Van de voorzitter · Historisch besef

'In het verleden ligt het heden, in het nu wat worden zal'. Deze dichtregels geven het belang aan van kennis van het verleden. Vanaf de jaren zestig van de vorige eeuw kwam het vak geschiedenis onder druk te staan; uit vrees voor het voeden van nationalistische gevoelens maar ook uit maatschappijkritische overwegingen. Voor zover historische personen besproken werden, gebeurde dat door veel leraren, de goeden niet te na gesproken, met onderschatting van hun bijzondere verdiensten en met uitvergroting van hun menselijke fouten. Iemand als b.v. admiraal M.A. de Ruyter is steevast een ordinaire zeerover, ondanks de eenparige opinie van nationale en internationale deskundigen die hem beschrijven als een heldhaftig èn godvruchtig man op wiens blazoen nauwelijks een kras te ontdekken valt. Bevordering van historisch besef staat nu op de agenda. Afgaand op recente krantenberichten is dat hard nodig.

Onjuist

Tot welke uitspraken het ontbreken van historisch besef kan leiden toont het WD Tweede Kamerlid mevrouw A. Hirsi Ali aan in de Volkskrant van 30 oktober 2004. In een artikel, bedoeld als antwoord op kritiek die ze krijgt voor de wijze waarop ze de positie van de vrouw in de islam aanklaagt, schrijft ze dat er ook In de Bijbel en in de Talmoed vrouwonvriendelijke teksten staan.Voorbeelden daarvan geeft ze gemakshalve niet. Ze acht het echter geruststellend dat, in tegenstelling tot de grote islamitische bewegingen, de christelijke gemeenschappen in Nederland die er een seksuele moraal op na houden 'die als twee druppels water lijkt op die van sharia-land Saudi-Arabiè', 'vrouwen slecht behandelt', 'vooruitgang afwijst' en 'intolerant is tegen homo's', klein van omvang zijn. Dat de christelijke gemeenschappen, die de Bijbel letterlijk aanvaarden als het Woord van God, meestal klein zijn, is waar Maar alle andere kwalificaties getuigen van schromelijke onkunde óf van pure onwil om de principiële verschillen tussen het Christendom en de Islam te zien. Alleen al de gereformeerde opvatting over het onderscheid tussen geestelijke en wereldlijke macht veroorzaakt in de praktijk een wereld van verschil.

Lasterlijk

Ik zou op deze uitspraken niet ingaan indien dit artikel niet een passage had bevat die wel erg ver gaat en bovendien historisch gezien volstrekte onzin uitkraamt. Er staat letterlijk; "De christelijke en joodse god is getemd en verjaagd naar het particuliere geweten van de aanhanger. (...) De gewetensvrijheid van het individu, de zoektocht naar kennis en het naar de hand zetten van de natuur is zwaar bevochten". In de eerste zin van dit citaat wordt de eer van God gruwelijk aangerand.Wie voelt zich niet bewogen bij het lezen van zulke bewoordingen waarmee de Schepper, Onderhouder en Regeerder van hemel en aarde zo geminacht wordt? De tijd ligt nog niet zover achter ons dat de zeer te waarderen vrijheid van meningsuiting o.a. begrensd werd door een verbod op bepaalde vormen van godslastering. Dat was vroeger, zegt men geringschattend, maar men kan moeilijk volhouden dat het een 'achterlijke' samenleving was waarin deze normen, hoewel de handhaving al jaren te wensen overliet, nog werden gesteld. De SGP acht de vrijheid van meningsuiting een groot goed, maar zoals bij alle andere vrijheden zijn ook hier regels nodig "opdat de ongebondenheid der mensen bedwongen worde!' In ons land kunnen en mogen mensen, helaas nauwelijks gehinderd door wettelijke normen, de meest beledigende en smadelijke teksten uitspreken of schrijven. Daarmee schiet de overheid ernstig tekort in haar taak als Gods die­ nares. Dat geeft overigens niemand het recht om dan maar eigen rechter te spelen door mensen te bedreigen, laat staan te vermoorden. De Bijbel laat daarover geen misverstand bestaan.

Onwetend

En dan die zwaar bevochten gewetensvrijheid? Door wie bevochten? Ja zeker, door die gewraakte 'christelijke letterknechten' die bij de totstandkoming van de Unie van Utrecht in 1579 in artikel 12 opnamen dat niemand aangaande zijn of haar geloof'achterhaald of onderzocht' zou worden. Uniek in heel Europa, met name in de rooms katholieke landen, waar vrijheid van geweten niet bestond. Hoewel in Europese kringen aan een aantal mensen een sterk ontwikkeld historisch besef niet kan worden ontzegd, dat bleek uit de keus voor de Romeinse locatie waar de Europese grondwet werd ondertekend, is een opfriscursus niet overbodig. De afgewezen kandidaat voor de Europese Commissie Buttiglione is gestruikeld over zijn opvattingen over huwelijk en gezin. Opvattingen die nog niet zo heel lang geleden bijna algemeen als normaal werden beschouwd. Over zijn beledigende en volstrekt onjuiste vergelijking van de grote reformator Luther met de aartsterrorist Bin Laden is minder, beter gezegd helemaal geen, commotie ontstaan. In z'n (begrijpelijke) verontwaardiging over de aantasting van Buttigliones gewetensvrijheid door een meerderheid van het europarlement schoof de Italiaanse staatssecretaris van Buitenlandse Zaken gemakshalve de schuld op de'protestanten'.'De tijden van Luther en Calvijn herleven', brieste hij (RD I -11 -2004), alsof deze hervormers onbijbelse samenlevingsvormen zouden hebben gepropageerd.

Het grote belang van kennis van het verleden wordt benadrukt in een recent boek van Prof.Van Deursen, 'De last van veel geluk', waarin ook de godsdienstige thema's aan de orde komen. Dit is geen recensie, maar elke SGP-er zou dit boek moeten lezen. Historisch besef (en feitenkennis) dient samen te gaan met de erkenning van Gods Hand in de geschiedenis. De opdracht uit Deut. 6: 4-9 en Deut. 11: 13-21 geldt voortdurend; "als gij in uw huis zit en als gij op den weg gaat, en als gij nederligt en als gij opstaat".

W.Kolijn

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen