Tweede Kamer · Duidelijkheid en daadkracht

Een jaarlijks terugkerend hoogtepunt in het politieke leven is de week van de derde dinsdag in september. Op Prinsjesdag presenteert het zittende kabinet altijd haar plannen voor het konnende jaar. Dat gebeurt in de door de koningin voorgelezen troonrede en in de door de nninister van Financiën gepresenteerde Miljoenennota. Dit jaar, 2002, is daar met meer dan gemiddelde belangstelling naar uitgekeken. Immers, na de kabinetsformatie van deze zomer zouden troonrede en Miljoenennota meer zicht moeten bieden op de uitgewerkte plannen van het nog betrekkelijk nieuwe kabinet.Tot de derde dinsdag in september kon de minister-president zich op vragen naar zijn voornemens nog verwijzen naar Prinsjesdag, dat kan nu niet meer. Het 'speelkwartier' voor Balkenende c.s. is definitief voorbij.

Duidelijkheid en daadkracht, dat is het motto waarmee dit kabinet het volk tegemoet trad. Welnu, de in dit motto besloten verwachting is door het kabinet in de stukken in ieder geval voor een belangrijk deel waargemaakt. De begrotingen van de diverse ministers laten zien dat er een andere wind waait in Den Haag. Na 15 mei, toen de politieke verhoudingen op het Binnenhof drastisch werden herverkaveld, moet dat ook wel. Immers, de verkiezingsuitslag wees uit dat er een grote meerderheid van mening is dat het roer om moet. Het onbehagen over allerlei zaken waarmee mensen dagelijks worden geconfronteerd, zoals vandalisme, diefstallen en berovingen, gewelddadig gedrag, overlast en onfatsoen, leidde tot een gigantische afstraffing van het kabinet dat daarvoor (al dan niet terecht) verantwoordelijk werd gehouden en een winst voor die (grote) partijen die beloofden iets aan deze ergernissen te zullen gaan doen. Zoals de minister-president zei: er is gekozen voor een ander beleid en voor een andere politieke cultuur

Verharding

Dat er een andere politieke cultuur is, weten we. Merkbaar is het aan bijvoorbeeld de beveiliging van de Tweede Kamer en politici. Sinds de moord op Pim Fortuyn is de bewaking van het Binnenhof en de aanpalende gebouwen alsmede politici aanmerkelijk verscherpt - een gevolg van de verharding van het politieke klimaat. Maar het is uiteraard niet die cultuurverandering die beoogd werd. Dan moet eerder gedacht worden aan een meer open houding van fracties ten opzichte van elkaar en tegenover de regering. Een uiting van daarvan is het relatief korte strategisch akkoord dat de drie coalitiepartijen met elkaar sloten. Dat liet en laat meer ruimte voor de Kamer om eigen wensen in te vullen, kortom: meer dualisme.

Maar ook inhoudelijk is de steven gewend. Uiteraard niet met 180 graden. Terecht werd in de troonrede opgemerkt dat veranderingen niet van gisteren op vandaag te realiseren zijn. Daar is tijd voor nodig. Maar de gekozen koers van Balkenende c.s. komt op een groot aantal punten overeen met de koers die ook in het SGP-verkiezingsprogramma was uitgezet. Dan is te denken aan de krachtige inzet op het gebied van de rechtshandhaving, het aangezwengelde normen- en waardendebat, een pro-Amerikaanse lijn inzake het Midden-Oosten, immigratie en integratie van niet-Nederlanders, het wegwerken van de wachtlijsten in de zorg, om maar een paar voorbeelden te noemen.

Die waardering klonk ook door in de bijdrage van de SGP-fractie aan de algemene politieke beschouwingen, die vorige week woensdag en donderdag werden gehouden.Waardering na acht jaar paars, maar ook kritische kanttekeningen, zoals blijkt uit de redevoering van onze fractievoorzitter, irVan der Vlies. Zijn bijdrage in eerste termijn wordt hieronder integraal afgedrukt.

Rekening

Van der Vlies: "Het moet nu dus wél gaan gebeuren.Wij hebben het strategisch akkoord gehad, evenals de regeringsverklaring. Toen kon van alles en nog wat worden doorgeschoven naar de begroting en naar dit debat.Verwachtingen zijn echter gewekt, ook over een andere bestuurscultuur De kiezers zouden krijgen waar ze op 15 mei jongstleden om vroegen. De politiek moet de onvrede in de samenleving serieus nemen. Zo niet, dan zal te eniger tijd de rekening nóg indringender worden gepresenteerd. Het moet nu dus wél gaan gebeuren,

Het tweejaarlijkse SCP-rapport dat eind vorige week verscheen, verslaat onderzoek naar de kwaliteit van de publieke sector Helder wordt dat de burger zich vooral ergert aan de slechte prestaties van de overheid op het terrein van de criminaliteitsbestrijding. Dat is niet maar zo een subjectief gevoel. Cijfers over ophelderingspercentages voor geweldsmisdrijven (minder dan 50 procent) en vermogensdelicten (minder dan 10 procent) bevestigen dat beeld. De burgers geven de politie (en justitie) een gele kaart, zo kopte een landelijk dagblad. Daarenboven zijn er de noden van de achterstanden in de gezondheidszorg en het onderwijs en de moeiten die het immigratie- en integratie proces opleveren. Kortom, veel urgenties en veel werk aan de winkel!

Herstel vertrouwen

De gepresenteerde - en helaas vroegtijdig in de openbaarheid gekomen- stukken ademen tot onze voldoening een andere sfeer dan we de laatste jaren gewend waren. Er wordt volkomen terecht gehamerd op de noodzaak van herstel van vertrouwen in de overheid. Burgers moeten kunnen rekenen op de overheid: een handhavende, handelende en hoedende overheid.Vertrouwen is niet te koop, dat moet worden verdiend. Herstel van vertrouwen kan niet worden gedicteerd, alleen worden bevorderd. De regering staat voor de immense taak om hieraan naar vermogen te werken. Daarbij zijn daadkrachtige, geloofwaardige en gezaghebbende maatregelen vereist. Er worden op veel terreinen concrete doelstellingen genoemd. Dat valt positief op. Gekwantificeerde taakstellingen voor 2003 en de volgende jaren van deze kabinetsperiode. Uitdagend, maar het maakt ook kwetsbaar in het geval deze doelen en dit hoge ambitieniveau niet worden gehaald. Dat moet goed worden beseft. Wij nemen aan dat'werkende weg' tot intensiveringen zal worden besloten als bepaalde realisaties achterblijven?

Eenheid regeringsbeleid

De nieuwe politieke stijl van deze coalitie leidt in de stukken, waar het gaat om de balans die leidt tot een duurzame toekomst, tot de frappante woorden: zulk een balans vergt regels, maar we willen vooral niet te vaak"ho!" roepen. Niet te vaak"ho" roepen, maar dat moet in elk geval nog wel vaak gebeuren om de bewindslieden allemaal in het gelid te krijgen en te houden ter wille van een duurzame relatie in het kabinet! Want dat was toch het meest opvallende tot nu toe, dat nogal wat ministers zich uitspraken veroorloofden die op gespannen voet staan met het beleid. Minister Heinsbroek lijkt er een soort handelsmerk van te maken. Maar nu ook minister De Boer weer, met zijn 10 km plus op de toegestane snelheden op de wegen. En dan In de voorliggende stukken het voornemen te lezen: snelheidslimieten worden scherper gehandhaafd. Het is toch van tweeën één, minister-president?

Waarden en normen

Deze uitglijders raken ook hét kernthema van de dag van vandaag.Te weten hoe we komen tot herstel en herleving van waarden en normen; in het besef en gedrag van burgers, in het intermenselijk verkeer, in de houding ook van de overheid. Wat kan en niet kan, wat mag en niet mag! Daar zullen we met elkaar weer glashelder over moeten zijn. Immers, te vaak blijkt dat besef, blijkt die standaard te zijn uitgesleten.Verloedering, verslonzing platvloersheid en dergelijke, moeten krachtig de kop in worden gedrukt. De overheid en overheidsdienaren moeten daarin onkreukbaar zijn en voorop gaan. Daar passen slordigheden niet bij, die vertroebelen het beeld van de burger, die hollen het gezag van de overheid ernstig uit.

Al jaren lang discussiëren we over normherstel. Iedereen beseft dat normherstel dringend nodig is, niet alleen in theorie, maar ook metterdaad. Dat herstel is maar gedeeltelijk af te dwingen, het moet weer integraal onderdeel zijn van "hoofd en hart". Hoe dat te bereiken?

Gewezen werd op bijvoorbeeld het onderwijs, wij voegden consequent toe dat het moet beginnen met de opvoeding in de gezinnen. De Troonrede beklemtoont dit primaat terecht! In de gezinnen moet er veel meer tijd en aandacht voor zijn, na alle schaduwzijden van individualisering en de'moderne slavernij' van de economische onafhankelijkheid, die stress veroorzaakt in deze overmatig snelle tijd, waarin velen het niet volhouden en medische en/of psychosociale hulp nodig hebben. Overigens behoeft het nauwelijks betoog dat we zeer nieuwsgierig zijn naar de campagne "Mannen in de hoofdrol". Maar dat terzijde.

De les van Noorwegen zou zijn dat een ingestelde waarden en normencommissie van bovenaf niet goed werkt, dat het vooral van onderaf moet komen.Toch lijkt de regering te denken aan een (staats-)commissie die deze kar moet gaan trekken. Laat het geen denk- of praatgroep meer zijn, maar een aanjager van concrete projecten en een platform van coördinatie, van bestaande initiatieven. Rotterdam en Gouda zijn ten voorbeeld gesteld. De regering spreekt over regulier overleg met maatschappelijke organisaties, bedrijfsleven en overheden, teneinde een gedeeld besef van waarden en normen te creëren.Welke maatschappelijke organisaties worden daar bij betrokken? Ik neem graag aan dat ook de kerken bij dit overleg worden betrokken, dat lijkt me totaal vanzelfsprekend.Wil de minister-president toezeggen dat in een dergelijk beraad de héle samenleving wordt vertegenwoordigd? Wat natuurlijk van wezenlijk belang is, Is de vraag om welke waarden en normen het moet gaan. Respect, fatsoen, beleefdheid, medemenselijkheid; jazeker. Hulpvaardigheid, dienstbetoon, naastenliefde; die uiteraard óók. Ze zijn moeilijk limitatief op te sommen.Voor ons staat vast dat vooral ook moet worden gezocht naar een fundament. De vraag over Wiens normen het gaat, moet worden gesteld, anders blijft alles veel te veel in de lucht hangen, aldus de burgemeester van onze Residentie. Het duurzame karakter van normen ligt immers niet gegarandeerd in de beweeglijkheid van de menselijke geest en de beïnvloedbaarheid er van, maar in de verankering in de universele kracht en reikwijdte van de Wet der Tien Geboden. Die heeft God ons tot (eeuwige) zegen geschonken en zijn het zo waard te worden gehoorzaamd. Daar heeft God ook recht op, wij zijn daartoe allen gehouden. Wat dat betreft zijn we allen óók schuldig aan het feit dat het in ons land zo ver heeft kunnen komen dat "het recht struikelt op de straten", en wat de Bijbel zonde noemt wordt gedoogd of zelfs bij wet erkend. Deze constatering moet ons verhinderen een hoge toon aan te slaan en moet ons leiden tot ootmoed en bescheidenheid. Daarom is bekering tot God zo nodig. In de relatie tot God immers, komt de mens pas volledig tot zijn recht, zoals de premier terecht zei op het onlangs gehouden Christelijk Sociaal Congres.

We zullen tegelijk al het mogelijke uit de kast moeten halen om het tij te keren. De overheid moet morele grenzen trekken, ook of misschien wel juist daar waar men er de laatste jaren te aarzelend mee was. In dat licht staan wij positief tegenover de voornemens om de euthanasieregelgeving en die ten aanzien van abortus provocatus te gaan evalueren. Daarom is het ook goed dat de ethische aanvaardbaarheid van biotechnologische toepassingen expliciet op de politieke agenda komt. Daarom zou de positie van ambtenaren van de burgerlijke stand die gewetensbezwaren hebben tegen het voltrekken van een homohuwelijk' moeten worden ondersteund. Daarom zou ook het bordeelverbod moeten worden heroverwogen. Er zijn toch duidelijke signalen dat de doelstellingen niet worden gehaald, eerder het tegendeel.

De SGP ziet tevens oprecht belangstellend uit naar diverse aangekondigde plannen van aanpak. Er wordt ergens zelfs gesproken van een aanvalsplan. Jaren geleden bepleitte ik namens mijn fractie reeds een deltaplan tegen de verloedering; dat sloeg toen nog niet aan. Laat het er nu van komen! En dan moet gewoon bij het begin worden begonnen. De wetten en regels die er zijn op dit terrein, moeten gewoon worden gehandhaafd, moeten worden nageleefd. De gedoogcultuur is voorbij.

Geweld op tv

Maar het overheidsoptreden in dezen moet niet vallen onder het vernietigende oordeel dat het dweilen met de kraan open is. Dat vereist durf en consequente moed. Een voorbeeld. Zo langzamerhand is iedereen toch duidelijk dat in de ether, zelfs op tijdstippen van de dag waarop jongeren kijken, een overvloed aan geweldsscènes wordt vertoond, met alle gevolgen van dien voor bepaalde daardoor negatief beïnvloede jongeren. Minister Heinsbroek wilde daar een einde aan gemaakt zien, en wij met hem.

Desgevraagd verwees de minister-president mij (in het vragenuurtje vorige week) naar de bestaande wet- en regelgeving die ingrijpen uitsluit of althans moeilijk maakt.Vriendelijk bedoeld, maar onnodig. Ook wij weten hoe het zit. Maar waar het natuurlijk om gaat, is of de politieke wil er is om iets te gaan doen aan deze wet- en regelgeving! Als die wil er is, kan er ook wat op worden gevonden en dat is hard nodig, mede tegen de achtergrond van het ernstig tekortschietende, om niet te zeggen failliet geslagen instrument van de zelfregulering. Een zelfde verhaal geldt porno op de buis en via internet. Daarom doe ik concreet het verzoek te werken aan effectieve wetgeving tégen deze gewraakte verschijnselen. Graag een heldere toezegging.

Rechtshandhaving

Natuurlijk moet fraude krachtig worden aangepakt, moet de illegaliteit worden teruggedrongen, moet de rechtshandhaving worden verbeterd en dus opsporing en vervolging worden geïntensiveerd. De voorstellen op deze terreinen verdienen steun, en hier en daar zelfs meer dan dat. Maar dan zal ook nauwkeuriger moeten worden gekeken naar het vervolg van berechting, straf­

oplegging en uitzitting. De recidive is ongelooflijk hoog! Het is in dit verband niet gemakkelijk te begrijpen dat een vorig jaar door fractiegenoot Van der Staaij bewerkstelligde ondersteuning van resocialisatieprogramma's voor exgedetineerden, verzorgd door de Stichting Ontmoeting te Epe, bij Justitie nu al weer op de tocht staan met als argument dat deze projecten een taak vormen voor VWS. Een school mag een leerplichtige leerling niet uitschrijven als deze elders niet aantoonbaar is ingeschreven. Zo zou het met dit subsidie toch ook moeten gaan.Wil de regering garanderen dat deze projecten nu niet tussen wal en schip raken?

Belangstelling heeft mijn fractie voor een project dat aan ons en enkele andere fracties is gepresenteerd door de Stichting gevangenenzorg Nederland (samen met gevangenispastor Den Hertog CS.) om de zogeheten hersteldetentie handen en voeten te geven. Dit project lijkt heel goed aan te sluiten bij de nieuwe inzet in de begrotingsstukken ten behoeve van modernisering van het sanctiebeleid. Graag aandacht daar voor.

Soft drugsbeleid

Steun zal de SGP-fractie ook geven aan een hardere aanpak van drugs. De facilitatoren aanpakken, verplichte ontwenning, ontmoediging coffeeshops en dergelijke. Nederland staat internationaal zeer slecht op de kaart als doorvoerland van hard- en softdrugs, aldus een recent en gezaghebbend Brits rapport van 22 juli j.l. (van de NCIS - National Criminal Intelligence Service - met als titel: UK Threat Assessment of Serious and Organised Crime 2002). De stadsbesturen moeten de uit de hand lopende problematiek weer in de vingers kunnen krijgen. De situatie nü is toch beschamend, onder andere blijkens de hartekreet van een Amsterdamse wethouder Meer ten principale willen we het softdrugbeleid opnieuw kritisch ter discussie stellen.We zitten verward in de door onszelf gespannen valstrik van voor- en achterdeur, om zo te zeggen.

Terrorismebestrijding behoudt terecht hoge prioriteit, mede in internationaal kader. De aandacht hiervoor mag niet verslappen. Neemt dit kabinet de draad van de maandelijkse rapportage weer op die na 12 juli jl. door het vorige kabinet werd losgelaten? Integratie

De integratieproblematiek gaat ons zeer aan, principieel, en ook in verband met de inderdaad gebleken beperkte spankracht van onze samenleving. De toestroom neemt gelukkig af, strenge doch rechtvaardige maatregelen moeten die trend bestendigen.Tegelijk wil de SGP-fractie oog houden voor teréchte vluchtmotieven en asielverzoeken.We hebben onze morele plichten in het geval van calamiteiten, die niet altijd op voorhand strak zijn af te toppen op een niveau van bijvoorbeeld 18.000 instromers, zoals in de'hoofdpunten van het beleid' staat aangegeven.

Burgerschap vergt inderdaad loyaliteit aan de v\^aarden en normen van onze rechtsstaat. De inburgering moet minder vrijblijvend worden ingericht. Beheersing van onze taal, respect voor de historische en rechtsstatelijke waarden van ons land en zelfredzaamheid staan terecht voorop. Wanneer in het toegezegde Nationaal Actieprogramma ter bestrijding van racisme en discriminatie een verbinding wordt gelegd met de eveneens in het vooruitzicht gestelde nota over grondrechten in een pluriforme samenleving, waarin de grenzen van onze wetgeving worden getrokken voor uitlatingen van godsdienstige aard, zal het iedereen duidelijk zijn dat het uiterst nauw luistert. Grote prudentie en behoedzaamheid zijn zonder meer vereist in dezen! Dat is de regering zich toch wel bewust? Dat geldt evenzeer voor enkele andere constitutionele kwesties die worden aangeroerd. Zo hebben wij geen behoefte aan de gekozen burgemeester, die al te gemakkelijk als zetbaas van de burgerij zal worden gezien.

'Ontbureaucratisering'

Een thema dat als rode draad door de stukken loopt en dat wij zeer verwelkomen, is dat van de ontbureaucratisering en deregulering. De regeldruk moet over de hele breedte van het overheidsbeleid drastisch omlaag, uiteraard met behoud van kwaliteit en dienstbaarheid.

De operatie 4xB (Beter Bestuur voor Burger en Bedrijf) verdient krachtige steun. Bijvoorbeeld op het terrein van de agrarische sector (boeren, tuinders, de kwekers en telers) kan en moet het minder met de papieren rompslomp, moet ook consequenter worden geke­ ken naar harmonisatie op Europees terrein. De komende hervorming van het gemeenschappelijke landbouwbeleid, mede in het licht van de uitbreiding van de EU, verdient alle aandacht, waarbij nota bene niemand minder dan oud-minister Brinkhorst de huidige minister van landbouw Veerman een steun in de rug geeft bij zijn verkennende besprekingen over hoe die twee majeure processen volgtijdelijk en budgettair op elkaar afgestemd moeten blijven worden. Mikken op forse landbouwhervormingen met als onderpand de uitbreiding van de EU is volgens hem een doodlopende weg. Derhalve moeten de bakens tijdig worden verzet en is de discussie over een uitgavenplafond voor het toekomstige landbouwbeleid wel degelijk ter zake.

Economisch perspectief

Wij krijgen binnenkort de algemene financiële beschouwingen nog. Daarom nu slechts een enkel punt. Het is duidelijk dat de economische groei tegen valt ten opzichte van eerdere ramingen. Daarom zijn ombuigingen onontkoombaar. Toch willen wij de sectoren van zorg, onderwijs en veiligheid optimaal bedienen om uit de problemen te geraken.Tevens moet de aflossing van de staatsschuld prioriteit houden. Ook hetWAO-dossier en de reïntegratietrajecten moeten een krachtiger be­

heer krijgen. Niet alles kan tegelijk, dat beseffen we heel wel, maar er zullen op al deze fronten toch vertrouwenwekkende stappen moeten worden gezet. Voor een deel wordt dekking gevonden in de opheffing van de spaarloonregelingen en de aanbieding van een verlofknip (levensloopregeling). Daarover is veel commotie ontstaan. Het centraal overleg zou zelfs ter discussie kunnen komen te staan. Dat brengt ons tot de vraag of overwogen kan worden deze maatregel te mitigeren door een inkomensgrens aan te houden, bijvoorbeeld die van modaal. Kan een dergelijke benadering worden overwogen en worden betrokken in de ontwikkeling van dit traject? In ieder geval wil de SGP-fractie de regeling ruimer toegepast zien dan nu door de regering is voorgesteld.

Zegen

Het stemt de SGP-fractie tot diepe dankbaarheid dat de Troonrede afsluit met de wens dat Gods zegen op de parlementaire arbeid en de parlementariërs rust. De zegen van de enige levende God, de Vader van Jezus Christus, is voor alle mensen en alle tijden een groot en onmisbaar geschenk, alle pluriformiteit ten spijt. Uit de grond van ons hart bidden de leden van de SGP-fractie het kabinet wederkerig Gods onmisbare zegen toe.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen