussen dit instrument en de gedachte van de volkssoevereiniteit. Het houden van een referendum kan onder omstandigheden echter ook leiden tot het blokkeren van besluiten die vanuit principieel oogpunt beslist onaanvaardbaar zijn. De zondagsopenstelling van winkels is daar een goed voorbeeld van. Als een referendum zo'n besluit naar verwachting kan tegenhouden, dan is er mijns inziens alle reden om het gebruik van dat instrument serieus in overweging te nemen. In dat geval wordt het referendum immers niet ingezet vanuit de gedachte van de volkssoevereiniteit, maar juist met het oog op het allesbeslissende gezag van God en de heilzaamheid van Zijn geboden voor de hele samenleving.

De tijd voor bezinning wordt ons, naar het zich laat aanzien, nog wel even gegund. Het nieuwe kabinet is namelijk voornemens om de Tijdelijke referendumwet in te trekken en de behandeling van de Grondwetswijziging in verband met het opnemen van de bepalingen inzake het correctief referendum niet voort te zetten.

Drs.W.L Verweij, beleidsmedewerker BZK

Dit artikel werd u aangeboden door: Staatkundig Gereformeerde Partij

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 12 juli 2002

De Banier | 24 Pagina's

Tweede Kamer · Referendum: middel of monstrum?

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 12 juli 2002

De Banier | 24 Pagina's