Jongeren · "Nederland wordt dommer"

Elf Nederlandse hoogleraren laten er geen twijfel over bestaan: "Nederland wordt dommer" is hun analyse in het maandblad M van NRC Handelsblad. Zij staan in hun conclusie niet alleen. Ook premier Balkenende en minister Van der Hoeven schetsten bij de opening van het academisch jaar een somber beeld van de kwaliteit van het fundamentele onderzoek aan Europese universiteiten in vergelijking met de Amerikaanse. En dat terwijl kennis de kurk is waar de West-Europese economieën op drijven. Sinds het instorten van de communistische wereld heeft het bedrijfsleven veel productie-eenheden verplaatst naar het Oosten. Daar zijn immers goedkope arbeidskrachten. Om als Nederland economisch mee te kunnen doen, zal er geïnvesteerd moeten worden in een andere sector, de kennissector.

Kennisland

Kennis wordt steeds belangrijker. In de samenleving wordt heel veel gebruik gemaakt van wetenschappelijke kennis, variërend van het gebruik van medicijnen tot het leiding geven aan een ministerie. Het stimuleren van het hoger onderwijs en van wetenschappelijk onderzoek leidt tot innovatie, wat belangrijk is voor de economische groei. Deze economische en technische impulsen zijn belangrijk voor Nederland, omdat het bedrijfsleven steeds meer productie naar het Oosten verplaatst. Kennis is ook'schoon'. Er zitten - in de eerste instantie - geen milieuvervuilende nadelen aan. Een kenniseconomie is daarom zeer aantrekkelijk. Maar het gevaar bestaat dat de discussie te eenzijdig gevoerd wordt.Vaak voeren economische en technologische argumenten de boventoon. In die zin kunnen we ons zeker vinden in de reactie van prof. dr H. Kunneman, rector van de Universiteit voor Humanistiek te Utrecht. Hij zegt het volgende: Wordt onze samenleving er echt beter van wanneer wij technologisch vooroplopen, terwijl tegelijkertijd de werkdruk nog verder toeneemt, maatschappelijke verhoudingen zich verharden en iedereen die niet excellent presteert als tweederangs geldt? '

Ook de SGP-jongeren zijn beducht voor de economische dominantie en voor het ontstaan van een onacceptabele vorm van maatschappelijke tweedeling. Daarom moet het concept Nederland: kennisland ook niet ten koste van alles nagestreefd worden. Daarnaast bestaat het gevaar dat het primaire doel van het (academische) onderwijs verloren gaat. Het hoger onderwijs heeft immers als doel Gods schepping te onderzoeken tot eer van God. De wetenschap heeft allereerst een cultuurvormende taak en mag - binnen Bijbelse grenzen - de schepping onderzoeken. Natuurlijk mag en moet de wetenschap een bijdrage leveren aan de economie en de maatschappij. Maar het streven naar economisch rendement van wetenschappelijk onderzoek legt een te sterke druk op onderzoeksterreinen als de wijsbegeerte, bètaopleidingen en sociale studies. Wij streven naar onderwijs waarbij iedereen de mogelijkheid heeft om zich, naar zijn of haar talenten te ontplooien in de volle breedte van het wetenschappelijke spectrum, binnen de Bijbelse kaders zoals eerbied voor het leven en rentmeesterschap.

Kwaliteit

Vanzelfsprekend moeten onderwijs en onderzoek van goede kwaliteit zijn. Minister Van der Hoeven en premier Balkenende vinden dat universiteiten en onderzoekers meer met elkaar moeten concurreren om zo de kenniskwaliteit te verhogen. Instellingen die goede prestaties leveren moeten beter beloond worden dan afdelingen van universiteiten die achterblijven. Dit kan inderdaad stimulerend werken, maar het moet wel gaan om prestaties in zowel onderzoek als onderwijs. Naast concurrentie moet er ook samengewerkt worden om het geld zo effectief mogelijk te besteden. Hbo-opleidingen en universiteiten moeten hierbij zelf hun verantwoordelijkheid nemen. Dit blijkt overigens zo gemakkelijk nog niet te zijn.Volgens Frans Nauta, directeur van de stichting Kenniseconomie Nederland, staan de Nederlandse universiteiten op de laagste plaats in Europa, als het gaat om het vermogen om netwerken op te richten met andere (onderwijs)instellingen. Op dit gebied valt dus nog heel wat te verbeteren.

Financiering

De financiering van het onderwijs blijft altijd een heikel punt. Een jaar geleden lanceerden enkele topambtenaren van het ministerie van OC& W een voorstel om de eigen bijdrage van studen­

ten drastisch te verhogen. Het collegegeld zou verdrievoudigd worden en nog tal van zulke maatregelen werden genoemd. Voor ons is dit onbespreekbaar Het is van belang dat het onderwijs open staat voor iedereen die daarvoor de gaven heeft gekregen.

Dit standpunt wordt ook onderschreven door de Onderwijsraad in een advies over de bekostiging van het hoger onderwijs. In dat advies weegt het toegankelijkheidscriterium het zwaarste, waardoor een negatief advies wordt gegeven over verhoging van het collegegeld voor de bacheloropleidingen. Als een verhoging van het collegegeld onvermijdelijk is, dienen de instellingen overtuigend aan te tonen dat het extra geld ook geïnvesteerd wordt in onderwijsprestaties.

Conclusie

Het staat buiten kijf dat (hoger) onderwijs en onderzoek van fundamenteel belang zijn in onze samenleving. Niet alleen vanwege de economische voordelen, maar ook vanwege het cultuurvormende karakter. Zo rond de derde dinsdag in september is het dan ook interessant om in de begroting te zien, welke waarde het kabinet hecht aan onderwijs en onderzoek. In het licht van de uitspraken van Balkenende, Van der Hoeven en verschillende rectoren wachten zowel de overheid ais de instellingen zelf nog een flinke taak.

Leonard Niewenhuijse, SGP-jongeren, secüe poMe

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen