Tweede Kamer · Neventaak wordt hoofdzaak

Sinds ds. Kersten in 1922 zijn entree maal< te in de vaderlandse poiitiel< , is de Tweede Kamer bijna oniierl< enbaar veranderd. Dat heeft veel, zo niet alles te maken met de sterk toegenomen omvang van de overheidstaak.Van een 'nachtwakerstaat', waarin de regering zich voornamelijk beperkte tot het handhaven van orde en rust, groeide ons land in de vorige eeuw naar een 'welvaartsstaat', waarin de overheid haar handen meer dan vol heeft aan het 'van de wieg tot het graf' verzorgen van haar burgers. Gevolg was dat de regering zich met steeds meer zaken ging bemoeien. En in haar kielzog ook de Tweede Kamer.

Bezigheden elders

Dit moest wel leiden tot een andere Tweede Kamer - anders wat betreft het type kamerleden, anders wat betreft de werkwijze.Tot pakweg de jaren '60 was het lidmaatschap van de Kamer een neventaak. Naast hun werk in de Residentie, oefenden veel geachte afgevaardigden ook nog een beroep uit. Omdat het Kamerwerk nog niet zoveel tijd opslorpte als nu, was dat niet echt bezwaarlijk. Sterker nog: het werd als nuttig ervaren om op die manier voeling te houden met de maatschappij. Het was dan ook volstrekt normaal dat kamerleden hun Haagse werk combineerden met bezigheden elders.Voor hun 'ambt' ontvingen ze dan ook niet meer dan een 'schadeloosstelling'.

Zo ook de SGP-kamerleden.Toen ds. Kersten geroepen werd om in de groene bankjes plaats te nemen, was en bleef hij als predikant zijn kerkelijke gemeenten dienen, eerst in het verre Zeeuwse Yerseke, vanaf 1926 in het dichter bij de Residentie gelegen Rotterdam. Bij ds. Zandt lag het wat anders, maar ook hij bleef als dominee zondag aan zondag, vaak ook doordeweeks, in heel het land preken. Ook ir. Van Dis combineerde zijn kamerlidmaatschap met andere functies, zij het dat die min of meer in het verlengde lagen van het politieke handwerk.Vlak voordat hij in 1929 in de Kamer werd gekozen, was hij benoemd tot directeur van drukkerij De Banier, redacteur van het dagblad De Banier én partijsecretaris!

Dagtaak

Vanaf de jaren '60 veranderde dat. Het vele werk dat op de kamerleden afkwam, maakte van het kamerlidmaatschap een bezigheid waar men, wilde men het goed doen, een volledige dagtaak aan had. Deze "professionalisering van het parlementaire bedrijf" had een duidelijke weerslag op de organisatie van het Kamerwerk. Speelde tot de jaren '60 het leeuwendeel van werk zich af in de plenaire vergadering (daarmee wordt bedoeld de vergadering in de grote vergaderzaal), daarna verschoof steeds meer werk naar commissies. De tendens tot specialisatie, door de opkomst van parlementaire fracties sowieso al bevorderd, werd daardoor nog versterkt. Daar kwam bij dat de vraagstukken waarover de Kamer zich moest buigen almaar ingewikkelder werden. Gevolg: er ontstond behoefte aan een geheel nieuw type kamerlid: de specialist, van wie een grote mate van deskundigheid werd verlangd.

Ook op het bordje van de Binnenhofse SGP'ers belandde meer, en meer specialistisch werk. Het eerste echte fulltime SGP-kamerlid was ds. Abma, die in 1963 in de Kamer kwam.Vier jaar later trad ir.Van Rossum aan. Deze had daarvoor z'n baan als hoofd van de waterbouwkundige afdeling van de cultuurtechnische dienst bij het ministerie van Landbouw moeten opgeven. Deze 'nuchtere en praktisch ingestelde SGP'er' was nadrukkelijk vanuit de partij naar voren geschoven, mede met een beroep op zijn grote deskundigheid.

Werkweek van 60 uren

Met dit nieuwe tweetal kondigde zich de komst aan van een generatie SGPkamerleden voor wie het lidmaatschap van de Kamer niet meer een 'nevenzaak', maar een hoofdtaak zou zijn. Op hun visitekaartjes stond niet meer'predikant' of'burgemeester' (D. Kodde), maar'lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal'. Zo is het tot op de dag van vandaag. Een kamerlid-vantegenwoordig, zeker een lid van een kleine fractie, komt al gauw aan een werkweek die de 60 uren overschrijdt. Veel tijd om daarnaast ook nog andere bezigheden te ontplooien blijft er dan ook niet over, ook niet voor nevenfuncties. Want ook kamerleden kunnen op maar één plek tegelijk zijn en maar één ding tegelijk goed doen.

Stapels stukken

De huidige kamerleden brengen vrijwel al hun tijd door op of rond het Binnenhof. Ds. Kersten en ds. Zandt waren daar veel minder vaak, en als ze er waren, was dat maar betrekkelijk kort. Illustratief is in dit verband dat ds. Kersten en ds. Zandt, net als andere vooroorlogse kamerleden, geen eigen werkkamers in het Kamergebouw hadden. Ir.Van derVlies en mr.Van der Staaij hebben dat wel. Daar liggen hun stapels stukken, daar zitten hun medewerkers, daar staat hun apparatuur, daar ontvangen ze hun gasten, daar bereiden ze zich voor op de debatten. Op Kamervergaderdagen (dinsdag, woensdag en donderdag) van 's ochtends vroeg tot 's avonds laat. En ook al krijgen ze daarvoor formeel gesproken nog altijd een 'schadeloosstelling', het bedrag dat maandelijks op de bankrekening wordt bijgestort heeft toch echt de omvang van een salaris dat past bij een drukbezette baan.

Menno de Bruyne

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen