Studiecentrum · De brede school

Samen met vrienden brachten we in 1965 een bezoek aan i< ennissen in Boedapest. Het was nog in de tijd van de communistische overheersing. Een van de dingen die //c mij herinner is dat de moeders direct na de geboorte van kinderen 3 jaar 'verlof' kregen. Daarna gingen de kinderen naar de (staats)crèche. Vader en moeder moesten wel allebei werken om in het levensonderhoud te voorzien. Vadertje staat kreeg een grote vinger in de pap van de opvoeding.Twee ervaringen die terugkomen bij de huidige discussie over de brede school: de rol van ouders, school en overheid als opvoeder en de keus voor tweeverdienerschap.

Definitie

De term 'brede school' circuleert de laatste jaren In een nieuwe betekenis. In de jaren '90 werd met 'brede school' aangeduid een scholengemeenschap voor voortgezet onderwijs die naast AVO (mavo, havo, vwo) ook VBO aanbood. Scholen zonder VBO-component heetten dan ook 'smal'. De vorming van brede scholengemeenschappen werd, in het kader van de basisvorming, gestimuleerd. Zo zijn ook de huidige zeven brede reformatorische scholengemeenschappen ontstaan door fusies en door schoolstichting.

Het nieuwe begrip 'de brede school' is ontstaan om het volgende schooltype aan te duiden: De brede school is een netwerk van onderwijs, welzijn en zorg voor kinderen en hun ouders. Een netwerk met als doel de actieve deelname van kinderen aan de samenleving te bevorderen, een goede 'dagindeling' te bieden, mogelijke achterstanden weg te nemen en hun sociale competentie te vergroten.

Er zijn twee oorzaken aan te wijzen die deze ontwikkeling aanstuurden: de behoefte aan voor- en naschoolse opvang voor tweeverdieners en de verbreding van de zorg van de school in samenhang met de integratieproblematiek en de achterstandsbestrijding.

Omdat het om een zich ontwikkelend proces gaat, is de invulling van de brede school nogal verschillend. De school zelf is centraal punt in een netwerk met een of meerdere van de volgende relaties: peuterspeelzalen, kinderopvang, zorginstellingen, welzijnswerk, kunst- en cultuurcentra, politie, jongerencentra, bibliotheken etc, etc. Zo bestaan behoorlijke verschillen tussen de brede scholen.

Aanvankelijk betrof het alleen basisscholen die zich verbreedden (anno 2003 zijn het er 450), hetVMBO volgt inmiddels (raming: 16% van de scholen), terwijl gemeld wordt dat het voortgezet onderwijs als geheel in beweging komt. Het ministerie verwacht dat er in 2010 zo'n 1000 brede scholen zijn.

Ontwikkelingen en knelpunten

Het jaarbericht brede scholen meldde over 2002 onder meer de volgende ontwikkelingen. In economisch sterke wijken, waar het tweeverdienerschap als motief domineert, gaat het meer om voorschoolse opvang, in achterstandswijken meer om tussenschoolse opvang.

Per 2002 is bijna 80% van de brede scholen wel in achterstandswijken gesitueerd. Een inhaaleffect lijkt te gaan optreden voor dorpskernen en nieuwbouwwijken. De redenen voor schoolverbreding in de achterstandswijken was aanvankelijk vooral de zorgvraag (orthopedagogisch, schoolmaatschappelijk werk, jeugdgezondheidszorg). Hoe langer hoe meer is het voorkomen van leerachterstanden het motief geworden. Dit in verband met de integratieproblematiek.

De gemeenten spelen hierbij een grote rol. De middelen voor het achterstandenbeleid zijn gedecentraliseerd, net als die voor de huisvesting van scholen voor primair en voortgezet onderwijs. Dit geeft de lokale overheid de plicht en de mogelijkheid om eigen beleid te ontwikkelen. Multifunctionele accommodaties zijn hierbij gewenst.

Knelpunten zijn: financiën, tijdgebrek en werkdruk voor ambtelijke staf en schoolleiders alsmede verschillen in regelgeving (bijvoorbeeld ten aanzien van de arbeidsvoorwaarden) voor de partners in de brede school.

SGP-studie

Bezinning op de brede school-problematiek is ook voor de SGP van belang. De Guido de Brès-Stichting brengt een publicatie uit over de brede school. Het verschijnsel 'de brede school' is geen geïsoleerd, op zichzelf staand verschijnsel. Het hangt samen met het geheel van de maatschappelijke ontwikkelingen zoals de integratie en de handhaving of een andere invulling van art 23 van de Grondwet over de vrijheid van onderwijs. Deze beide aanpalende onderwerpen zullen slechts ter zijde worden meegenomen, omdat aparte publicaties van de Guido de Brès-Stichting hierover gepland zijn.

De studie over de brede school zal aansluiten bij de binnenkort te verschijnen nota over onderwijs van de Guido de Brès-Stichting. In het commentaar over de brede school worden zowel inhoudelijke als bestuurlijke uitgangspunten over de brede school geformuleerd. Na kennisname van de maatschappelijke ontwikkelingen en hun achtergronden wordt bezien of er SG P-specifieke benaderingen of accenten zijn. Bijvoorbeeld over de rolverdeling tussen overheid en school inzake de invulling van het onderwijs; de trend om maatschappelijke zorgpunten af te schuiven c.q. toe te betrouwen aan het onderwijs; hoe de voorschoolse opvang van driejarigen helpen kan bij het signaleren en wegwerken van achterstand en hoe om te gaan met tweeverdienerschap in de huidige situatie. Dit alles tegen de achtergrond van de bijbelse opdracht'want Hij heeft een getuigenis opgericht in Jakob, en een wet gesteld in Israël; die Hij onze vaderen geboden heeft, dat zij ze hun kinderen zouden bekend maken' (Ps. 78: 5).

Oproep

Graag zou ik van gemeenteraadsleden de gemeentelijke beleidsnotities over 'de brede school' ontvangen evenals vragen en suggesties naar aanleiding van praktijksituaties. U kunt die sturen aan: gvanderhoek@rdnet.nl of per post aan: G. van der Hoek, p/a Studiecentrum SGR Laan van Meerdervoort 165, 2517 AZ 's Gravenhage.

dr. G. van der Hoek, vaste vrijwilliger van de Guido de èrès-Stichting

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen