Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Tweede Kamer · Waarden en normen in debat

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Tweede Kamer · Waarden en normen in debat

10 minuten leestijd Arcering uitzetten

op de op een na laatste vergaderdag van 2001 debatteerde de Tweede Kamer over het al langer in de lucht hangende thema waarden en normen. De christelijke partijen drongen er al jaren op aan, vanuit de gedachte op die manier wellicht toch een keer bespreekbaar te maken waar het nu ten diepste om gaat in staat en samenleving. Te lang hebben zowel liberalen en sociaal-democraten ook dit debat weggehouden - blind als ze waren en ten dele nog zijn voor wat burgers beweegt, kortzichtig ook als het gaat over de machten en krachten die in de wereld werkzaam zijn.

Het debat kwam er, maar om nu te zeggen dat het resultaat opleverde... Ook in de commentaren achteraf zag je dat teleurstelling overheerste. Het debat was niet veel meer dan het nog eens door alle fractievoorzitters herhalen van de bekende standpunten van de diverse partijen. Het kon nu wat uitvoeriger dan bij eerdere gelegenheden, maar echt een gedachtenw/sse//ng was het niet. Niet zo verwonderlijk overigens, immers, zeker op het Binnenhof geharnaste politici hebben hun meningen wel zo'n beetje klaar. Figuurlijk, namelijk dat ze overal al een mening over hebben, maar ook letterlijk: ze hebben hun mening al lang gevormd. Hun mening is als het ware af,

klaar.

Waardevol

Een echte gedachtenwisseling werd het dus niet.Als SGP'ers verbazen

we ons daar ook niet over, wetend dat een waardevolle opening in het waarden-en-normen-debat alleen kan komen als de Heere God met Zijn Geest mensen vervult en de harten opent voor Zijn Boodschap. Onze fractievoorzitter en lijsttrekker Van der Vlies plaatste zijn bijdrage dan ook in dat kader, erop wijzend dat uitgerekend de politici in Den Haag de afgelopen periode geen goed voorbeeld hebben gegeven. Hieronder nemen we zijn inbreng over de voor Nederland hoogst nodige waarden en normen op.

Van derVlies: "Voorzitter! Een debat over waarden en normen is hard nodig. Ook de minister-president heeft het belang van dit onderwerp bij her-haling onderstreept. De SGP is hem daarvoor erkentelijk. Overigens zullen burgers zich na alles wat er de afgelopen tijd in politiek Den Haag gepasseerd is met enig recht afvragen of politici niet eerst naar zichzelf moeten kijken. Ik ga daar straks nader op in.

Een belangrijke voorvraag in dit debat is: waar halen we onze waarden en normen eigenlijk vandaan? In dit verband wil ik de visionaire staatsman en Evangeliebelijder uit de 19^ eeuw citeren. Ik doe dat uit zijn werk Ongeloof en revolutie. Het gaat over de noodzakelijke fundering van waarden en nor­

men en is in die zin onverminderd actueel. Ik citeer: "Wij weten en belijden dat er geen christelijke deugdbetrachting zonder levend geloof in Christus kan zijn. Ofschoon dit leerstellige bij velen, die eenheid

van wortel en stam en vruchten miskennen, in minachting is geraakt, weinigen (...) zullen beweren dat het geloof aan God, als grondslag van de zedelijkheid kan worden gemist."

Einde citaat.

Aan het hart

We zijn nu anderhalve eeuw verden Helaas! God is verdwenen uit Jorwerden uit de rest van Nederland. Denkt men! Voorzitter, dat gaat ons echt aan het hart. Daar ligt in de ogen van de SGP de kern van het probleem. Met het terzijde stellen van het geloof in God en het gezag van Zijn Woord is de fundering van waarden en normen een immens probleem geworden. Dat het debat over waarden en normen steeds min of meer stokt, geeft aan dat een levensoriëntatie die niet religieus gefundeerd is, geen antwoorden kan geven op de vraag wat de mens behoort te doen. Dostojewski zei al: als God niet bestaat, is alles geoorloofd. Ook bijvoorbeeld de Leidse ethicus H.Vos schetst in zijn boek Filosofie van de moraal (1995) hoe de ethische bezinning op verschillende niveaus is gestrand, vooral door het ontbreken van de mo­ gelijkheid om binnen de vooronderstellingen van de Verlichting tot een bevredigende ethiek te komen.

Deze waarneming geldt voor mensen afzonderlijk, en in versterkte mate voor samenleving en politiek. In onze moderne democratie lossen we dit probleem op door de inhoudelijke keus voor bepaalde waarden of normen te verplaatsen naar het privé-domein en ons in het publieke domein tevreden te stellen met een schrale, procedurele ethiek van vrijheid en gelijkheid, die ruimte laat voor wederzijdse onverschilligheid. Het leek ook zo'n mooie oplossing voor de multiculturele samenleving. Maar juist deze privatisering van goed en kwaad heeft bijgedragen aan een samenleving waarin kleine en grote ergernissen tot het dagelijks leven zijn gaan behoren.

De tijd is dus méér dan gekomen om te kiezen.Als we al niet te laat zijn... Te kiezen voor een gemeenschappelijke ethiek, voor vaste waarden en normen. Dat is de voorwaarde voor een publieke ruimte waarin burgerschap mogelijk is, waarin de overheid en de burgers aanspreekbaar zijn op hun handelen. Dat is méér dan alleen bij de burgers te rade te gaan, zo van: Zeg het maar op de moraalwebsite\ Hoe had u het gewild? De SGP hoeft déze minister-president toch niet te wijzen op het risico en fundamentele tekort van zo'n grootste-gemene-deler-benadering? !

Welzijn van mensen

De SGP wijst vrijmoedig op het gezag en de universele waarde van de Tien Geboden die God in de Bijbel gegeven heeft, op Zijn gebod om Hem en de naaste lief te hebben. Deze geboden zijn bedoeld voor het welzijn van ons mensen, die neigen tot het kwaad. Daarom is er een overheid. Daarom zijn er beschermende instituties zoals gezin, kerk en school. Daartoe zijn die heilzame geboden. Bescherming van het leven, bescherming van eigendom, het spreken van de waarheid, de norm van eerbaarheid en trouw, de zondag als haven van rust en bezinning, geen ontering van Gods Naam in woord of beeld, het zijn maar enkele voorbeelden van Gods goede geboden die dagin-dag-uit bij de tijd zijn. Hier wordt óók van de overheid een besliste keus gevraagd. In ernst en bewogenheid wil ik daar op aandringen. Ook wij SGP'ers hebben de wijsheid niet in pacht, maar wel mogen we heenwijzen naar de Bron van alle wijsheid!

Houdbaarheidsdatum

De overheid moet het goede voorbeeld geven. Terecht merkt de premier dat op in zijn notitie van 4 ol< tober. De werkelijkheid van bouwfraude, onderwijsfraude en uitkeringsfraude staat op het netvlies van de burger. Enschede, Volendam en de Herculesramp hebben falend overheidsoptreden pijnlijk blootgelegd. Denk aan het geruzie tussen inmiddels opgestapte ministers, de relativering van verkeersregels door bewindslieden en het grossieren in standpunten die een houdbaarheidsdatum hebben van hoogstens 24 uur

Deze en andere voorvallen uit het recente verleden vergroten ook het gezag van de politiek niet. Het overheidsoptreden moet weer geloofwaardig worden. Daartoe is een inhaalslag nodig. Gezag moet herwonnen worden. Op alle terreinen, maar bijzonder op dat van openbare orde en veiligheid. Krachtig preventief beleid. Maar ook het met gezag handhaven van geldende normen. Nultolerantie en lik-op-stukbeleid zijn aan de repressieve kant sleutelwoorden. Geloof­waardig optreden!

Het gaat erom dat, om de woorden van de

apostel Paulus te gebruiken, burgers een 'stil en gerust leven kunnen leiden in alle godzaligheid en eerbaarheid'. Een leven in veiligheid en geborgenheid.

Geloofwaardig overheidsoptreden is consequent optreden. Als we er van overtuigd zijn dat de sociale gevolgen van geweld en porno op TV zeer negatief zijn, is overheidsingrijpen toch plicht? ! Het is te gek voor woorden dat we ons voor de buis 'vermaken' met moord en verkrachting, terwijl we er -terecht!- van gruwen als het in onze wijk of straat gebeurt! We 'amuseren' ons letterlijk kapot! De regeringsnotitie noemt geweld op tv wel, maar rept niet over noodzakelijk overheidsingrijpen! Wanneer komt op dit punt de moed om woorden in daden om te zetten. Ik betreur het erg dat als we een concreet verzoek doen, we met regering noch Kamer een stap verder komen. Kennelijk willen we het sinistere privilege niet kwijt ons vrijuit te mogen vermaken met het kwaad, met alle gevolgen van dien!

Woorden en daden

Een belangrijk aspect waarvoor in het overheidsoptreden aandacht moet zijn is de inrichting van de publieke ruimte en de organisatie van het openbare leven. De Raad voor de Maatschappelijke Ontwikkeling heeft daar in het kersverse advies 'Geen woorden maar daden'

aandacht voor gevraagd. Daarin is benadrukt dat grootschaligheid, anonimiteit en processen van massificatie kwalijke gevolgen hebben voor de sociale cohesie. In scholen, zorginstellingen etc. zou overzichtelijkheid, 'klein binnen groot', weer de maat moeten zijn, zodat indivi­

duele verantwoordelijkheid gestimuleerd wordt. Ik moedig het kabinet aan daadwerkelijk iets met dat rapport te doen.

Het nastreven van een herstel van waarden en normen betekent ook dat maatschappelijke instituties waarbinnen deze overgedragen worden, beschermd moeten worden. Ik noem dan in het bijzonder het gezin, de kerk, de school en het verenigingsleven. De waarde ervan kan nauwelijks overschat worden. Via opvoeding, prediking, scholing en gezamenlijke activiteiten worden mensen waarden en normen bijgebracht. Innerlijke en uiterlijke beschaving is daarvan sterk afhankelijk. Hoge echtscheidingspercentages, doorgaande secularisatie, de gezagscrisis op vele scholen en de erosie van het maatschappelijk middenveld noodzaken de politiek deze instituties hoog op de agenda te hebben.

Ik heb gesproken over de rol van de overheid, de inrichting van het publieke leven en de rol van maatschappelijke instituties. Ik kom nu bij het meest basale, het individuele niveau. Individuele burgers moeten weer invulling gaan ge­ ven aan hun verantwoordelijkheid in het publieke domein. Dat betekent: ons aanspreekbaar weten op ons gedrag. En wanneer dat gedrag laakbaar is, ons realiseren dat we daarop door medeburgers aangesproken, dan wel daarom door de ordedienaren aangepakt kunnen worden. Dat betekent óók: gewoon dóen moet weer gewoon wórden! En dan versta ik onder gewoon doen: anderen behulpzaam zijn op straat en in de bus, je verantwoordelijk gedragen en een ander aanspreken op gedrag dat niet door de beugel kan.

Platform

Ik zou een concreet voorstel willen doen aan de regering om een stimuleringsregeling in het leven te roepen. Deze dient om positieve en concrete projecten in het kader van het doen herleven van waarden en normen te ondersteunen. Inspirerende voorbeelden daarvan hebben we reeds gezien. Ik wijs op Gouda en Rotterdam. Ik wijs op het zogeheten Platform Waarden en Normen, waarbij zo'n 80 christelijke organisaties zich aangesloten hebben. Als we met zijn allen waarden en normen weer van belang vinden, dan zou zo'n regeling toch op zijn plaats zijn. Ik verwacht van het kabinet een positieve reactie op dit voorstel.

De brief van het kabinet van 4 oktober is wat de SGP betreft nogal optimistisch. De premier lijkt te veronderstellen dat bewustwording van wat ons ergert en van de waarden en normen die ons in de publieke sfeer voor ogen staan, het begin kan zijn voor een herstel. Ik zal dit niet ontkennen. Maar er is meer nodig. Het gaat niet om het vinden van een grootste-gemene-delermoraal. Het gaat om niets minder dan bekering, een breed geestelijk réveil, waardoor we weer oog en liefde krijgen voor God en onze medemens. Een christelijk gezegde is: bid en werk! Terwijl wij bidden voor een réveil, moeten wij tegelijk als overheid aan de slag met dit onderwerp. Ik ben blij dat het kabinet die verantwoordelijkheid ook ziet.

Laten wij al het mogelijke eraan doen waarden en normen te herstellen en beginnen met en vanuit onszelf Aan de vooravond van kerst, het heilsfeit van Jezus' komst op aarde, moet dit voornemen toch wel het minste zijn..."

drs. E.]. Brouwer

Dit artikel werd u aangeboden door: Staatkundig Gereformeerde Partij

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 10 januari 2003

De Banier | 32 Pagina's

Tweede Kamer · Waarden en normen in debat

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 10 januari 2003

De Banier | 32 Pagina's