Jongeren · Cum fraude?

De laatste jaren zijn we het woord "fraude" vaak tegengekomen. Momenteel staan de bouw- en boekhoudcrises erg in de belangstelling. Jarenlang bleken frauduleuze praktijken door te kunnen gaan, zonder dat er iemand aan de bei trok.

Financieel wangedrag is niet nieuw. In de Bijbel lezen we dat Achan "fraudeerde" met de buit van Jericho. Zo'n twintig jaar geleden stond de scheepsbouw in de schijnwerpers, later was de visserij aan de beurt, en momenteel staan de HBO-fraude, ongeoorloofde praktijken in de bouwsector en malversaties bij beursgenoteerde bedrijven in de negatieve belangstelling.

Fraude ontstaat als we op oneerlijke wijze ergens beter van willen worden. Het omgaan met fraude ligt voor politici die geloven in de goede mens anders dan voor staatkundig gereformeerde politici.Voor eerstgenoemde stroming maakt de gelegenheid de dief, terwijl volgens de bijbelse mensvisie de dief de gelegenheid maakt.Volgens artikel 36 van de NGB heeft de overheid de taak om de menselijke ongebondenheid te beteugelen, opdat alles in de maatschappij er ordelijk aan toe mag gaan. Daartoe behoort dus ook het voorkómen, het controleren en het bestraffen van frauduleus handelen.

Bouw- en boekhoudfraude

Bouwfraude bestaat uit twee onderdelen. In de eerste plaats zijn er omkooppraktijken geweest, zoals illegale snoepreisjes en bordeelbezoeken bij o.a. KoopTjuchem. Het is de taak van de overheid om dit streng aan te pakken. De andere kant van de bouwfraude gaat over geheim vooroverleg bij inschrijvingen.Vroeger was het gebruikelijk dat bouwbedrijven de voor inschrijvingen gemaakte kosten onderling verrekenden.Totdat Brussel daar een stokje voor stak, want verrekening was concurrentievervalsing. De toenmalige premier Lubbers had moeite met dit Europese besluit, omdat hij bang was dat verrekening in het geheim gewoon door zou gaan. Achteraf heeft hij gelijk gekregen.

De boekhoudcrisis van beursgenoteerde ondernemingen gaat over een heel ander onderwerp. De laatste decennia sturen grote bedrijven vooral op de dagkoers op de beursvloer. Die kun je mooi verhogen door allerlei trucjes uit te halen, waardoor de aandeelhouders het bedrijf van de zonnige kant gaan zien. Zolang de koersen stijgen, vinden veel aandeelhouders dat allemaal prima. Hoezo is creatief boekhouden slecht, kijk eens wat een koers­

winst we hebben gemaakt! Dit werd nog eens gestimuleerd met aandelenopties voor directeuren, zodat zij zelf profiteerden van hun koerswinst. Het blijkt dat veel bedrijven hiervoor kunstmatig hoge winsten presenteerden. Dit ging een aantal jaren "goed", maar nu het even wat minder gaat, worden de luchtballonnen doorgeprikt. Velen vragen zich af, hoe het zo ver heeft kunnen komen.

Beschermlaag

Hoe komt het dat we in Nederland zulke fraudezaken hebben? We stonden toch altijd bekend als calvinistisch, in de zin van eerlijk, ijverig, zuinig en betrouwbaar? Nog los van de vraag of dat beeld wel helemaal terecht was, feit is dat met de secularisatie niet alleen het 'theologische calvinisme' aan invloed heeft ingeboet, maar ook het'maatschappelijke calvinisme'.Vroeger was er in het verzuilde Nederland een sterk roepingsbesef en een sterke sociale controle. Ongeacht van welke zuil je was, je hield je gewoon aan de algemeen aanvaarde normen. Zo zei de WD rond 1950 zich te baseren op de christelijke waarden. Niet omdat die partij toen christelijk was, maar omdat de hele maatschappij een sterke christelijke beschermlaag had, was het ook voor een libertijnse partij gewoon logisch dat de christelijke traditie het uitgangspunt was. Omdat de gemeenschapszin sterk was. kon de omvang van de overheid beperkt blijven. Zo was het voldoende om boekhoudregels te beperken tot het voorschrijven van goed koopmansgebruik. De meeste boekhouders dachten er gewoon niet aan om misbruik te maken van de reikwijdte van deze omschrijving.

Helaas zijn de christelijke waarden en normen in snel tempo uit de samenleving verdwenen. Plichtsgetrouwheid, roepingsbesef en gemeenschapszin zijn vervangen door materialisme, egoïsme en geldzucht.Vroeger stak een aandeelhouder jarenlang geld in een degelijke onderneming, opdat die door goed te draaien jaarlijks dividend zou uitkeren. De aandeelhouder van de 21e eeuw speculeert echter met sterk fluctuerende aandelen, om morgen een stevige koerswinst te incasseren.

Bedrijven zijn van deze tijdgeest niet uitgezonderd. Als je door wat te sjoemelen een fraaie winst kunt etaleren, zodat de koers omhoogschiet, waarom zou je dat dan niet doen? En als je als bouwbedrijf een leuke marge kunt halen door illegaal vooroverleg, dan doe je dat toch, want vorig jaar is het immers ook goed gegaan.

Tijdgeest

In het geseculariseerde 21-eeuwse Nederland is het niet meer dan logisch dat het aantal fraudezaken toeneemt. De christelijke beschermlaag van de samenleving is in rap tempo verdwenen. Een land dat op zondag niet meer calvinistisch is, is het op maandag en dinsdag enz. ook niet meer. En deze tijdgeest tast SGP-ers helaas vaak even hard aan als onkerkelijken. Goed, we zijn nog tegen zondagsarbeid, tegen abortus enzovoorts, maar op andere terreinen doen we hard mee, zij het met een vertraging van een jaar of tien.

Wat moet de overheid doen met het toenemende aantal fraudezaken? De politiek moet zich inzetten voor duidelijke normen, transparantie, onafhankelijke accountants en een goede handhaving van de regels. Dat is noodzakelijk, maar niet voldoende, want normen zonder waarden zijn slechts een facade. Daarom moet de 'christelijke beschermlaag', die de afgelopen decennia verdwenen is, weer terugkomen. Dat vraagt om een terugkeer tot God en Zijn Woord, te beginnen bij de kerken. Dan krijgen we weer duidelijke normen, die gedragen worden door vaste waarden. De SGP moet de hele samenleving, en uiteraard ook de eigen achterban, hiertoe blijven oproepen.

Elof Nieuwenhuis,

sectie politiek SGP-jongeren

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen