Parlementair logboek

Balkenende

"Mijnheer de Voorzitter! De huidige premier kan ik er wel aan herinneren. Ik doel op het woord dat mijn voorbeeld, Groen van Prinsterer, richtte tot het grote voorbeeld van de ministerpresident.Abraham Kuyper. Groen schreef: "Zoo vrienden tegen elkander het zwaard keeren, is der Filistijnen zegepraal gewis." De vraag of dit kabinet een vriendenclub is laat ik nu maar even rusten, evenals de vraag wie heden ten dage de Filistijnen zijn.Voorzitter, met deze Groeniaanse waarschuwing ben ik bij het thema van de 'communicatiestrategie' van het kabinet. Gelet op mijn beperkte spreektijd, bepaal ik me tot enkele kanttekeningen."

Met deze woorden begon SGP-fractievoorzitterVan der Vlies vorige week zijn bijdrage aan het debat over de begroting van het ministerie van Algemene Zaken, het departement van de minister-president. Normaal gesproken is die begroting na Prinsjesdag altijd het eerst aan snee, maar door de ziekte van premier Balkenende en het overlijden van prins Bernhard was 'AZ' (Algemene Zaken) dit jaar de hekkensluiter.Van der Vlies begon zijn betoog met het aangehaalde citaat in verband met de kritiek die er op Balkenende en de zijnen is dat zij de laatste tijd vaak en openlijk ruziënd over straat rollen. Dat moge overdreven zijn en overdreven worden (alsof kabinetten vroeger altijd toonbeelden van eenheid waren, en de meningsverschillen worden dikwijls gretig uitvergroot door de pers), goed zijn dit soort'toestanden' niet. Vandaar Van der Vlies' Groeniaanse waarschuwing.

RVD

Bewindslieden die elkaar tegenspreken, en mede daardoor slechte communicatie van de overheid richting burgers. Wat doe je eraan? Mogelijkheid één is: meer coördinatie van de communicatie en voorlichting. Daarvoor wordt bij de Rijksvoorlichtingsdienst een aparte 'unit' ingericht. De SGP verklaarde daar op zich geen moeite mee te hebben. Als de voorlichting maar geen propaganda wordt en de voorlichters van AZ maar geen oppervoorlichters worden die zich verheffen boven andere ministeries, kan een betere afstemming op elkaar natuurlijk geen kwaad.

Een andere mogelijkheid is -sommigen dringen daar op aan- de minister-presi­ dent meer bevoegdheden toe te kennen. In het Nederlandse staatsrecht en onze staatkundige verhoudingen is de premier primus inter pares, eerste onder zijns gelijken. Dat zou méér moeten zijn, wordt er geredeneerd; met een sterke premier die de andere ministers tot de orde kan roepen, zijn we heel wat meer mans, aldus nog steeds deze redeneerders.Van der Vlies voelde er niets voor: "Gaat het over elkaar tegensprekende bewindslieden, staatsrechtelijk onaanvaardbaar, dan zoek ik de oplossing niet in een sterkere premier, maar in sterkere bewindslieden - sterk door zelfbeheersing. Het was de wijze koning Salomo die poneerde dat hij die zijn geest en tong bedwingt, sterker is dan wie een stad inneemt. Kabinet, doe met dit Salomonsoordeel uw voordeel! En laat u niet verleiden of van de wijs brengen door 'de koningin der aarde', de media. Ik weet dat dit moeilijk is nu steeds meer draait om personen, maar wie daarin desondanks slaagt, komt er sterker uit."

Bernhard postuum

Het debat met premier Balkenende stond vorige week dinsdag geagendeerd - uitgerekend de dag waarop de Vo/kskrant 's ochtends uitpakte met een speciale bijlage waarin de drie dagen eerder in vol ornaat bijgezette prins Bernhard meende nog eens zijn straatje schoon te moeten vegen voor het grote publiek. Een waardige bijzetting, en daarna zó'n postuum interview. Er is niet veel fantasie voor nodig om te begrijpen dat de Tweede Kamer er die middag met premier Balkenende op terugkwam.Want het is natuurlijk ongehoord dat een lid van het Koninklijk Huis op een dergelijke manier uitpakt.

De SGP-voorman hield het kort: "Mij moet van het hart dat de feiten zoals die nu door prins Bernhard zelf in de openbaarheid zijn gebracht, mij en mijn fractie pijn doen. Laten we eerlijk zijn, en zonder op de details in te gaan, nogal wat episodes uit het leven van koningin en prins zijn erg verdrietig. Ik zeg dat, aansluitend bij wat prins Bernhard zélf zei, als iemand die bij de beoordeling van iemands handel en wandel geen verschil maakt tussen een prins en een burger. Zoals ik vandaag al eerder heb gezegd: betreurenswaardig en in sommige opzichten ook beschamend."

Voor de SGP wegen hierbij uitdrukkelijk twee dingen mee. Allereerst de notie die ds.Abma in 1976 inbracht bij het Lockheed-debat (zie de vorige 6an/er), de notie namelijk dat een hartgrondig berouw de binnenkant is van oprechte spijt. Die notie werd in het interview helaas gemist. Wat ook zwaar valt, is dat de prins bij dit interview willens en wetens heeft gehandeld buiten zijn dochter koningin Beatrix en het kabinet om. Hoe je het ook wendt of keert en hoe je de prins verder ook waardeert, dit doet het Koninklijk Huis geen goed. Al ben je dan van mening dat alles gezegd moet kunnen worden, alles hoeft nog niet gezegd te worden.

Deze opmerking voert naar het slot van Van derVlies' betoog: de ministeriële verantwoordelijkheid. D66 was er als de kippen bij om naar aanleiding van het Volkskrant-interview te pleiten voor meer spreek- en bewegingsvrijheid voor de leden van het Koninklijk Huis. Wat erg toch, die koninklijk gemuilkorfden, vond Boris Dittrich. Geef ze daarom de ruimte. De SGP liet zich echter niet imponeren door deze D66-opstelling, net zo min als de woordvoerders van CDA en WD daarvan onder de indruk waren. Het is niet de goede weg nu, naar aanleiding van dit incident, de gegroeide en normaal gesproken goed werkende staatkundige mores aangaande het Koninklijk Huis opeens te herzien. De wijze terughoudendheid die er tot op heden bestond, past bij ons moderne koningschap, dat boven de partijen dient te staan en geen aanleiding moet geven tot verdeeldheid en controverses. Misschien dat D66, bekend om haar republikeinse onder- en bovenstroom, de monarchie wil ondergraven door ruimte te geven aan allerlei discussies, de SGP in ieder geval niet.

Commissie-Duivesteijn

Vorige week presenteerde de commissie-Duivesteijn haar rapport over wat genoemd wordt de grote projecten. De Kamercommissie die onder leiding van de PvdA'er Duivesteijn onderzocht hoe het toch komt dat 'grote projecten' als de Hoge Snelheidslijn en de Betuwelijn, altijd meer blijken te kosten dan begroot. En niet zo'n beetje meer, maar miljarden. Overigens niet iets van de laatste jaren, v^'ant ook al eerder gingen kabinet en Kamer met kostenramingen voor grote projecten volledig de mist in. Hoe komt dat? En wat kunnen we er aan doen?

Misschien is het goed hierbij wel op te merken dat bij al deze projecten nooit de hele Kamer fout zat. En het opvallende is dat juist de kleinere fracties op dit punt in het verleden blijk gaven van een juister inzicht dan het hele regeringsapparaat en alle woordvoerders van de grote partijen bij elkaar. Concreet: zowel bij de Betuwelijn als de HSL heeft de SGP (samen met o.a. SP en Groenlinks en RPF) van meet af aan gewaarschuwd voor de enorme financiële risico's die er werden gelopen en het drijfzand waarop nogal wat plannenmakers stonden. En dat positieve beeld voor de 'kleintjes' kwam ook haarscherp naar voren uit het rapport van Duivesteijn en de zijnen.

Het is hier niet de plaats om verder op het rapport en de aanbevelingen voor de toekomst in te gaan - de Kamer zal er nog ettelijke debatten aan wijden, wat dan t.z.t. ook in dit logboek te lezen zal zijn. Hier nu slechts een paar citaten uit het persbericht dat de fractie uitgaf toen het rapport verscheen: "De aanbevelingen van de commissie vormen bepaald geen wondermiddel om politieke debacles en financiële blunders rond grote projecten definitief te voorkomen. Het verleden heeft geleerd dat het niet zozeer onheldere procedures of gebrekkige informatie was die leidde tot het onverantwoord doordrukken van omstreden projecten, maar starre coalitieafspraken tussen de regeringspartijen. Dit kan niet worden opgelost met louter een formele versterking van de positie van het parlement. Het vergt kamerleden met karakter die een onafhankelijke positie in durven te nemen, als het moet los van de dictatuur van het regeerakkoord."

Nog wel dit. Op dit moment buigt de Kamer zich andermaal over een 'groot project', te weten de Zuiderzeelijn die Amsterdam via 'de polders' moet gaan verbinden met het hoge noorden. Moeten de bevindingen van 'Duivesteijn' al tot conclusies leiden voor de besluit­ vorming over die Zuiderzeelijn? De SGP vindt van wel. Hier tekent zich namelijk een nieuw debacle af. Dat deze lijn nu op de agenda staat is meer gelegen in een sterke bestuurlijke lobby uit het noorden dan gegrond op een doordachte discussie over nut en noodzaak en rentabiliteit van die lijn. De SGP vindt het daarom onverantwoord om op deze basis nu al een besluit over de aanleg te nemen.

Koopkracht

Nu de regering noodgedwongen fors het mes zet in de overheidsuitgaven, ook met instemming van de SGP, doet zich keer op keer de vraag voor: wordt de pijn wel eerlijk verdeeld? Aan de ene kant staan de coalitiepartijen, die de keuzes van het kabinet grosso modo billijken.Weliswaar stellen de fracties van CDA, WD en D66 de kabinetsplannen soms wel wat bij, in feite staan ze achter het kabinet. Daartegenover staat de oppositie, bestaande uit de fracties van PvdA, GroenLinks, SP en vaak ook de CU. Deze fracties lopen keer op keer te hoop tegen Balkenende c.s. en doen het voorkomen alsof het kabinet asociaal bezig is en mensen bewust'pakt'.

De SGP hecht, geheel in de eigen traditie, aan een onafhankelijke opstelling. De SGP-Kamerfractie staat welwillend positief tegenover dit kabinet, en voelt zich om die reden allerminst thuis in het kamp van de oppositie.Tegelijkertijd schroomt de SGP niet om waar nodig kritiek uit te oefenen en het beleid, waar dat kan, bij of om te buigen. Een thema waar dat duidelijk in naar voren komt, is de positie van onbemiddelde ouderen, gehandicapten en chronisch zieken. Fractievoorzitter Van der Vlies heeft, om op te komen voor de koopkracht van deze kwetsbare groepen, al vorig jaar bij de begrotingsbehandeling van Sociale Zaken een motie ingediend waarin staat dat deze mensen er beslist niet meer dan \% op achteruit mogen gaan. Gebeurt dat wel, dan moet het kabinet'repareren'. Deze motie kreeg de steun van een meerderheid van de Kamer, en heeft haar uitwerking op de debatten dan ook niet gemist.

Twee weken geleden sprak de Tweede Kamer weer over dit onderwerp.Van der Vlies wees er nog eens op dat wie kijkt naar de positie van de genoemde ouderen, gehandicapten en chronisch zieken, rekening moet houden met het feit dat zij, door de opeenstapeling van een groot aantal maatregelen (beperking van het ziekenfondspakket, stijgende kosten ziekenvervoer, minder (huur)subsidie, bevriezing van uitkeringen) meer in de min kunnen raken dan het kabinet voorrekent. Feit is dat het kabinet een keurige brief naar de Kamer heeft gestuurd waarin nog eens wordt opgesomd welke maatregelen zijn genomen en welke compensaties daar weer tegenover staan, het is en blijft onbevredigend dat uit die brief niet duidelijk wordt hoe alles nu uitpakt. En de berekeningen van organisaties die de belangen behartigen van deze groepen, tonen aan dat sommigen er echt meer dan I % op achteruit gaan.

Daar komt nog bij dat de vooruitzichten voor 2005 bepaald niet florissant zijn. Met name de gemiddelde premiestijging van de ziektekosten (8%) springt eruit. Dat zal leiden tot een daling van de gemiddelde koopkracht met I/4-procent. Verder is het bedrag dat wordt uitgetrokken voor bijzondere bijstand (een voorziening voor mensen die financieel in de knel zitten) verlaagd. Ook niet vertrouwenwekkend natuurlijk, en daarom diende Van der Vlies een amendement in om dat bedrag weer op te hogen. Kortom: reden genoeg voor de SGP om het kabinet op dit punt kritisch te blijven volgen en waar nodig en mogelijk te proberen het beleid in de goede richting bij te sturen.

Persverklaring Turkije

Onder leiding van Nederland hebben de EU-leiders Europa vandaag in een ongewis en onverantwoord avontuur gestort. Met het binnenhalen, ook al is dat op termijn, van een groot niet- Europees islamitisch land als Turkije, haalt Europa zich nóg meer en onnodige moeilijkheden op de hals. De SGP is ervan overtuigd dat Europa hier spijt van gaat krijgen. De Brusselse top leverde zelf al een voorproefje op van de trammelant die ons te wachten staat.Tijdens de onderhandelingen over het nu genomen besluit stelde Turkije zich op als de 'eisende partij'. De zelfbewustheid die de Turken uitstraalden, zou de Europeanen méér hebben gepast. Dat de breed levende weerstand onder toch al sceptische burgers niet serieus wordt genomen, is op termijn funest voor de geloofwaardigheid van héél Europa.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen