Verkiezingen · Gemeenteraad 8 maart 2006 (I)

Deo Volente woensdag 8 maart 2006 worden er raadsverkiezingengehouden.Omdat je niet vroeg genoeg l< unt beginnen met de voorbereidingen, startenwij nu al in De Banier met de informatievoorzieningaan dekiesverenigingen, campagneteamsen raadsfractiesover de belangrijksteonderwerpenin aanloopnaar de verkiezingen.In dit artikel met name aandachtvoor de kandidatenlijsten de eerste berichtenover campagne voeren. Het komende jaarzultu in de rubriek Verkiezingenregelmatig geïnformeerdworden over de ontwikkelingenrichtingraadsverkiezingen2006. Wij willen de betrokkenenadviserendeze rubriek goed te lezen, omdat De Banier nog steeds eenbelangrijkeinformatiefunctievervult van Kerstenhuisrichtingleden enbestuurders.

Tijdschema

Bij de vorige verl< iezingen is een tijdschema gemaakt waarin staat wie wanneer waarvoor verantwoordelijk is. Een dergelijk schema hopen we in het Kerstenhuis ook deze keer weer op te stellen en in het eerste kwartaal van 2005 toe te sturen aan de secretarissen van de kiesverenigingen.

Kandidatenlijst

Hoe stel je de kandidatenlijst op? Dit is een verantwoordelijkheid van de kiesvereniging. Zowel voor leden als bestuursleden is het van belang hierin hun verantwoordelijkheid te kennen. Er zijn diverse aandachtspunten die we hieronder belichten.Voordat we een aantal inhoudelijke punten met betrekking tot de kandidaatstelling aan de orde stellen, belichten we de procedurele kant van de zaak. De procedure met betrekking tot de kandidaatstelling voor gemeenteraadsverkiezingen wordt geregeld in artikel 27 van de (model)statuten van de plaatselijke kiesvereniging. Dit artikel luidt als volgt: " I .Wanneer de verkiezingen voor de gemeenteraden aanstaande zijn, belegt het bestuur van de gemeentelijke kiesvereniging een ledenvergadering waarop de kandidaatstelling voor de gemeenteraadsverkiezingen aan de orde komt.Tijdens die vergadering kunnen de leden van de gemeentelijke kiesvereniging aan het bestuur namen opgeven van personen die zij beginselgetrouw en geschikt achten om als gemeenteraadslid op te treden. Ook kan het bestuur een aanbeveling doen. Bedoelde personen zijn ten minste twee jaar lid van de kiesvereniging; in bijzondere gevallen kan hierop een uitzondering worden gemaakt. 2. De ingekomen namen worden alfabetisch gerangschikt. Daarna wordt, met inachtneming van de wettelijke bepalingen dienaangaande, door de ledenvergadering bepaald hoeveel namen de kandidatenlijst zal bevatten.Vervolgens wordt op dezelfde vergadering gestemd over de volgorde van de kandidaten op de voorlopige kandidatenlijst. Het bestuur is gerechtigd een aanbeve­ ling te doen met betrekking tot de volgorde. 3. De voorlopige kandidatenlijsten worden onverwijld ter kennis gebracht van het bestuur van de provinciale vereniging en van het Hoofdbestuur van de Staatkundig Gereformeerde Partij." De leden 4 dm IO van dit artikel gaan over het aantekenen van bezwaar Wanneer de kandidatenlijst binnen de kiesvereniging formeel is vastgesteld, moet vóór de kandidaatstelling bij het Hoofdbestuur toestemming gevraagd worden voor het voeren van de naam "Staatkundig Gereformeerde Partij" boven de lijst, zowel wanneer zelfstandig als gecombineerd met een lijst wordt uitgekomen.

Tijdig en zorgvuldig

Het is van belang tijdig te beginnen met de kandidaatstellingsprocedure in de kiesvereniging.Voor alles moet ook gezegd worden dat de procedure tot kandidaatstelling zeer zorgvuldig moet gebeuren. Natte vingerwerk van 'ik zal wel eens kijken welke namen me te binnen schieten op de avond van de kiesvereniging' mag het niet zijn. Het gaat tenslotte om mensen! De keuze voor de ene persoon kan voor de ander een teleurstelling zijn. Daarom is voorzichtigheid en transparantie, zowel inhoudelijk als procedureel, ten hoogste geboden.

In sommige gemeenten heeft het bestuur van de kiesvereniging een apart document opgesteld waarin de procedure voor het opstellen van de kandidatenlijst wordt neergelegd. Dit kan de helderheid over de gang van zaken en de zorgvuldigheid ten goede komen. Geïnteresseerde besturen kunnen de voorbeeldprocedure van de kiesvereniging van Rijssen opvragen bij ondergetekende.

Zittende fractie en bestuur

Tijdens de regiobijeenkomsten die het Hoofdbestuur najaar 2004 in de regio's Noordwest Overijssel en Land van Heusden en Altena heeft gehouden, is expliciet de relatie tussen bestuur van kiesvereniging en raadsfractie aan de orde geweest. De conclusie was dat bestuur en fractie nauw contact moeten hebben, zonder dat dit uitmondt in een ongezond elkaar'op de vingers kijken' en bekritiseren. Zie ook het verslag van deze regiobijeenkomsten op de pagina's 19 en 20 van Banier 20 in 2004. Regelmatig bij elkaar op bezoek gaan, zowel het bestuur bij fractie en raadsvergadering, ais de fractie bij bestuur en l< iesverenigingbijeenkomsten, is van groot belang. Beliaive deze algemene contacten is het ook gebruikelijk dat het bestuur van een kiesvereniging regelmatig 'functioneringsgesprekken' houdt met de individuele fractieleden. Daarbij kunnen ook burger-, duo- en commissieleden, vaak fractievolgers, en actieve steunfractieleden betrokken voorden. Verkeren bestuur en fractie in een juiste betrokkenheid tot elkaar, dan zal het voor het bestuur van de kiesvereniging bekend zijn hoe de fractie functioneert en hoe de fractie naar zichzelf kijkt en de toekomst ziet. Dat is een belangrijke voorv^aarde voor een goed verloop van de kandidaatstellingsprocedure. Het is overigens een v^erkwijze waar je niet een half jaar voor de verkiezingen pas mee moet beginnen!

Deskundigheid

Naast de in de statuten genoemde voorv^aarden "beginselgetrouw en geschikt", is bij de samenstelling van de kandidatenlijst deskundigheid een belangrijk aspect. Het hangt af van de verwachte grootte van de uiteindelijke fractie hoe de bezetting van de verkiesbare plaatsen zal moeten zijn. Is er een grote fractie, dan moet gezocht worden naar diversiteit van expertise van de verschillende fractieleden. Is er een kleine fractie dan zal één persoon logischerwijze meerdere portefeuilles moeten kunnen beheersen. Naast inhoudelijke deskundigheid spelen ook vaardigheden en persoonlijkheid een rol. Zijn kandidaten volksvertegenwoordigers, kunnen ze de boodschap overbrengen in de raad, naar de achterban en richting de media? Speciale aandacht moet worden besteed aan de lijsttrekker Deskundigheid maar zeker ook een aantal algemene vaardigheden kunnen deze persoon als belangrijke figuur in de campagne en (meestal) beoogd fractievoorzitter goed van pas komen. Dit klinkt misschien alsof schrijver dezes denkt dat goede kandidaten voor het oprapen liggen. Dat is helaas lang niet overal het geval, ook niet in de SGP, en dat weten we. Natuurlijk is er ook een zittende fractie (met ervaring) en in veel gevallen een steunfractie waarop een beroep gedaan kan worden bij de doorstroming. Dat alles neemt niet weg, dat het belangrijk is te streven naar kwaliteit op de kandida­ tenlijst. Kwaliteit is natuurlijk ook iets waar aan gewerkt kan worden, wat in ontwikkeling is en wat ontwikkeld moet worden.

Verjonging en continuïteit

Een volgend aandachtspunt voor het opstellen van de kandidatenlijst is verjonging van de fractie en tevens de waarborging van continuïteit. Om met het laatste punt te beginnen: als raadslid bouw je natuurlijk ervaring op, zeker als je al langer dan één periode meedraait. Deze ervaring en kennis moeten zoveel mogelijk behouden worden of overgedragen in het geval een ouder of langer zittend raadslid van plan is te stoppen. Doorstroom en verjonging is echter ook belangrijk. Ook dat kan het functioneren van de raadsfractie ten goede komen.Als er een actieve steunfractie is, is het voor steunfractieleden motiverend om na een tijd actief meegedraaid te hebben in de voorbereidende werkzaamheden van de fractie, zelf op een verkiesbare plaats te komen. Het is dus moeilijk maar wel heel belangrijk om in de afweging te zoeken naar een balans tussen deze beide aspecten.

Dualisme

Bij de vorige verkiezingen speelde een rol dat we voor het eerst moesten zoeken naar kandidaten die willen en kunnen functioneren in het duale bestel. Inmiddels hebben de zittende raadsleden (en wethouders) ervaring kunnen opdoen met het dualisme op lokaal bestuursniveau. Helaas niet tot ieders genoegen. Het is logisch dat (ook nieuwe) kandidaten zich moeten realiseren wat dit inhoudt. Over het algemeen geldt dat het dualistisch stelsel andere vaardigheden vraagt van een raadslid dan het monistisch stelsel van vóór 6 maart 2002. Het is van belang hiermee rekening te houden en hierover in gesprek te gaan met kandidaten. Op de gewenste vaardigheden voor een'duaal raadslid' wordt uitgebreid ingegaan in de brochure "Profielschets voor fractie, raadslid en wethouder in een dualistisch bestel", in 2001 uitgegeven door de Vernieuwingsimpuls. Dit boekje kunt u downloaden of bestellen via www.vernieuwingsimpuls.nl (zie Publicaties, Handreikingen).

Wethouderskandidaat op lijst?

Een gevolg van het dualisme is dat wethouders van buiten de raad kunnen ko­ men. Ook daar hebben we sinds de laatste verkiezingen ervaring mee opgedaan. Deelname aan het college is natuurlijk altijd een onzekere factor, maar dat is het zeker nu in ons land steeds meer zwevende kiezers komen. Denk bijvoorbeeld aan de winst die lokale partijen boekten in maart 2002. Tussentijdse verkiezingen vanwege herindeling laten zien dat die trend doorzet. Dat betekent dat verkiezingen en coalitiebesprekingen grote verrassingen kunnen gaan opleveren. Bij de samenstelling van de kandidatenlijst moet je daarop bedacht zijn. Wat betreft de plaats van de beoogd wethouder op de kandidatenlijst, zijn er drie opties: I) verkiesbare plaats op de kandidatenlijst, 2) niet-verkiesbare plaats op de kandidatenlijst en 3) niet op de lijst.

Wil een zittende wethouder nog terugkomen als raadslid voor het geval hij niet in het college zou komen in de volgende periode, dan moet hij op een verkiesbare plaats op de kandidatenlijst staan. De persoon in kwestie moet zich dan wel realiseren dat hij in de campagne moet meedraaien als beoogd lid van de nieuwe fractie en als beoogd wethouder Hetzelfde geldt overigens voor een nieuwe wethouderskandidaat. Mocht de zittende wethouder er problemen mee ondervinden omdat hij nü nog als wethouder aan de andere kant van de lijn (vanwege het dualisme) staat, dan kunnen hierover afspraken worden gemaakt. Bijvoorbeeld dat de wethouderskandidaat tijdens de campagne een achtergrondrol vervult. Vanuit de Vernieuwingsimpuls Dualisme en lokale democratie wordt benadrukt dat de fractievoorzitter de politiek leider is van de lokale afdeling van de politieke partij. De wethouder is dat veel minder. Hoewel de wethouder in de ogen van de burgers vanwege zijn fulltime bestuurdersfunctie soms meer dan de raadsfractie het beeld lijkt te bepalen van de partij op lokaal niveau, is het van belang te bedenken dat in het duale stelsel de raadsfractie de kaders aan moet geven en de achterban moet vertegenwoordigen. Zeker in verkiezingstijd moet het SGP-geluid in eerste instantie door de kandidaat-raadsleden naar voren gebracht worden. De dualisering is een feit, een werkelijkheid die we ondanks de niet al te positieve evaluatie van de Commissie-Leemhuis en kritiek van groepen lokale bestuurders en andere betrokkenen niet kunnen ontkennen. De aanbeveling van de Vernieuwingsimpuls om de beoogd fractievoorzitter de lol< ale lijsttrel< l< er te laten zijn, is dan ook een verstandige die de SGP kan onderstrepen. De tweede optie is de wethouderskandidaat wel op de lijst te zetten maar niet op een verkiesbare plaats. De beoogd wethouder kan dan als lijstduwer fungeren. Het is dan van belang zich te realiseren dat bij het mogelijk buiten de boot blijven van de SGP in de nieuwe coalitie, de wethouderskandidaat in principe ook geen raadslid kan worden. Tot slot de optie om de kandidaat niet op de lijst te zetten. In het dualisme is ook dat een geëigende mogelijkheid. Kandidaten kunnen zelfs van buiten de eigen gemeente komen, als ze maar binnen een jaar verhuizen naar de gemeente waar ze wethouder zijn geworden.

Voor welke van bovengenoemde drie opties gekozen moet worden, is afhankelijk van de eigen voorkeur van fractie, kandidaat en kiesvereniging en afhankelijk van de lokale bestuurscultuur. In het dualistisch bestel is de democratische legitimatie (in de zin van letterlijk'gekozen worden') in principe alleen van belang voor de raadsfractie. De raadsleden zijn immers de volksvertegenwoordigers. Dat zou een argument kunnen zijn om de wethouder niet op een verkiesbare plaats of zelfs niet op de lijst te zetten. Anderzijds geldt dat het college na de verkiezingen wordt gevormd vanuit besprekingen tussen democratisch gekozen raadsfracties/fractievoorzitters en dat wethouders ook nog steeds politici zijn. Het zijn geen technocraten die je als politieke partij ergens uit je achterban plukt op het moment dat je ze nodig hebt! In sommige gemeenten wordt de lokale binding en politieke betrokkenheid van de wethouder erg belangrijk gevonden en is een plaats op de lijst juist heel logisch. Een wethouder van buiten de gemeente zou daar helemaal verkeerd zijn. Maar zoals gezegd: dit is erg afhankelijk van de situatie in de gemeente, de opvattingen van de SGP ter plaatse en hoe ver men is met het dualisme.Voor alle drie genoemde opties zijn geldige argumenten aan te voeren.

Campagne

Het is verstandig bij de voorbereidingen voor de raadsverkiezingen in een vroeg stadium een campagneteam in de kiesvereniging te benoemen en de taken voor dit team te omschrijven. De daadwerkelijke uitvoering van activiteiten op dit terrein zullen vooral plaats moeten vinden in de periode kort voor de verkiezingen, maar een tijdige voorbereiding is van groot belang.Alle campagneactiviteiten vinden plaats onder verantwoordelijkheid en voor rekening van de plaatselijke kiesverenigingen in samenwerking met de desbetreffende raadsfracties.

Affiches

AffichesHet Hoofdbestuur heeft na het verzoek van de kiesvereniging Nieuwleusen, gedaan op de laatste partijdag, een grondig onderzoek verricht naar de mogelijkheden en onmogelijkheden voor een landdekkende campagne qua posters en folders.' Over de uitkomsten hiervan en de genomen besluiten zijn de kiesverenigingen een dezer dagen geïnformeerd, zoals gebruikelijk via de secretarissen.

Tot nu toe was het zo dat door plaatselijke kiesverenigingen door tussenkomst van het partijbureau aanplakbiljetten konden worden besteld. Er was één ontwerp en één drukker. Uit de praktijk blijkt echter dat steeds meer kiesverenigingen hun eigen uitstraling van het affiche willen bepalen en daarom geen gebruik meer maken van het standaardmodel. Ook de voortschrijdende techniek, digitale verwerking et cetera, biedt kiesverenigingen niet alleen veel meer mogelijkheden dan voorheen het geval was, maar leidt ook tot een aantrekkelijker prijsstelling. Het voordeel van de collectiviteit is nauwelijks nog aanwezig. Daarom is door het Hoofdbestuur besloten om niet langer meer als intermediair te functioneren voor het ontwerpen en drukken van affiches bij gemeenteraadsverkiezingen.Voor kiesverenigingen die daaraan behoefte hebben, stelt het Hoofdbestuur het standaardmodel affiche met partijlogo digitaal ter beschikking. Dit standaardmodel kan bij het partijbureau worden opgevraagd, waarna de desbetreffende kiesvereniging dat al dan niet bewerkt ter vermenigvuldiging kan aanbieden bij een (plaatselijke) drukkerij.

Samenwerking

Medio februari 2005 zal er nader overleg plaatsvinden tussen de landelijke besturen van ChristenUnie en SGP over de samenwerking tussen beide partijen op lokaal niveau.Tussen de besturen is de intentie uitgesproken om de samenwerking, die in verschillende gemeenten al jarenlang goed verloopt, voort te zetten. De inzet van beide besturen is om een christelijk geluid in de gemeenteraden te behouden.Voor een samenwerkingsovereenkomst is goedkeuring van het Hoofdbestuur nodig.

Rudi Biemond rbiemond@sgp.nl

I.Affiches Tweede Kamer- en Provinciale StatenverliiezingenHet Hoofdbestuur heeft besloten in het vervolg bijTweede Kamerverkiezingen alle aanplakborden in alle gemeenten in Nederland te laten beplakken metSGP-affiches. Voor de uitwerking daarvan heeft hetHoofdbestuur de steun van de plaatselijke kiesverenigingen nodig.Het Hoofdbestuur heeft elk bestuur van een plaatselijke kiesvereniging gevraagd een zogenoemde "propagandacoördinator" aan te stellen, die verantwoordelijkwordt voor het (laten) beplakken (er zijn gemeentendie dit voor partijen doen) van verkiezingsborden.Door het partijbureau zal een overzicht worden gemaakt waarin alle Nederlandse gemeenten wordenverdeeld over de onderscheiden plaatselijke kiesverenigingen.Voor gebieden waarin geen kiesverenigingaanwezig is, zal door het partijbureau worden gezocht naar vrijwilligers die bereid zijn het aanplakkenvoor hun rekening te nemen. De daarmee verbandhoudende reiskosten worden vergoed.Tot slot zal doorhet partijbureau eenmalig worden geïnventariseerdhoeveel aanplakborden er per gemeente zijn.Bovenbedoelde propagandacoördinatoren hebbeneen gelijke taak bij de verkiezing van Provinciale Staten. Om die reden worden hun namen en adresgegevens ook doorgegeven aan de propagandacoördinatoren van de provinciale verenigingen.(Ook deze mededeling over de affiches bij TweedeKamer- en Statenverkiezingen is via de secretarissengecommuniceerd naar de kiesverenigingen.)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen