Tweede Kamer · Het lekke Binnenhof

Al weer dertien jaar geleden verschenen de 'mémoires' van Piet Bouwmeester, 28 jaar lang parlementair verslaggever van het Algemeen Dagblad. De titel die hij aan zijn boek meegaf luidde: U weet het niet van mij. Met de nadruk op 'niet'. Uit die opvallende titel laat zich afeiden hoe het soms in Den Haag werkt. Een minister, een kamerlid, een voorlichter, een ambtenaar neemt een journalist in vertrouwen om hem een nieuwtje in te fluisteren. Maar wel op één voorwaarde: "U weet u het niet van mij."

Wapperen

Lel< kages op het Binnenhof.Twee weken geleden was het weer raak. En goed raak ook.Voor het eerst in de staatkundige geschiedenis lag zes dagen vóór Prinsjesdag de complete Miljoenennota al op straat. Het ministerie van Financiën en de RVD probeerden de zaak weliswaar te bagatelliseren met de opmerking dat het slechts een oeroer-oerversie van de definitieve Rijksbegroting betrof, maar het was duidelijk dat de regering pijnlijk verrast werd door een gnuivend met de tekst van de

Miljoenennota wapperende Frits Wester in het RTL-Nieuws. Het koffertje van minister van Financiën

Zalm bevatte dan

ook geen nieuws meer, en dat is op dfe manier

nooit eerder vertoond.

Bij alle ophef en vertier die deze 'onthulling' teweeg bracht onder plotsklaps nerveuze journalisten en verbolgen Haagse heren, zou je als gewone Nederlander bijna vergeten dat lekken rond Prinsjesdag geen gloednieuw verschijnsel is. Nieuw was dit keer dat RTL-Nieuws de complete en bijna definitieve tekst in handen had, maar in 2002 ging het ook al goed mis.Toen waren de embargoberichten van het ANP over Prinsjesdag door een 'hacker' op internet gezet. En vorig jaar nog publiceerde De Telegraaf, op de vrijdag vóór de derde dinsdag, de hoofdlijnen van het kabinetsbeleid. Naar 's lands grootste landelijke ochtendblad toen verklaarde was men aan die informatie gekomen door in de weken voorafgaand aan Prinsjesdag overal in Den Haag het oor te luisteren te leggen en de puzzelstukjes daarna bij elkaar te vegen.

Sherlock Holmes

Deze werkwijze doet overigens sterk denken aan de in 1957 geruchtmakende affaire rondom Vo//cs/cront-verslaggever Henry Faas. Met veel speurzin, kennis van zaken, contacten en een aardige portie bluf wist hij zó veel informatie bijeen te vergaren dat hij het wel aandurfde om zijn deductie- en giswerk in de Volkskrant aan te bieden als waren het de plannen van het kabinet-Drees - vier dagen vóór koningin Juliana dat zou doen in de Ridderzaal. Er ontstond een enorme rel, mede omdat minister­

president Drees weigerde te geloven dat Faas echt

géén geheime stukken had ingezien. Daarna gold de Sherlock Holmes van de Volkskrant

op de departementen als persona non grata. En hoewel journalisten en kamerleden zich in­

spanden om deze ban ongedaan te maken, duurde het een jaar voordat de lucht geklaard werd in een

gesprek tussen de hoofdredacteur van de Volkskrant en de inmiddels bedaarde Drees.

Net als nu, was ook toen de verontwaardiging op het Binnenhof groot.Vrij

algemeen leefde en leeft toch het besef dat het bewust laten lekken van (nog) vertrouwelijke informatie niet kan. Dat is niet alleen een kwestie van fatsoen of integriteit, voor ambtenaren en bijvoorbeeld bewindslieden geldt bovendien een geheimhoudingsplicht. Schending daarvan is ronduit strafbaar.Toch neemt het aantal lekkages de laatste decennia onmiskenbaar toe. Ministers en voorlichters hebben er al ettelijke vergaderingen aan gewijd.Wetenschappelijke "lek-onderzoekers" onderscheiden zowaar verschillende soorten lekken, het klokkeluiderslek, het proefballonlek, het spaak-in-het-wiel-lek, het beleidslek, het wroklek, het egolek, het goodwill-lek en ga zo maar door. De verklaring voor deze toename wordt gezocht in een veranderde beroepsethiek bij zowel politici als journalisten, dit in combinatie met een verhevigde strijd om de kiezers en 'kijkers' en lezers.

Mannetjesputter

Dat zal allemaal wel waar zijn, maar, als gezegd, lekkages zijn van alle tijden en plaatsen. Niet om de gebeurtenissen van vorige week te bagatelliseren, maar om de zaak in de juiste verhoudingen te blijven zien daarom nog een 'mooi' voorbeeld van een begrotingslek uit de 19^ eeuw.Vlak na de abdicatie van mannetjesputter koning-koopman Willem l, deed de Tweede Kamer pogingen om meer zeggenschap te krijgen over de schatkist - tot dan toe een zaak waar het parlement niet of nauwelijks aan te pas kwam. Minister van Financien Rochussen was niet ongenegen om de Tweede Kamer op dit punt tegemoet te komen. De Kamer kreeg daarom twee begrotingsstaatjes voorgelegd waarin de financiële toestand uit de doeken werd gedaan.

Tot zover geen probleem. Maar wie schetst de verbazing van de geachte afgevaardigden én van de heren excellenties dat daags daarna een van de twee overgelegde cijferreeksen pontificaal stonden afgedrukt in de /Arn/iemsc/ie Courant. Hoe kon dat? Het antwoord kwam snel uit. Een nieuw kamerlid had in zijn goedgelovigheid het hem gegeven staatje aan een journalist ter inzage gegeven - die het daarna prompt als primeurtje publiceerde. Dat de regering'not amused' was laat zich raden, temeer niet omdat die cijfers nog van belang waren voor de afwikkeling van de lopende onderhandelingen met het afgescheiden België.Voor de nieuwe openheid was dit'domheidslek' geen goede beurt.

Rijksrecherche

Een 'lek' kamerlid dus. Wie de dader van vorige week is, zullen we wel nooit te weten komen, zelfs al zou het kabinet de Rijksrecherche op de zaak zetten. De laatsten die dat trouwens zouden mogen doen, zijn wel de ministers Zalm en De Geus en staatssecretaris Wijn. Nog voordat RTL met het volledige verhaal kwam, hadden zij óók al op onderdelen uit het kabinet geklapt. Laat de bewindslieden daarom, voordat ze anderen de schuld geven, voortaan zelf ook wat beter op hun eigen loodgieterstassen passen.

Menno de Bruyne

Dit artikel stond ook in de Prinsjesdagbijlage van het Nederlands Dagblad

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen