Tweede Kamer · Normen en daden

Prinsjesdag 2003 werd op het Bmnenhof en daarbuiten met meer dan gewone belangstelling afgewacht. De reden daarvan was dat het tweede kabinet- Balkenende op die dag voor het eerst met concrete plannen naar buiten zou treden. Weliswaar was bij de debatten over de regeringsverklaring al iets duidelijk geworden over de richting die het kabinet wilde inslaan, het wachten was op de concrete plannen die, zoals door de minister-president en de beleidsministers keer op keer werd verzekerd, op de derde dinsdag in september zouden worden gepresenteerd.

Tipjes

Welnu, vorige week dinsdag was het zover Na wekenlang van raden en gissen en lekken kreeg de Tweede Kamer de Miljoenennota, waarin alle maatregelen en beleidsvoornemens keurig werden becijferd. En ook in de troonrede lichtte koningin Beatrix in naam van het kabinet een paar tipjes van de sluier op. Zonder nu in te gaan op alle plannen en plannetjes, één ding is duidelijk: het kabinet-Balkenende gaat drastisch bezuinigen op de overheidsuitgaven. Dat was natuurlijk al bekend, maar nu is ook helder hoeveel er wordt bezuinigd, en waar de pijn het meest zit.

Achtergrond van de kabinetsplannen is uiteraard de economische recessie waar Nederland in zit. Die mist haar uitwerking niet. Een (sterk) stijgende werkloosheid, bedrijven die slechte{re) resultaten boeken en de pan uitrijzende uitgaven voor de sociale zekerheid noodzaken tot ingrijpende maatregelen. Daarover zijn de meeste partijen het trouwens wel eens. De politieke vraag is echter: wordt de pijn wel eerlijk verdeeld, en moet het allemaal wel zó drastisch? Het kabinet vindt uiteraard dat dat zo is, maar niet iedereen is daarvan overtuigd. De oppositie zeker niet - die vindt altijd dat het anders moet. De regeringspartijen zijn het daarentegen in grote lijnen met de regering eens - ook dat hoeft geen verbazing te wekken.

Maar hoe denkt de SGP over de kabinetsplannen? Tijdens de algemene politieke beschouwingen die vorige week woensdag en donderdag werden gehouden in de Tweede Kamer, gaf irVan der Vlies namens de SGP-fractie het begin van een antwoord. Uiteraard hoopt de SGP het komende najaar per beleidsterrein en per onderwerp haar standpunt over de vele onderwerpen die er spelen nader uit te werken, maar tijdens de algemene beschouwingen gaf de SGP al wel een voorproefje van de lijn die ze verderop dit jaar hoopt te trekken.Traditiegetrouw wordt de bijdrage van onze fractievoorzitter intergraal in De Banier afgedrukt.

Poldermodel

Ir.Van derVlies: "Dat viel van de zomer goed tegen; boven op de forse bezuinigingen in het regeerakkoord nog eens drie miljard extra. Er zijn drastische keuzes nodig en dan doe je het nooit voor iedereen goed. Offers moeten worden gevraagd én gebracht. Dat stuit op weerstand, op zichzelf begrijpelijk. Over concrete keuzes werd inmiddels fel gediscussieerd. Het vermaarde poldermodel schudde op haar grondvesten.

Wijsheid is nodig bij het uitleggen waarom de regering doet wat zij doet! De Nederlandse economie staat er niet goed voor Als daarop niet ofte laat wordt gereageerd, betekent dat een risico voor het financiële draagvlak voor diverse maatschappelijke functies en voorzieningen waaraan we hechten in bijvoorbeeld de sfeer van onderwijs, zorg en veiligheid.Voor burgers evenwel, is het wennen geblazen na een tijd - kort achter ons - waarin het allemaal weer beter ging. Nog maar een paar jaar geleden werden behoorlijke lastenverlichtingen doorgevoerd en was geld niet meer het probleem. Het kabinet windt er geen doekjes om, iedereen zal het de komende tijd merken in zijn portemonnee.

Meer dan economie

De reacties zijn voorspelbaar. De coalitiepartijen beklemtonen dat stevige maatregelen onontkoombaar zijn en de linkse oppositie schreeuwt moord en brand over de sociale wantoestanden die er het gevolg van zijn. Een clichématige rolverdeling, aldus de sociaaldemocrate Margo Trappenburg in Socialisme & Democratie een poosje geleden. Zij waarschuwt vervolgens indringend om nu eens niét in die vall< uil te trappen. Ik val haar in dezen bij. Eén van de ergste dingen aan een economische recessie is, zo stelt ze, dat dit verschijnsel het politiek debat volledig gaat beheersen. Ze zegt dan: laten v^'e het waarden- en normendebat van vorig jaar gev/oon voortzetten. Kijk, dat is ons nu uit het hart gegrepen. Hoezeer haar vrees bewaarheid wordt, blijkt uit de openingszin van de inleiding op het Beleidsprogramma 2004-2007: "De noodzaak om Nederland klaar te stomen voor economisch herstel domineert de agenda van dit kabinet".

De SGP betwist overigens niet dat het financieel-economische kader van grote betekenis is. Dat is duidelijk! Er moet goed op de eurocenten worden gepast.We mogen geen bijdrage leveren aan de dreigende versukkeling van het stabiliteitspact. Frankrijk en Duitsland verdienen krachtig tegenspel. We wensen minister Zalm daar sterkte mee!

Onze opstelling in dezen verplicht tot daadkracht in eigen huis. De ministerpresident stelt in zijn voorwoord op het Beleidsprogramma terecht dat daarbij uitgangspunt is dat de gevraagde offers de draagkracht van mensen niet te boven mogen gaan. Materieel en kwantitatief opgevat, zijn daar op zichzelf weer eindeloze, nauwelijks te beslechten discussies over te voeren. Wat valt onder de categorie "sociaal te verantwoorden" en waar begint het a-sociaal te zijn? Antwoorden zijn niet objectief te geven, maar zijn conclusies van politieke besluitvorming. Met derdewereldlanden vergeleken zijn we nog altijd rijk en welvarend. Opgebouwde rechten zijn in dat licht niet onveranderlijk. Er zit dus ongetwijfeld ook een moreel aspect aan.

Maatwerk bij bezuinigingen

De SGP-fractie wil de komende discussies per onderwerp voeren met enerzijds de erkenning dat er bezuinigd moet worden en anderzijds met oog voor -wat ik nu maar noem- een na te streven morele fijngevoeligheid die prioriteiten legt bij onze ouderen, lichamelijk en verstandelijk gehandicapten, chronisch zieken en mensen die niet tot het verrichten van arbeid in staat zijn. Ook extra aandacht voor de opvoeding van kinderen en de positie van de gezinnen blijft hard nodig. De roeping van de overheid een 'schild voor de zwakken' te zijn, is voor ons onopgeefbaar.

Aan het uit de bezuinigingswind houden van deze groepen hangt een prijskaartje. Deze prijs moet naar draagkracht worden verdeeld over de sterkere schouders. Pappen en nathouden kan niet meen Ook de laconieke reactie dat na regen wel weer zonneschijn komt en na magere te eniger tijd ook wel weer vette jaren, schiet te kort. Het risico dat de hypotheek die op de komende generaties wordt gelegd alleen maar wordt verhoogd, is té groot. Daarom is het van groot belang dat alle betrokkenen hun verantwoordelijkheid verstaan én nemen en dat betekent reëel overleg met maatschappelijke organisaties. Een reëel overleg, niet een open overleg in de trant van: we zien wel waar we uitkomen. Daar zijn de marges nu écht te smal voor! En de urgentie te groot.

De beleidsrichting dat de individuele burger en bestaande instituties weer meer op hun eigen verantwoordelijkheid worden aangesproken, bevalt ons goed. Wij interpreteren het voorgenomen beleid als een correctie op het in onze ogen te ver doorgeschoten concept van de verzorgingsstaat. Ruimte voor initiatief en creativiteit, met een normerende overheid die daarmee het noodzakelijke reguleert. Dan zijn er natuurlijk vervolgens de voornemens van een toegankelijke, dienstverlenende en efficiënte overheid, een vitale gemeenschap met betrokken burgers, een veiliger samenleving, een integriteitimpuls, ook bij de overheid zelf, kwalitatief hoogwaardig onderwijs en een toegankelijke zorgsector, en vast nog wel meer.

Normen en daden

Voorzitter, ik had het zojuist over een normerende overheid. Al sinds jaar en dag hamert de SGP-fractie op deze belangrijke kerntaak van de overheid. Een normerende overheid! Al sinds jaar en dag hamert de SGP-fractie op deze belangrijke kerntaak van de overheid. Dat is niet minder dan Goddelijke roeping! Het kwaad moet worden bedwongen en het goede bevorderd. In abstracte termen zijn we het hier nog wel over eens. Maar nu de concretisering ter wille van het behoud van wellevendheid, gezag en geborgenheid in onze samenleving, die op allerlei punten is losgeslagen van haar geestelijke wortels. Zodra het concreet wordt, treedt een zekere behoedzaamheid in. Soms slaat deze zelfs om in een cultuur van afzijdigheid en tegenzin. Daar zouden we eens van af moeten. Wij begrijpen best dat een coalitie een spannings- boog vormt om uiteenlopende meningen, maar dat mag niet leiden tot gebrek aan daadkracht of kleurloosheid. Het gaat om gezaghebbende normen en de handhaving er van.

Constateren dat bepaalde zaken hoog nodig besproken moeten worden, dat is één. De daad bij het woord voegen, dat is twéé. Om duidelijk te maken wat ik bedoel, geef ik een bloemlezing uit de antwoorden op door onze, en soms samen met andere fracties onder Balkenende I en II gestelde vragen.

Party's waarop minderjarigen zich tegen betaling ontkleedden, werden door de regering "onwelvoeglijk" genoemd. Een billboard met reclame voor 06sexlijnen langs de A-4 was "ongewenst". Een tv-programma over seksuele voorlichting dat werk in de prostitutie voor jongeren als mogelijkheid

onder de aandacht bracht, vond de regering "niet gepast". De afgegeven oordelen zijn uiteraard op zichzelf terecht en 'Paars' zou het zo niet gezegd hebben. En dat is dus winst. Maar nu zou je toch mogen verwachten dat wordt "doorgepakt".Wij roepen de regering daarom vol ongeduld en verontwaardiging op tot krachtige aanpak van al deze euvels. De regering kan zich niet blijven beroepen op nu eenmaal bestaande ruime regelgeving, zonder te beseffen dat zij zelf aan de knoppen zit. Graag een inhoudelijke reactie op dit punt!

In feite zitten we nu helemaal in de waarden- en normendiscussie, waaraan de regering met de SGP zéér terecht hecht. We hebben de stukken op dit vitale punt nauwgezet tot ons genomen. Het gaat hierbij om veel meer dan fatsoen en respect - hoezeer het ook voor de hand kan liggen om daar dan in elk geval al vast mee te beginnen - maar ten diepste gaat het om fundamentele leefregels waaraan onze samenleving haar kracht en kwaliteit ontleent. We zijn dankbaar voor aanzetten hier en daar, voor een herijkt en geïntensiveerd beleid. De toegenomen gewelddadigheid in onze samenleving, het dreigende terrorisme, kleine en grote criminaliteit en vandalisme nopen hiertoe. Eén en ander is zelfs uiterst urgent, gelet op betreurenswaardige en ook verfoeilijke incidenten van de laatste tijd en de ontwikkelingen daaromtrent.

Maar wij blijven de regering prikkelen tot méér, in de oprechte overtuiging dat het eigenlijk vanwege de roeping van het ambt van de overheid in Bijbels perspectief, gewoon niet met minder kan.Wij doen dat in lijn met bijvoorbeeld de onlangs gepubliceerde Waarden & Normen Wijzer van de Reformatorische Maatschappelijke Unie.We doen dat ook met de congresbundel "Normen op hun waarde geschat" die vorige week door het Platform Waarden en Normen - een bundeling van christelijke organisaties en kerken - aan de minister-president is aangeboden, en ook alle kamerleden zal bereiken. Hierin wordt op heel concrete wijze een verbinding gelegd tussen de Wet der Tien Geboden en de praktijk van het leven Anno Domini 2003.

Thijs Wöltgens

Ons van origine christelijke land is door de eeuwen heen door de trechter gegaan van het Verlichtingsdenken, van secularisatie, ontkerkelijking en van (post-)-moderniteit.Velen volstaan met een seculiere moraal en ethiek en dus met een seculiere staat. De zwakte van deze positie is dat men ten diepste is uitgeleverd aan "wat men er van vindt", ook en vooral in de gevallen waarin de uitkomst apert onwelgevallig is. Maar dat concept kent geen standvastig, laat staan onwankelbaar uitgangspunt. Het is onderworpen aan de goden van de tijd. Er kan best een hoge levensstandaard uit voortkomen, maar de moraal ervan wordt gedragen door zelfbinding ( dr.ir. J. van der Graaf op genoemd congres) en dat is haar zwakte en ontoereikendheid. Oud-collega Thijs Wöltgens zegt in dit verband dat we een "externe toeschouwer" nodig hebben {ND, 23 augustus 2003), om nog eens een sociaal-democraat met instemming te citeren, waarbij ik overigens beloof er geen gewoonte van te zullen maken. Hij spreekt terecht van een "metafysisch recht" dat getuigt van het menselijk tekort, dat we "door de verdrijving uit het paradijs met ons meedragen".

Er is niet alleen een externe Toeschouwer nodig. Deze is er, de God van de Bijbel. Daarom is ons werk niet vrijblijvend. Hij heeft recht op ons aller gehoorzaamheid.We zullen ons eenmaal hebben te verantwoorden. Die ernst mag ons wel bijblijven.Vanuit dit perspectief houden we opnieuw ons pleidooi voor de Decaloog, de Wet van de Tien Geboden als normerend bindmiddel voor onze samenleving. Land en volk tot zegen! Leven bij déze Bron betekent leven en handelen in de navolging van Jezus Christus, in Wie alleen hét Leven is.Wanneer deze ankerplaats in het geloof vast ligt, weegt de els tot humaniteit en gerechtigheid van Godswege zwaar. Daarin ligt een waarborg tegen a-sociale politiek. In een tijd van economische recessie zullen de'kansarmen' en de hulpbehoevenden, in ons land en waar ook ter wereld, niet het kind van de rekening mogen worden. Er wordt dan alles aan gedaan om land en volk te behoeden voor ontzinking aan fundamentele waarden en normen, zoals de heiligheid van het huwelijk, beschermwaardigheid van alle leven.Wij zouden het bijzonder op prijs stellen als in dit debat een wezenlijke reactie op dit punt wordt gegeven..

Een aantal afspraken op immaterieel gebied die in het regeerakkoord zijn opgenomen, zijn inmiddels van een tijdpad voorzien. Ik denk aan allerlei me-

disch-ethische vraagstukken. In het duister blijft echter hoe de regering uitwerking wil geven aan al deze afspraken en bijvoorbeeld die ten aanzien van bordelen waarbij een gemeentelijke nuloptie mogelijk gemaakt zou worden. In een interview met het Reformatorisch Dagblad rept de minister van Justitie vooral over juridische hobbels. Welnu, die zijn er juist om overwonnen te worden. Mogen we nu snel een verantwoorde uitwerking verwachten? Wat we politiek willen, moet juridisch toch ook kunnen? Meer algemeen, als het gaat om euthanasie, abortus en vrouwenhandel, zullen we met deze thema's toch uiterst overtuigend verder moeten komen in de richting zoals bedoeld.

Bescheidenheid

De laatste jaren hebben we diverse lessen in bescheidenheid gekregen. Ik denk aan de dierziekten die onze samenleving hebben getuchtigd, aan enkele calamiteiten in binnen- en buitenland, aan laatstelijk nog weer de droogte.Wij mensen denken alles te kunnen beheersen en regelen, maar wat zijn we afhankelijk en klein.Wij ervaren in al deze dingen Gods voorzienige leiding. In het vertrouwen dat Hij alle dingen bestuurt en het Hém niet uit de hand loopt, dienen we onze verantwoordelijkheid die hierdoor niet wordt uitgesloten, maar juist wordt geaccentueerd, inhoud te geven.

Concreet denken we ook aan enkele brandende internationale kwesties. Ik noem Israël en de Palestijnse kwestie. De routekaart naar de vrede, die onlangs door Arafat'dood' werd verklaard, lijkt ook echt'dood' te zijn. Het aftreden van Abbas die te weinig vertrouwen genoot omdat hij zich te zeer voor vrede inspande, en de Israëlische vogelvrijverklaring van Arafat, zijn in dit verband veelzeggend.Wij vragen de regering een maximale inspanning te leveren om in EU-verband, samen met de VS, de druk op beide partijen sterk te vergroten om opnieuw tot gesprekken te komen en stappen te nemen op weg naar vrede.

Ik noem ook Irak. Het toenemende terrorisme binnen dit bevrijde land, moet hard worden aangepakt. Ik ben blij met de beslistheid die de Nederlandse regering op dit punt uitstraalt. Dit moet zo blijven. Een weifelachtige houding zou afbreuk doen aan de inspanningen die ooi< onze militairen leveren aan de wederopbouw van Irak.

Gehandicaptenzorg

De SGP is geschrokken van een recent rapport van het College bouw ziekenhuisvoorzieningen over de gehandicaptenzorg. Daarin blijkt dat in veel voorzieningen het sanitair slecht is, de privacy ontbreekt en de zit-/slaapkamers te klein zijn. Schokkende bevindingen, waarin we niet mogen berusten. Er hangt vanzelfsprekend een heel geldbedrag aan opheffing van deze schrijnende problematiek.Wij stellen voor om in samenspraak met alle betrokkenen een plan van aanpak op te stellen waarmee in tien jaar tijd de geconstateerde euvels zijn verholpen. Graag een heldere toezegging op dit punt.

Gezin

Een tweede kwestie is, dat wij vinden dat er veel meer ruimte moet komen voor het gezin. Recent heeft het Nederlands interdisciplinair demografisch instituut (NIDI) een belangwekkend onderzoek gepresenteerd. Hieruit blijkt dat mensen die hun baan, hun ouderschap en de zorg voor hun ouders goed willen vervullen onder grote druk staan. Het NIDI spreekt van spitsuurgezinnen en verwacht dat de samenballing van taken in deze gezinnen op de duur tot maatschappelijke problemen zal lijden. De SGP-fractie is van mening dat er écht iets moet gebeuren. Er is een omslag in denken nodig. De politiek heeft veel te weinig oog voor de waarde van de ouders die niet gaan werken om hun kinderen op te kunnen voeden. Door te blijven hameren op de arbeidsparticipatie van beide ouders zullen in de toekomst nog meer "stressgezinnen" ontstaan. Als de waarde van het gezin wordt onderschat en de individuele ontplooiing boven alles gaat, zullen waarden en normen, ontzag voor gezag en geborgenheid in het gedrang raken.

De SGP-fractie heeft een tien-puntenplan ontwikkeld dat zij volgende week hoopt te presenteren. Enkele punten daaruit betreffen de waarde van het huwelijk, het tegengaan van flitsscheidingen, afschaffen rijksbijdrage kinderopvang, tegemoetkoming grote gezinnen en de versterking van de moraal in media en cultuur De SGP vraagt de regering nadrukkelijk aan te geven op welke manier zij de versterking van het gezin in de samenleving in haar beleid wil vormgeven.

Bij die versterking past indirect ook meer ruimte voor organisaties die zich richten op hulpverlening bij zwangerschap. Ik denk bijvoorbeeld aan de Vereniging ter Bescherming van het Ongeboren Kind (VBOK), die - zéker gelet op enkele nieuwe aanzetten in het gepresenteerde ethisch kader mede als uitwerking en accentuering van de paragraaf immateriële punten uit het regeerakkoord - niet mag sneuvelen onder het "geweld" van de herijking en herverkaveling van de overheidssubsidies, zoals is voorgenomen. Dat zou toch contrair zijn aan het beleid en ondenkbaar qua doelstelling. Is de regering dat met mij eens? Daarbij denk ik ook aan de subsidies in de sfeer van het jeugdwerk.

Een ander punt van zorg is en blijft voor mijn fractie het plattelandsbeleid en de positie van de boerenstand daarin. Er moet toch plaats blijven voor duurzame en renderende landbouwsectoren. Daar is echt het één en ander voor nodig om dat in de nabije toekomst te garanderen. Wij zullen op dit punt de ontwikkelingen kritisch volgen en de regering aanmoedigen om bijvoorbeeld op het punt van bedrijfsovernames haar aanvullende verantwoordelijkheid te nemen. Deelt de regering onze zorg over deze, voor veel betrokkenen brandende kwestie?

Tijdgeest

Veel concrete voornemens komen bij de onderscheiden begrotingsbehandelingen terug.Wij hopen er dan constructief over mee te denken. We hebben ons kader proberen aan te geven. Zorgen zijn er te over, donkere wolken pakken zich boven ons land opnieuw samen. Op moreel terrein passeert er in ons land veel dat bedroevend is en dus tegen de tijdgeest in moet worden veranderd. Ik noem terloops nog de plaats van de zondag in onze samenleving, die heel erg wordt miskend wat betreft haar zegenrijke functie.

Is dit alles voor een partij als de SGP en voor haar vertegenwoordigers in het bijzonder, nu niet moedbenemend? Oppervlakkig gezien wél natuurlijk. Maar dat is ten diepste niet zo. Immers, naar een woord van de kerkvader Augustinus (354-430) in zijn beroemde Beli/den/ssen: de wolken gaan een keer voorbij, maar de hemel blijft! Even over nadenken.Ter waarschuwing van hen die zich van God afgekeerd houden en tot vertroosting van hen die door genade - met vallen en opstaan - begeren de God van hemel en aarde te dienen, ook in de politiek, land en volk ten goede.

Uit de grond van ons hart wensen we de regering de zegen en wijsheid van God toe."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen