Voorlichting · Onbegrijpelijk of onbegrepen?

Al 25 jaar bestaat de Stichting Voorlichting & Vorming. Vrijdag 8 november jl. herdachten we dat jubileum in de Driestar te Gouda. Een verslag van het middaggedeelte hebt u in de vorige Banier kunnen lezen. Een verslag van het avondgedeelte volgt hier, met als titel 'Onbegrijpelijk of onbegrepen? '. Samen met een aantal inleiders en forumleden werd nagedacht over de communicatie van de SGP-boodschap anno 2002. Een wezenlijke vraag, waar in één avond niet het laatste woord over gezegd kan zijn.

Inhoud en relatie

De dagvoorzitter ing. E. Klein opent de avond, waarna hij het woord geeft aan de referent ir. J.M. van Haaften. De heer van Haaften houdt zich als organisatieadviseur bij een organisatieontwikkelingbureau dagelijks bezig met communicatie.Van Haaften gaat met name in op de technische kanten van politieke communicatie. Hij begint met de uitleg dat communicatie twee betekenissen heeft. In de eerste betekenis is het woord gerelateerd aan 'commune, gemeenschap' (samen doen), terwijl de tweede betekenis zich meer richt op het'overdragen van'. Van Haaften: "in de praktijk gebruiken we de woorden inhoud en relatie. Bij communicatie gaat het om inhoud en relatie. Het voorbeeld van de mobiele telefoon maakt het duidelijk. Eerst moet je verbinding hebben, voordat je je boodschap kwijt kunt. Eerst moet de relatie worden gelegd voordat je de inhoud kwijt kunt."

Wat de inhoud betreft, hapert er bij de SGP niet zoveel. De SGP heeft op het niveau van inhoud een goede naam. Maar als het gaat om de relatie, zijn er nog wel wat vragen te stellen. "Werken wij voldoende aan de relatie? " En om dicht bij huis te blijven: "Hoe zit dat in uw politieke praktijk, in uw gemeente of provincie? Vertellen we de boodschap omdat de waarheid gezegd moet worden, of trachten we in goed contact met de ander te getuigen van de boodschap? Leggen we eerst een verbinding met de ander voordat we de boodschap neerleggen? " Het voorgaande is voor Van Haaften aanleiding om de stelling te formuleren dat zonder relatie met de ontvanger de boodschap in het niets verdwijnt.Volgens Van Haaften kunnen we de juiste relatie leggen door oprecht en authentiek de ander als schepsel van God op het oog te hebben."Een politieke tegenstander kan als mens een vriend zijn." Het discussiëren is veel moeilijker naarmate de gesprekspartners elkaar zien als 'vijanden'. Inhoud en relatie moeten dus gescheiden worden om een goede communicatie met een andersdenkende te bevorderen.

Context

Om verder op communicatie in te gaan is volgens Van Haaften de betekenis van de boodschap deels afhankelijk van de context waarin de boodschap wordt gebruikt. De oorspronkelijke boodschap kan in een bepaalde context een heel andere invulling krijgen."Dat is wat er naar mijn beoordeling onlangs mis ging in Rijssen. In het voorwoord van de algemene beschouwingen legde de fractievoorzitter van de SGR volgens de krant een oorzakelijke relatie tussen het overlijden van prins Claus en de verbroken relatie met God. Deze boodschap is in de context van een theologisch dispuut mogelijk waar. De boodschap werd echter gebruikt in de context van een gemeenteraad en kreeg daardoor een andere dan de bedoelde betekenis." Van Haaften stelt dat de politieke communicatie begint bij het zorgvuldig beschouwen van de context.

Positionering

Belangrijke technische aspecten van communicatie zijn dus inhoud, relatie en de context waarin de boodschap wordt gebracht. Daarnaast is er nog een aspect: de positionering van de politicus in het spectrum, in het gezelschap waarin hij een rol speelt.Van Haaften diept dit met behulp van de bekende roos van Leary verder uit.

Van Haaften houdt de luisteraars voor dat zij zichzelf kunnen plaatsen in de roos. Er zijn echter enkele spelregels bij het gebruik van deze roos. Het is namelijk in de praktijk niet mogelijk de weg vanaf linksboven (concurrerend) direct door te gaan naar rechtsboven (leidend). Iemand ais voormalig CDAleider EIco Brinkman heeft geprobeerd dat te doen, maar dat is niet goed afgelopen. Het lukte oud-premier Wim Kok wel: "Zijn weg door het maatschappelijk establishment ging van agressief (vakbondsman) naar teruggetrokken (fractievoorzitter) naar helpend (minister van financiën) tot uiteindelijk leidend (premier)." Onze eigen partijleider Van der Vlies wordt door de organisatiedeskundige gezien als helpend. "De meest scherpe bewoordingen zijn, naar mijn gevoel, gebruikt bij minister Borst. En toch bleven die woorden niet zonder egards uitgesproken."

Toekomst

Van Haaften past de beschreven theorie toe op de huidige situatie van de SGR "De SGP heeft al jaren een relatief onveranderd imago van helpend en gezagsgetrouw, met een sterk inhoudelijke inbreng."Voor de SGP ziet dat er technisch gezien gunstig uit."

De inleider sluit af met de vraag welke van de genoemde kernwoorden de meest belangrijke is."Wanneer de Heere Jezus de wet samenvat, doet Hij dat met de woorden: Gij zult liefhebben 'God boven alles' en daaraan gelijk 'de naaste als onszelf'. Laten we daarom beginnen met de relatie. Met God en met degene bij wie we de boodschap plaatsen. In liefde."

Hoogwaardige boodschap

De tweede inleider, de heer J.J. Luteijn, gaat meer in op de praktische aspecten van de politiek. Hij is wethouder in Werkendam en is daarmee dagelijks bezig met praktische communicatie van de SGP-boodschap. Hij begint met te stellen dat communiceren in de politiek geen gemakkelijke opgave is. "De kwaliteit van de communicatie is van wezenlijk belang voor een succesvolle overdracht van de boodschap", aldus Luteijn. Die communicatie vindt overigens vooral plaats in de gemeenteraad, daarnaast in de media. Hij richt zich in zijn bijdrage vooral op de communicatie buiten de eigen kring."Hoe spreken wij over het theocratisch gedachtegoed in de gemeenteraad? Hoe maken wij kiezers duidelijk waar de SGP voor staat? " Er zijn niet altijd kant-en-klare oplossingen aan te dragen, maar er zijn wel lessen te trekken."Het betekent voor een SGP-er dat hij werkelijk overtuigd dient te zijn van de juistheid van zijn boodschap. Dat hij oprecht meent dat het houden van de geboden van de Heere voor de hele samenleving heilzaam is. Dat hij meent dat alle mensen zegen mogen verwachten als zij rekening houden met het Woord van God."

Volgens de wethouder moet elke SGPbestuurder aan zelfreflectie doen op dit gebied. De SGP heeft een hoogwaardige boodschap en als het goed is pretenderen we niet onszelf op de eerste plaats te stellen, maar de Schepper van hemel en aarde. Daarom moet de SGP'er altijd blijven kleur bekennen, of het nu in een gesprek is of in het politieke debat."Naar mijn overtuiging mogen wij niets van de boodschap achterhouden omdat daarmee de boodschap niet tot zijn volle betekenis komt. Bovendien behoeven wij niets achter te houden omdat ook anderen hun boodschap niet onder stoelen of banken steken." Volgens Luteijn mag de vrijpostige wijze waarop anderen soms onbijbelse voorstellen doen of de spot drijven met onze standpunten ons niet

weerhouden te zeggen waar het op staat, ook al gaat dit tegen de heersende opvattingen in.

Begrijpelijk

Volgens Luteijn moet de verwoording van de SGP-beginselen plaatsvinden op een begrijpelijke en tegelijk aansprekende wijze. Dat betekent voor hem dat hij richting de inwoners zoveel mogelijk vakjargon probeert te vermijden.

"Mensen voelen zich niet serieus genomen als politici gewichtig en ingewikkeld spreken." De SGP-bestuurder uit Werkendam probeert op openbare verkiezingsbijeenkomsten het theocratisch gedachtegoed te verwoorden. "De wijze waarop dit plaatsvindt zal afhangen van de kennis die bij de aanwezigen wordt verondersteld.Van belang is om uit te leggen dat de SGP het van het grootste belang vindt dat ook in het maatschappelijke leven de norm van het Woord van God centraal staat." Vooral de positieve elementen van het politieke SGP-programma moeten worden benadrukt.Tegelijkertijd mag er echter geen onduidelijkheid bestaan over politieke vraagstukken waar de SGP een afwijkende mening heeft."Over het algemeen is mijn ervaring dat met een eerlijke stellingname waardeert.Van belang blijft dat het goed gemotiveerd wordt.Als de SGP tegen subsidiëring van popconcerten is moet dat uitgelegd worden." Luteijn waarschuwt om niet vanuit de hoogte mensen te benaderen, maar eerlijk te blijven.

Begrepen

De inleider poneert de stelling dat het onbegrepen zijn van de SGP-boodschap niet per definitie wordt veroorzaakt doordat we de boodschap onbegrijpelijk communiceren. De SGP-boodschap kan positief vertaald worden door een zorgvuldige woordkeus, een heldere verwoording, een eerlijke houding, een vriendelijke houding naar de hoorders. "En door een blik in ons hart als het gaat om de eer van de Heere God en het welzijn van alle mensen." De vraag hoever de SGP gaat in het presenteren van haar boodschap en of alle communicatiemiddelen geoorloofd zijn, wordt door Luteijn concreet beantwoordt. "Als politicus in een pluriforme gemeente ben ik van mening dat de SGPboodschap moet worden gehoord in alle kernen. Dat betekent dat ik beschikbaar ben voor alle verkiezingsbijeenkomsten, onder welke vlag dan ook." Om uit te leggen waar de SGP voor staat maakt hij ook geen voorbehoud als de verkiezingsbijeenkomst op lokale radio wordt uitgezonden of als hij wordt gevraagd om een korte bijdrage te leveren voor plaatsing op een internetsite."In de praktijk kunnen wij immers zo vaak achterblijven zodat van communicatie van de SGP-boodschap in wijdere kring geen sprake meer is." De SGP heeft de 'beste boodschap die denkbaar is'."Dan zullen de boodschappers er toch alles aan doen om die boodschap niet onbegrijpelijk over te brengen. En dan zal er ook gebed zijn om de Heere te vragen of er vele toehoorders mogen zijn die de boodschap niet langer als onbegrepen zullen ervaren."

Forum

Na de inleidingen wordt er een forum gevormd waarin naast de inleiders ds. A.A. Egas en mr C.G. van der Staaij zitting hebben. SVV-bestuurslid drs. H. Dijkgraaf fungeert als forumvoorzitter Verschillende vragen worden door de forumdeelnemers beantwoord. De vraag van de forumvoorzitter aan kamerlid Van der Staaij waar hij zichzelf ziet gepositioneerd in de roos van Leary krijgt een diplomatiek antwoord: Helaas was hij tijdens de uitleg van de inleider op "andere gedachten geconcentreerd". Ds. Egas krijgt de vraag voorgelegd of het met de vaak afstotende SGP-boodschap nog wel mogelijk is om een relatie te leggen.Volgens de Urkse predikant is dat juist een uitdaging om samen uit de discussie te komen. "Met begrip voor elkaar."

Afsluiting

Bestuurslid de heer E. van Voorden houdt een dankwoord, waarna dominee Egas de avond sluit met dankgebed.Aan de uitgang ontvangen alle aanwezigen een jubileumcadeau. Een stropdas met SGP-logo voor de mannelijke aanwezigen en een paraplu, ook met logo, voor de dames. De reacties na ontvangst van dit cadeau waren hartelijk en verrassend. "Waar zit het logo? "

Marco van Eckeveld

De lezingen van het avondprogramnia worde opgenomen in de jubileumbundel.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen