Jongeren · Geen grond voor Europese Grondwet

Zoals wellicht niemand is ontgaan, wordt de laatste tijd veel gesproken over een nieuwe Europese Grondwet. Onlangs heeft het Europees Parlement ingestemd met het defmitieve ontwerp van deze Grondwet. Dat betekent niet dat die Grondwet al in werking is getreden Ook de parlementen in de afzonderlijke lidstaten moeten nog beslissen over dit ontwerp. In veel lidstaten gebeurt dat onder andere door middel van een te houden referendum, waarin de burgers hun mening mogen geven. Ook in Nederland is dat het geval. De mening van de diverse partijen in Nederland is nogal verschillend. Zo is het Tweede- Kamerlid Wilders tegen de Grondwet in verband met de toetreding van Turkije. D66 is weer voorstander omdat het democratische peil door de invoering van de Grondwet stijgt. De SGP-jongeren kijken niet alleen naar de inhoud van de Grondwet, maar ook naar de vorm. Is het wel echt een 'Grondwet'?

Aanleiding voor de Grondwet

Bij een globale bestudering van het Europese recht valt al snel op dat dit geen overzichtelijk geheel is. Eigenlijk is het gewoon onoverzichtelijk. Dat geldt niet alleen voor alle afzonderlijke verdragen, regelingen, procedures en bevoegdheden, maar ook lijkt het erop dat de Europese Unie bestaat uit een wirwar van organen. Daarnaast bestaat nog het probleem dat de verhouding tussen de Europese Unie als Europese overheid aan de ene kant en de Europese burger aan de andere kant verre van optimaal is. Zo was er tijdens een referendum in 1992 in Frankrijk een meerderheid van 50, 1% die voor een Unie-verdrag stemde.

Naar aanleiding van de bovenstaande problemen is in 1999 door een vergadering van nationale en Europese politici een document opgesteld met daarin de grondrechten van de burgers van de Unie. Dit verdrag heet het Handvest van de Grondrechten. Dit handvest is vastgesteld in 2000 tijdens de conferentie in Nice. Daar werd ook besloten dat er een breder en diepgaander debat over de toekomst van Europa moest worden gevoerd. Een concreet voorstel daartoe werd gedaan in 2001 in de zogenaamde 'Verklaring van Laken', waarin de Europese Raad (vergadering van regeringsleiders) kozen voor het model van een conventie.

Deze conventie moest een aantal vragen beantwoorden over de vorm van de huidige Unie: of er een grondwet moest komen en of daarin grondrechten moeten worden opgenomen. De Europese Conventie bestond uit 105 leden. Deze leden waren leden van de nationale parlementen, leden van het Europees Parlement en de Europese Commissie. Onder leiding van de Franse oud-president Giscard d'Estaing is de Conventie in februari 2002 met haar werk begonnen.

Vorm van de Grondwet

De Conventie besloot al snel dat het opgestelde verdrag een Grondwet moest gaan heten. Een argument voor deze stelling was dat de Europese Unie bepaalde eigenschappen heeft die een gewone staat ook heeft en daarom als staat ook een grondwet mag hebben. Voorbeelden van die eigenschappen zijn de macht die de Europese rechter heeft en de reikwijdte van beslissingen van de Europese Commissie. Een aantal beslissingen kan de Commissie nemen zonder rekening te houden met de nationale belangen. Een dergelijke bevoegdheid wordt supranationaal (supra betekent boven) genoemd. Dergelijke eigenschappen maken, zo zeggen velen, de EU tot een autonome instelling. Een ander argument was dat in de huidige verdragen al verschillende grondrechten opgenomen waren, die eigenlijk in een grondwet thuishoren.

Confederatie

Op zich zijn de argumenten niet on­ waar. Toch moeten daar enkele kanttekeningen bij geplaatst worden. De EU is feitelijk een verdragsorganisatie. De landen die de Unie hebben opgericht, sloten met elkaar een verdrag om bepaalde dingen gezamenlijk te regelen. En inderdaad zijn bepaalde bevoegdheden in zijn geheel aan de EU overgedragen, maar dat wil niet zeggen dat ze daarmee een staat is geworden. De landen die bevoegdheden hebben overgedragen blijven echter gewoon autonome staten, met een eigen autonome en soevereine macht. De EU mag alleen die taken uitvoeren, waarvan de lidstaten in een verdrag hebben bepaald dat de EU bevoegd is. In een dergelijke visie op de EU lijkt de EU meer op een confederatie, een samenwerkingsverband tussen staten, dan op een federatie, die bestaat uit één soevereine staat bestaande uit deelstaten. Daar komt nog bij dat in het voorstel voor de Grondwet is opgenomen dat een land zich vrijwillig uit de Unie kan terugtrekken. Ook dit is een typisch kenmerk van een confederatie, waar het laatste woord bij de nationale staat ligt.

Unie geeft ook een ander zicht op de waarde van het verdrag dat de Conventie heeft opgesteld. Het verdrag is dan geen grondwet meer maar een gewoon verdrag of, om de waarde die het toegedicht krijgt, een basisverdrag. Dat dit zo is blijkt ook uit de volledige naam die de 'grondwet' nu heeft: Verdrag tot vaststelling van een grondwet voor Europa.

Ook in de praktijk blijkt en lijkt de Grondwet niet de waarde te hebben of te krijgen die de opstellers voor ogen hadden.Veel lidstaten hebben in hun nationale grondwet opgenomen dat hun grondwet de hoogste wet is. Deze landen toetsen alle verordeningen, besluiten en richtlijnen uit de EU aan hun eigen Grondwet, omdat ze vinden dat de lidstaten en niet de EU soevereine macht heeft. Ook het nieuw gesloten verdrag wordt door die lidstaten eerst aan hun eigen grondwet getoetst.Voor veel landen is de Europese Grondwet dus ondergeschikt aan die van henzelf.

Zonder naar de inhoud te kijken concluderen de SGP-Jongeren dat er geen grond is om dit verdrag een Grondwet te noemen.

Gjsbert Bouw, voorzitter commissie Internationaal binnen de sectie politiek

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen