Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Doelwit · Bijzondere begraafplaatsen

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Doelwit · Bijzondere begraafplaatsen

11 minuten leestijd Arcering uitzetten

Nederland kent niet alleen het onderscheid tussen openbare en bijzondere scholen, maar ook dat tussen algemene en bijzondere begraafplaatsen. Om verschillende redenen kan het gewenst zijn als protestants-christelijke kerken een eigen begraafplaats te hebben. In dit Doelwitartikel beschrijft SGP-raadslid Van der Poel hoe en waarom in de gemeente Ede de Stichting Protestantse Begraafplaatsen Gemeente Ede werd opgericht om een bijzondere begraafplaats te kunnen realiseren. Daarna wordt aandacht geschonken aan de opkomst van islamitische begraafplaatsen en een uitspraak van de Raad van State over begraven op eigen terrein.

Ontstaan

Vroeger mocht men op eigen erf begraven, met een eenvoudige vergunning, maar uit hygiënlscine overv/egingen is dat veranderd.Tegenwoordig mag het wel als het gaat om grond waar je ooit gewoond of gewerkt hebt en er moet natuurlijk ruimte zijn. Meestal gaat het over hectares grote terreinen, over landgoederen en boerderijen, plekken waar mensen hun hele leven gewoond hebben. Zomaar een graf mag dus niet meer. Een graf moet ook voldoen aan diverse wettelijke eisen die te maken hebben met de bodemgesteldheid (zandgrond, grondwater).

Edese situatie

Enkele jaren geleden kwam het college van B en W te Ede met het voorstel om een bestemmingsplan te wijzigen waardoor het mogelijk Is een crematorium in Ede te stichten pal naast de gemeentelijke begraafplaats. De gemeenteraad van Ede heeft toen met een krappe meerderheid de bestemmingsplanwijziging aanvaard. Hierdoor werd het mogelijk om precies naast de begraafplaats een crematorium te vestigen.

Uiteraard was er veel verzet.Tot aan de Raad van State zijn zowel principiële bezwaren als milieutechnische bewaren door diversen aangetekend. Uiteindelijk zijn de bezwaren verworpen en inmiddels heeft de wethouder de eerste steen voor de bouw van het crematorium gelegd.

Initiatief

De SGP-kiesverenIging Ede heeft toen het Initiatief genomen voor een bijzondere begraafplaats in Ede en/of buitendorpen om te voor­

komen dat onze geliefden direct naast het crematorium worden begraven.Wat zijn de mogelijkheden voor een bijzondere begraafplaats? De Wet op de lijkbezorging zegt hierover in paragraaf 3, hoofdstuk 3, dat handelt over de bijzondere begraafplaatsen, dat een kerkgenootschap is gerechtigd tot het hebben van een of meer eigen (bijzondere) begraafplaatsen, met een oppervlakte die redelijk Is In relatie tot de grootte van het kerkgenootschap. De gemeenteraad wijst de grond voor het aanleggen of uitbreiden van een bijzondere begraafplaats aan. Als het kerkgenootschap geen eigenaar is, moet de gemeente er voor zorgen dat het kerkgenootschap de grond op redelijke voorwaarden kan verwerven.

Aangezien een gemeente dus wettelijk verplicht is om mee te werken aan een verzoek van kerken om een eigen begraafplaats op te richten heeft de kiesvereniging Ede zo breed mogelijk de kerken van de gemeente Ede uitgenodigd om mee te doen met dit Initiatief. Het is overigens niet bepalend of de gemeente al voldoende begraafplaatsen bezit. Ede heeft tot nu toe vijf gemeentelijke begraafplaatsen; twee In Ede, één in Bennekom, één In Lunteren en één in Ederveen. Ede heeft ook een rooms-katholleke begraafplaats. Diverse kerken hebben echter gehoor gegeven aan de uitnodiging en dat heeft uiteindelijk geresulteerd in de oprichting van een Stichting Protestantse Begraafplaatsen Gemeente Ede.

De kiesvereniging Ede en de kerken hadden niet alleen problemen met het begraven precies naast een crematorium, maar ook de nabijheid van een urnenmuur, strooiplekken en de algemene tendens op de algemene begraafplaatsen dat de soberheid verdwijnt. Ook worden er in toenemende mate vrijheden gegeven ais het gaat om de graven zelf en de invulling erom heen.

Werkwijze

De Stichting (destijds in oprichting) is met de burgerlijke gemeente in gesprek gegaan. Samen met de desbetreffende wethouder heeft men gezocht naar geschikte locaties.Aanvankelijk heeft de Stichting gevraagd om een begraafplaats in Ede en de buitendorpen Harskamp en Wekerom.Voorlopig Is men verdergegaan met Wekerom (gemeente Ede). In de Structuurvisie Wekerom is de locatie Ingekleurd en met partijen besproken. De leden van de gemeenteraad zijn akkoord met de plek van de begraafplaats, zodat de Stichting kan overgaan tot het verwerven van de gronden.

Al heeft het dan jaren geduurd, toch mag het nu zo ver zijn dat er ook voor de toekomst gelegenheid gegeven kan worden om, op een overeenkomstig Gods Woord verantwoorde wijze, te begraven. En dat In een omgeving die daartoe de gelegenheid biedt.

Tot slot

Het is om meerdere redenen aan te bevelen om als plaatselijke bestuurders in gesprek met de kerken te gaan om alles te doen wat in ons vermogen ligt om ook voor de toekomst te waarborgen dat wij onze geliefden kunnen begraven overeenkomstig Gods Woord. Er zit ook een financieel aspect aan de zaak.Wanneer de kerken beschikken over een bijzondere begraafplaats zijn de begraafkosten In eigen hand. Uit een recent onderzoek bleek dat de grafl< osten van gemeentelijke begraafplaatsen In vergelijking tot 2003 fors zijn gestegen, gemiddeld met ruim acht pro­

cent. Een aantal gemeenten verhoogde de kosten zelfs tot meer dan het dubbele. De duurste gemeentelijke begraafplaats is in Leersum, de goed­

koopste gemeenten zijn Schiermonnil< oog, Ambt Montfort en Llttenseradiel. De duurste provincies zijn Zuid- Holland en Utrecht, de goedkoopste provincie Is Limburg. In 2003 was het aantal crematies landelijk voor het eerst hoger dan het aantal begrafenissen. Nederland telt ongeveer 3500 begraafplaatsen en ruim zestig crematoria. Zeker als we letten op de tijd waarin wij leven waarin velen de dood proberen te 'verbloemen', zullen bestuurders opmerkzaam dienen te zijn en actief verantwoordelijkheid moeten durven nemen om in gesprek te gaan met overheden en kerken om in navolging van onze Heiland onze geliefden te kunnen blijven begraven.

N.M. van der Poel Raadslid gemeente Ede

Islamitisch begraven

Een redelijk nieuwe ontwikkeling in ons land is het islamitisch begraven.Vanwege de bijzondere rituelen bij een islamitische begrafenis en vanwege historische verbondenheid worden veel moslims in het land van herkomst begraven. Steeds vaker echter komt het voor dat moslims in Nederland begraven worden.Voor de tweede en derde generatie moslims geldt dat zij in Nederland zijn geboren en dan vaak ook hier willen worden begraven.Voor islamitische vluchtelingen is het vaak zelfs niet mogelijk in het land van herkomst begraven te worden.Het is daarom goed geïnformeerd te zijn over het islamitisch begraven in Nederland. In de islamitische godsdienst en traditie zijn er heel andere gewoonten met betrekking tot begraven dan de traditioneel Nederlandse.Afhankelijk van de afl< omst van de overledene zoals land en plaats van herkomst en richting in de islam, zijn er verschillen, maar een aantal gewoonten is hetzelfde. In de eerste plaats is dat het feit dat moslims binnen 24 uur de overledene willen begraven. Dit botst met de Nederlandse wet die voorschrijft dat er minimaal 36 uur moet zijn tussen het tijdstip van overlijden en de begrafenis. Ten tweede vinden moslims dat een graf niet geruimd mag worden. Ook dat is verschillend ten aanzien van de Nederlandse wetgeving die een grafrust van minimaal tien jaar voorschrijft (en vervolgens verlengingstermijnen van telkens tien jaar). In de derde plaats moeten de graven richting Mekka zijn gericht. Moslims vinden het ook van belang dat er tussen een islamitische begraafplaats en een andere begraafplaats twee passen afstand is. Daarnaast zijn er nog allerlei regels die met de concrete praktijk van het begraven zelf te maken hebben, zoals de wens dat de overledene niet in een kist maar een lijkwade wordt begraven, op de rechterzijde gelegd moet worden en de gewoonte dat alle aanwezigen bij de be­ grafenis drie handen aarde in het graf gooien onder het uitspreken van een gebed.' De Wet op de lijkbezorging, artikel 37 luidt: "I. Een bijzondere begraafplaats kan slechts worden aangelegd en in stand gehouden door een kerkgenootschap dan wel door een privaatrechtelijke rechtspersoon of een na­

tuurlijk persoon. 2. Onder kerkgenootschap wordt mede verstaan een onderdeel daarvan of een rechtspersoon, in het leven geroepen door een of meer kerkgenootschappen of onderdelen daarvan." Zoals er een protestantschristelijke begraafplaats kan worden gerealiseerd, geldt dat ook voor een islamitische begraafplaats. Er is nog geen uitsluitend islamitische begraafplaats in ons land.Wel zijn in een aantal gemeenten, met name in grote steden, delen van een algemene begraafplaats gereserveerd voor moslims. In Den Haag is dat bijvoorbeeld al sinds 1930 het geval. Het lastige in gemeenten met een grote moslimpopulatie en verschillende moskeeën is dat elke moslimstroming haar eigen veld wil en dat er een bepaalde afstand en afscheiding tussen die velden moet zijn.

Aanvraag bijzondere islamitische begraafplaats

De toename van het aantal moslims in Nederland zal de vraag om eigen islamitische begraafplaatsen (of speciale ruimte op algemene begraafplaatsen) kunnen doen groeien. In Almere heeft de fractie van Groenlinks in 2002 al een initiatiefvoorstel ingediend om te komen tot een islamitische 'bijzondere' begraafplaats, ter bevordering van de multiculturele samenleving. In Rotterdam is een bespoedigingprocedure in het leven geroepen om moslims de mogelijkheid te bieden tóch binnen 24 uur te begraven. Steeds meer steden breiden een algemene begraafplaats uit met een islamitisch deel. Met het fenomeen islamitisch begraven en een mogelijk verzoek voor een islamitische begraafplaats kunnen dus ook onze gemeentebestuurders geconfronteerd worden. De gemeenteraad is verantwoordelijk voor het aanwijzen van grond voor een bijzondere begraafplaats. Er zitten twee kanten aan dit vraagstuk. Enerzijds kunnen wij ons niet vinden in de bijzondere rituelen die islamieten hanteren bij het begraven van hun doden en rituelen die na de begrafenis op een begraafplaats kunnen plaatsvinden, zoals de gewoonte om op feestdagen en op vrijdag te bidden bij graven van geliefden. Anderzijds past de relatieve soberheid van de islamitische graven beter bij onze visie op lijkbezorging. Moslims cremeren hun doden niet vanwege hun visie op de opstanding.Als we hun begraafgewoonten vergelijken met de hedendaagse Nederlandse toestanden rondom cremeren, asverstrooiing en bijzondere dingen bij een begrafenis, uitbundige grafversieringen en dergelijke, dan zal de balans positief uitslaan voor de islamitische medelanders, ook al staan wij niet achter de religieuze achtergronden. Behalve deze levensbeschouwelijke argumenten zullen bij de afweging van een aanvraag voor een bijzondere begraafplaats ook andere argumenten, zoals op het terrein van ruimtelijke ordening, een rol moeten spelen.

Begraven op particulier terrein

Tot slot iets over het begraven op eigen terrein. In uitzonderlijke situaties is dit toegestaan. Het hangt echter af van het beleid dat de gemeente zelf hierop heeft geformuleerd en wat de argumenten zijn van iemand die verzoekt op particulier terrein te mogen worden begraven. In de gemeente Wierden speelde in de jaren 2002-2003 een zaak waarin de Raad van State op 14 januari 2004 uitspraak deed en het verzoekVervolg op pagina 20 Vervolg van pagina 11

van iemand die om religieuze redenen op eigen terrein begraven wilde

worden, werd afgewezen.^ In de gemeente Wierden is een algemene begraafplaats met voldoende en gedifferentieerde mogelijkheden om aan de wensen van overledenen te kunnen voldoen. De raad heeft dan ook in het beleidskader lijkbezorging vastgelegd dat particulier begraven binnen de bebouwde kom en in principe ook in het buitengebied niet mogelijk is. Ook om redenen van een ongeordend ruimtebeslag met langdurige ruimtelijke implicaties voor de omgeving.Van dit beleid kan slechts bij hoge uitzondering in zeer bijzondere gevallen ter beoordeling van de gemeenteraad en door middel van een bestemmingsplanwijziging worden afgeweken, aldus de uitspraak van de Raad van State. Bij het bepalen van een uitzondering wordt gelet op mogelijke precedentwerking, historische binding van een overledene met de grond waarop men de begraafplaats wil realiseren en mogelijke cultuurhistorische waarden. Een inwoner van Wierden (buitengebied) had verzocht om religieuze redenen op eigen grond begraven te mogen worden op basis van reeds eerder genoemd artikel 37 van de Wet op de lijkbezorging. Een gemeenteraad moet voor een dergelijke 'bijzondere begraafplaats' grond aanwijzen (artikel 40) en wees het verzoek af. De inwoner ging in beroep, tot aan de Raad van State, maar zijn verzoek werd blijvend afgewezen. Belangrijke argumenten voor het afAfijzen van het verzoek waren de feiten dat de gemeenteraad een strak beleidskader heeft geformuleerd en dat binnen de bestaande mogelijkheden tot begraven in de gemeente grotendeels aan de wensen van overledene kon worden voldaan. Dit voorbeeld laat zien wat de mogelijkheden van een gemeenteraad zijn om ongeordend begraafbeleid te voorkomen.

Rudi Biemond rbiemond@sgp.nl

Wie meer informatie wil over islamitisch begraven, kan terecht bij het Steunpunt stervensbegeleiding en rouw in een multiculturelesamenleving te Rotterdam, zie wwv^.rouwrituelen.nl.Het zaaknummer van de uitspraak is200302088/1 en u kunt de uitspraak lezenvia vrMW.raadvanstate.nl.

Dit artikel werd u aangeboden door: Staatkundig Gereformeerde Partij

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 11 februari 2005

De Banier | 24 Pagina's

Doelwit · Bijzondere begraafplaatsen

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 11 februari 2005

De Banier | 24 Pagina's