Tweede Kamer · Impasse in Israël

Kunnen we nog wel van een vredesproces in het Midden-Oosten spreken? Vorige week werd door de Paiestijnen 'drie jaar intifada' gevierd. 'Intifada' betekent letterlijk: afschudden van het juk. De Paiestijnen willen Israels juk afschudden. Vanaf september 2000 hebben ze dat doel met geweld willen bereiken. Aanhoudende zelfmoordaanslagen onder Israëlische burgers noodzaakten tot harde tegenmaatregelen. Op dit moment is sprake van een dieptepunt in de verhouding tussen Israël en de Paiestijnen. Op I oktober debatteerde de Kamer met minister De Hoop Scheffer over de actuele situatie ter plekke.

Van der Staaij stond allereerst stil bij het besluit van de Israëlische regering om Yasser Arafat te verwijderen. De SGP-fractie vreest, mét de Amerikanen, dat tenuitvoerlegging van dit besluit het vredesproces geen goed zou doen. Arafat zou als martelaar alleen maar meer aanhangers kunnen krijgen.Tegelijk benadrukte Van der Staaij dat dit alarmsignaal van Israël wel heel serieus genomen moet worden. De Palestijnse Autoriteit, in de persoon van Arafat, heeft té lang gefaald in het aanpakken van het terrorisme in eigen gelederen. De Paiestijnen hebben het als het ware over zichzelf afgeroepen dat Israël zulke drastische beslissingen neemt.

Nieuwe Palestijnse premier

Een ander gesprekspunt was de premierwisseling in de Palestijnse regering. Dit voorjaar riep president Arafat onder grote buitenlandse druk de functie van premier in het leven, een functie naast zijn eigen presidentsfunctie. De reden daarvoor was dat Amerika en Europa niet meer rechtstreeks met hem wilden onderhandelen. Hij had alle vertrouwen verspeeld. Arafat stelde Mahmoud Abbas aan premier. Abbas zou ook verantwoordelijk worden voor de interne veiligheid, lees: de bestrijding van Palestijns geweld door Hamas en Islamitische Jihad.We zagen in de krant Abbas, die met Sharon onderhandelde onder toeziend oog van George Bush. Met Abbas waren constructieve gesprekken mogelijk. Langzamerhand begon Arafat intern echter de inspanningen van Abbas voor vrede te frustreren. Hij trok weggegeven bevoegdheden weer naar zich toe, onder meer op het gebied van de veiligheid. In de Palestijnse gelederen groeide de weerstand tegen Abbas en verloor hij, na ongeveer honderd dagen functioneren, het vertrouwen van het Palestijns parlement. De SGP-fractie heeft de indruk dat Arafat op de benoemingen in het nieuwe Palestijnse kabinet een zeer sterk stempel zet. Ahmed Qurei, de nieuwe premier, en diverse ministers zijn oude vertrouwelingen van Arafat. We kunnen daarom geen hoge verwachtingen koesteren jegens dit nieuwe kabinet als het gaat om bestrijding van het Palestijns terrorisme. Dat is immers het criterium waarop we de nieuwe regering te beoordelen hebben?

Nederzettingen en veiligheidsmuur

Veel politieke discussie is gaande over de bouw van Israëlische nederzettingen in de in 1967 bezette gebieden.Volgens het nieuwste stappenplan op weg naar

de vrede, een plan dat ook door Israël is aanvaard, moet Israël stoppen met het bouwen van nieuwe nederzettingen. Helaas houdt Israël zich niet aan de gemaakte afspraken en gaat de regering Sharon toch door met de bouw van nieuwe nederzettingen. De SGP-fractie steunt de lijn van onze regering om Israël, in navolging van de VS, op zijn verplichtingen aan te spreken en van zijn kant het vredesproces niet nodeloos onder druk te zetten.

Ook de bouw van de veiligheidsmuur door Israël is controversieel. Deze muur, die 600 kilometer lang moet worden, wordt gebouwd uit veiligheidsoogpunt. Het doel is zoveel mogelijk Palestijnse aanslagen te voorkomen. Hoewel de vraag gesteld kan worden of de muur voor dat doel effectief is, kunnen we er wel inkomen dat Israël tot de bouw ervan overgegaan is. Ook verbiedt het genoemde stappenplan op weg naar de vrede de bouw van de muur niet.Anderzijds zet de bouw van de muur het vredesproces zo onder druk (mede omdat bij de bouw ervan de Paiestijnen veel schade berokkend wordt en de muur het grensbeloop van 1948 niet in acht neemt), dat we deze niet kunnen toejuichen. Onze warme verbondenheid met het volk Israël staat recht overeind, maar laat onverlet dat wij niet alle daden van de Israëlische regering als positief beoordelen. Ook Israël moet vertrouwenwekkende maatregelen nemen om verder te komen in het vredesproces.Afgewacht moet worden wat Amerikaanse druk in dezen zal uitwerken.

De Europese Unie heeft zowel met Israël als met de Palestijnse Autoriteit een associatieverdrag gesloten. Daarin wordt uitgesproken dat beide partijen de politieke banden aanhalen en elkaar handelsvoordelen gunnen.Wanneer er echter politieke problemen zijn, kan de Associatieraad bijeengeroepen worden. Dat is de raad die toeziet op de goede toepassing van zo'n verdrag. De minister van Buitenlandse Zaken meldde in het debat dat, nu er sprake is van zo'n diepgaande crisis zowel voor Israël als voor de Palestijnse Autoriteit de Associatieraad bijeengeroepen zal worden. Dat zegt veel over de ernst waarmee de huidige situatie ook door de EU opgenomen wordt.

Ontwikkelingsgeld voor Palestijnen

Van der Staaij vroeg in het debat naar de wijze waarop de Palestijnse Autoriteit om gaat met ontwikkelingsgeld. Het Internationaal Monetair Fonds (IMF), een belangrijke internationale bank, heeft zich onlangs zeer kritisch uitgelaten over de vraag of dat geld wel transparant en eerlijk door de Paiestijnen besteed wordt. Het gaat dan om vele miljoenen euro's per jaar, die met name vanuit de Europese Unie aan de Paiestijnen verstrekt worden. Ook in het Europees Parlement loopt een onderzoek daarnaar De regering vond mét ons dat de onderste steen hiervan boven moet komen. Bij de begrotingsbehandeling Buitenlandse Zaken in het najaar kunnen we er dan op terugkomen.

Evert-jan Brouwer

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen