Doelwit · Congres Zorgen voor Welzijn I

op 3 september j.l. organiseerde Voorlichting& Vorming een congres over denieuwe Wet Maatschappelijl< eOndersteuning(V^MO) voor de iol< .ale SGP-bestuurders.De aard van liet onderwerpleidde ertoe dat ook veel mensen uitde zorgwereldhet congres bezochten, zodat er een interessantediscussieontstond over de consequentiesvan deWMOvoor verschillendepartijen: gemeenten, zorgaanbieders, cliënten. Tijdens het avondprogrammawas er eenkeuzeprogrammavan drie verschillendeworkshops, waarondertwee over deWet Werk en Bijstand. In Doelwit doen we -in verschillendeafleveringen-verslagvan het gehele congres.

Onze naaste liefhebben

Dagvoorzitter J.P.Tanis opende het congres nnet het lezen van een gedeelte uit Mattheüs 22. Ondanks alle discussies en acties rondom normen en waarden, v/aar we een jaar geleden over congresseerden, vergeten we zo vaak het gebod "Gij zult uw naaste liefhebben als uzelf". De notie van zorg voor de naaste komt ook naar voren in de contourennota voor de Wet Maatschappelijke Ondersteuning. De SGP verbindt dit graag met het Bijbelse verantwoordelijkheid nemen voor elkaar, liefhebben en zorgen.

2029: kwart eeuw WMO?

De hoofdspreker van het congres, staatssecretaris van VWS mevr. Rossvan Dorp, refereerde in haar referaat over de gevolgen van de WMO voor het lokaal bestuur allereerst aan een uitspraak van SGP-Eerste Kamerlid G. van den Berg, die onlangs in de Eerste Kamer de zorg over 25 jaar schetste en daarbij het mogelijke jubileum van de WMO noemde. Mevr Ross hoopt dat de WMO het zo lang gaat volhouden! Inwerkingtreding zal echter op z'n vroegst per I januari 2006 een feit zijn. Hier en daar wordt al 'op z'n WMO's' gewerkt. Als voorbeeld noemde de staatssecretaris het onlangs door haar geopende woonzorgcomplex Elkersweide in Dirksland. Een ander voorbeeld is de gemeente Almelo die één loket gerealiseerd heeft waar men terecht kan voor zorg, welzijn en wonen. De gemeente heeft het netwerk van betrokken organisaties bij elkaar gebracht en door het vormen van één loket wordt voorkomen dat er 'gaten' in de zorg optreden.

Deze voorbeelden sterken het kabinet in de gedachte dat het goed is om taken voor maatschappelijke ondersteuning bij de gemeente te leggen. De gemeente kent de lokale situatie, staat dicht bij de burger en kan partijen het makkelijkst bij elkaar brengen. De ervaring nü is echter wel dat goede initia­ tieven inzakken op het moment dat de enthousiaste initiators van een project wegvallen uit de organisatie. Daarom wil de regering deze manier van werken vastleggen in een wet. De vraag voor de staatssecretaris is dus niet óf de WMO er komt, maar alleen nog hoe de WMO er uit gaan zien. In overleg met betrokken partijen via werkconferenties wil het ministerie van VWS uitzoeken hoe de wet het beste gestalte kan krijgen. Het is uitdrukkelijk niet de bedoeling in de wet alles dicht te timmeren, want dat is een belemmering voor de creativiteit van mensen.

Welzijn met hoofdletter

Mevr. Ross benadrukt dat haar departement groot belang hecht aan Welzijn. VWS gaat over veel meer dan alleen de zorgcomponent. In het nieuwe stelsel blijft het rijk verantwoordelijk voor zware zorg, via de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ). Dat is een prima wet, die helaas wel uit z'n jasje gegroeid is. Huishoudelijke zorg blijft via de AWBZ mogelijk, maar alleen voor mensen die ook al andere vormen van zorg krijgen via de AWBZ, dus in combinatie daarmee. Zij die alleen huishoudelijke zorg nodig hebben om zelfstandig te kunnen blijven wonen, kunnen daar in de toekomst niet meer voor terecht in de AWBZ, maar moeten het zelf regelen of via de WMO bij de gemeente aankloppen. Welzijnsbeleid is lokaal beleid, de gemeente moet hierin de regisseur zijn, aldus de staatssecretaris. Dit betekent dat de gemeente de mantelzorgers moet ondersteunen. Het zou te ver gaan als het rijk maatwerk moet gaan regelen voor gemeente X, daarvoor is de afstand te groot. Dat hierdoor verschillen tussen gemeenten ontstaan, is geen risico, maar dat móet juist. Het gaat immers om maatwerk. Mevr. Ross wil hiermee gelijk het idee wegnemen dat welzijnsbeleid een 'soft' terrein is. Welzijn moet wat haar betreft een 'harde' portefeuille worden waar wethouders op aangesproken kunnen worden. Een wethouder welzijn moet kunnen laten zien wat hij doet.Vandaar ook de prestatievelden in de wet.

Geen misverstand over WMO

Aan het slot van haar referaat wil de staatssecretaris een aantal misverstanden over de WMO uit de weg ruimen. DeWMO is géén verkapte bezuinigingsoperatie, zo verzekerde zij haar gehoon Het is absoluut niet de bedoeling een probleem over de schutting te gooien richting gemeenten.Wel moeten verantwoordelijkheden verduidelijkt worden. DeWMO betekent ook naar de mensen toegaan die onder­

steuning nodig hebben. Kenmerk van mensen die zorg en welzijnsvoorzieningen nodig hebben, is vaak dat ze het niet zelf (kunnen) komen halen. Denk bijvoorbeeld aan probleemgevende jongeren, maar ook aan minder mobiele ouderen. Daarom zal de WMO zorg en welzijn bij mensen moeten brengen. Gemeenten moeten dan ook gaan laten zien wat zij doen op het terrein van de WMO. Nu is niet duidelijk waar de 3 miljard euro die in de Welzijnswet omgaat, aan besteed wordt. Met de prestatievelden in deWMO, die aangeven op well< e terreinen de gemeente iets moet doen, moet transparant worden waar dit geld aan besteed wordt. De gemeente moet hierover verantwoording afleggen aan de raad, de burgers/cliënten en het rijk.

SGP eens met basisfilosofie

SGP-fractiewoordvoerderVWS de heer Van der Vlies gaf een reactie op de plannen voor deWMO. In de laatste decennia is de eigen verantwoordelijkheid een uitgehold begrip geworden. Mede door de individualisering van de Nederlandse samenleving is zorgen voor elkaar bijzonder geworden. De AWBZ was één van de bouwstenen voor de huidige verzorgingsstaat. De SGP heeft destijds tégen de komst van deze wet gestemd. De SGP is het met het kabinet eens dat ontwikkelingen als de vermaatschappelijking van de zorg, extramuralisering en de steeds meer op ons afl< omende vergrijzing van de Nederlandse bevolking vragen om een oplossing. Met deWMO wil de regering burgers meer aanspreken op hun eigen verantwoordelijkheid en hen de ruimte geven om die te nemen. Dat spreekt de SGP aan, maar hóe men daar gestalte aan wil geven in de WMO, daar wil de SGP een aantal kritische vragen bij plaatsen.

Vraagtekens

De heer Van der Vlies noemde in de eerste plaats de voorwaarde dat zij, aan wie gevraagd wordt zelf verantwoordelijkheid te nemen voor zorg en welzijnsvoorzieningen, dat ook moeten kunnen. Iedereen met een door hemof haarzelf onoplosbare hulpvraag, móet geholpen worden. Dat is een harde voorwaarde die voorop moet staan in de WMO. Alleen onder die voorwaarde kan de SGP zich vinden in de gedachte dat de verantwoordelijkheid voor de WMO bij de gemeenten gelegd wordt.

Een kritische vraag richting regering is of deze wet niet tot versnippering zal leiden.Wordt de integraliteit van het aanbod van zorg en welzijn niet uit het oog verloren? De omgeving van de zorgbehoevende moet dan ook goed worden ondersteund. De diversiteit die op deze wijze zal ontstaan in het lokaal beleid is in principe geen probleem, mits dit binnen een bepaalde bandbreedte blijft. Er moeten kaders zijn van een minimum niveau van voorzie­ ningen waar de gemeenten voor moeten zorgen. Dat gaat wat de heer Van der Vlies betreft dus verder dan alleen maar het door middel van prestatievelden aangeven op welke terreinen iets gedaan moet worden. Die bandbreedte zou door middel van protocollering, bijvoorbeeld in overleg met deVNG, gedefinieerd kunnen worden. Vervolgens gaat de coreferent in op de financiering van de WMO. In de contourennota wordt aangegeven dat die rekening houdt met demografische ontwikkelingsfactoren. Het is bekend dat deVNG pleit voor een doeluitkering, zodat het budget voor de WMO op de goede plaats terecht komt.Vast staat in ieder geval dat de financiering niet de'bottleneck' van de WMO mag worden.Van derVlies pleit voor een

zorgvuldige verdeelsleutel die rekening houdt met de samenstelling van de bevolking van een gemeente, de mogelijke streekfunctie van een (wat grotere) gemeente of de aanzuigende werking van reeds bestaande voorzieningen in die gemeente op het gebied van zorg, welzijn en wonen.

DeWMO is opnieuw een bewijs van de trend dat de (rijks)overheid zich wat terugtrekt aan de kant van de uitvoering. Het particulier initiatief krijgt hierdoor kansen en wat Van derVlies betreft is dat een handschoen die onze bestuurders en zorgaanbieders moeten oppakken.

Vraagsturing

Tijdens de forumdiscussie kwamen nog meer vragen over het voorstel voor de WMO los. Met name het forumlid van het Ministerie van VWS, directeur Verpleging, Verzorging en Ouderen de heer Moerkamp, kreeg behoorlijk wat vragen op zich afgevuurd. De eerste vraag luidde of we met de WMO niet het verworven goed van de vraagsturing in de zorg, dat de laatste jaren tot een 'Leitmotiv' geworden is, over boord zetten. Moerkamp gaf aan dat de AWBZ er blijft voor zware chronische zorg, inclusief het budget van 20 miljard. Het is daarom onterecht om te vrezen dat er op het moment dat er 1, 6 miljard uit de AWBZ naar de WMO gaat, de vraagsturing in de zorg zal verdwijnen. Daarnaast kunnen gemeenten de vraagsturing in hun lokale invulling van de WMO inbouwen. Maar dat móet niet, gemeenten zijn daar vrij in. Bovendien, constateerde hij, is vraag­

sturing een Leitmotiv niet alleen in de zorg, maar het is in de gehele samenleving aanwezig en zal dus niet zomaar verdwijnen.Volgens forumlid de heer H. van Hartingsveldt, SGP-raadslid in Borsele, ligt hier een missie voor de lokale SGP-bestuurders!

(wordt D.V. vervolgd in de volgende Banier)

Rudi Biemond

Alle deelnemers van het congres krijgen de lezingen en presentaties, voor zover beschikbaarop papier, toegestuurd. Bent u niet op het congres geweest, maar wilt u deze documentenook ontvangen, neem dan contact met ons of> .E-mail: voorlichtmg@sgp.nl.Telefoon: 070-3029072.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen