Europees Parlement · Bush in Brussel

Na alle transatlantische stormen van de afgelopen jaren steekt de ambitieuze Amerikaanse president Bush de hand uit naar een aarzelend Europa. Gezamenlijk moeten de grote uitdagingen op wereldschaal te lijf worden gegaan. Een overzicht van de reis, die na Brussel verder zou voeren naar Mainz en Bratislava, en was gevuld met diverse bilaterale en gemeenschappelijke ontmoetingen op regeringsleidersniveau.

Mandaat en missie

De verkiezingen in de VS waren spannend. Kerry of Bush, wie zou het worden.Wij waren aangenaam verrast met de overwinning van Bush. Niet alleen in het Huis van Afgevaardigden hadden de Republikeinen hun meerderheid vergroot, ook in de Senaat. Bovendien werden in diverse staten referenda over het huwelijk gehouden.Allemaal vielen ze uit in het voordeel van de door Bush bepleite bijbelse vorm van een verbond tussen een man en een vrouw. Het in snel tempo seculariserende Europa stond er wat verbouwereerd bij en keek ernaar

In zijn inaugurele speech van 20 januari en ook wel in zijn State of the Union van begin februari sprak Bush zijn nieuwe missie uit.Verspreiding van vrijheid en democratie in de wereld beschouwt de Amerikaanse president als zijn plicht. Voor de verwerkelijking is samenwerking met zijn beste bondgenoten noodzakelijk. En die bevinden zich in Europa. Maar de relatie met diverse landen op dit continent was nu niet direct om over naar huis te schrijven en waren dringend aan verbetering toe. Met dat doei plande de Amerikaanse president zijn eerste buitenlandse bezoek van zijn tweede termijn (op Canada na) in Brussel. Deze reis werd nauwkeurig voorbereid door de nieuwe Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Condoleezza Rice. Met militaire precisie en succes ruimde Rice alle mogelijke hindernissen uit de weg.

Programma en inhoud

Op maandag 21 februari begon Bush zijn bezoek inhoud en vorm te geven. In de eerste plaats stonden er ontmoetingen op het programma met de Belgische koning Albert II en met minister-president GuyVerhofstadt.Aansluitend had hij een gesprek met secretaris-generaal Jaap de Hoop Scheffer van de NAVO om de top van de Alliantie van dinsdagmorgen voor te bereiden.'s Avonds dineerde hij met de Franse president Jaques Chirac. Hoewel Chirac hiervoor naar Brussel moest komen en het diner niet in een EU-gebouw plaatsvond maar binnen de muren van de Amerikaanse ambassade in Brussel, kwam hij toch maar wat graag. Met name de Franse president is er veel aan gelegen de door eigen toedoen ontstane kille diplomatieke sfeer van de laatste jaren te laten ontdooien. Met een Frans referendum over de grondwet in het vooruitzicht kan hij een nieuwe strijd met de VS niet gebruiken. De gezamenlijke Amerikaans-Franse oproep aan Syrië om zijn troepen uit Libanon terug te trekken vormde een zeer welkom gemeenschappelijk punt van overeenstemming. Echter vele andere verschillen van inzicht bleven bestaan. (China, Iran, Irak, Kyoto, ICC).Voor het Franse referendum zou Chirac graag nog een bezoek willen brengen aan het Witte Huis, maar het is lang niet zeker dat hem dit vergund wordt.

Dinsdag 22 februari was eigenlijk de belangrijkste dag van het bezoek, 's Morgens vroeg ontbeet de Amerikaanse president met zijn meest trouwe bondgenoot uit Europa, de Britse premier BlairVervolgens stonden gesprekken op het programma met de Oekraïense president Joesjtsjenko en de Italiaanse premier Berlusconi. Dit ter voorbereiding van de direct daaropvolgende NAVO-top op regeringsleidersniveau, die begon met een bijeenkomst van de NAVO-Oekraine Commissie. In de middag was anderhalf uur uitgetrokken voor de eerste EU-VS bijeenkomst in het gebouw van de Europese Raad.

Zowel Bush als de andere regeringsleiders deden hun best om zoveel mogelijk gemeenschappelijkheid uit te stralen als maar mogelijk was.Tijdens de openingssessie van de NAVO-top wees De Hoop Scheffer op het belang van het Bondgenootschap bij de verdediging van gemeenschappelijke waarden en bij het vinden van antwoorden op nieuwe veiligheidsdreigingen. Hierbij memoreerde hij de NAVO-operaties in Afghanistan en Kosovo en de trainingsmissie in Irak en ging in op de verdere situatie in het Midden-Oosten. Maar hij had ook nog een rekening met de Duitse Bondskanselier te vereffenen. Juist een aantal dagen daarvoor had deze in een lezing op de beroemde jaarlijkse veiligheidsconferentie te München, zonder voorafgaande diplomatieke sondering bij wie dan ook, de NAVO genoemd als 'niet meer het primaire oord om de transatlantische dialoog te voeren'. De Hoop Scheffer verwoordde de stemming van de andere bondgenoten door de rol van de NAVO als hét forum voor de transatlantische dialoog te benadrukken en kondigde aan spoedig voorstellen te doen om die rol verder te versterken.

In de middag verliet het gezelschap het verouderde hoofdkwartier van de NAVO en begaf zich richting de glanzende gebouwen van de Europese Raad en de Europese Commissie. Ook hier stond de meerwaarde van de transatlantische betrekkingen centraal en vond het thematische gegroepeerde overleg in goede en constructieve sfeer plaats. Zo sprak Chirac over het thema Europese integratie, Blair over het Midden-Oosten, Schroder over de nucleaire controverse met Iran en de onderhandelingen van Londen, Parijs en Berlijn met dit land. Fungerend EU-voorzitter en Luxemburgs premier Juncker en Commissie-voorzitter Barosso bepleitten eveneens transatlantische samenwerking in het Midden- Oosten en in Irak. Balkenende besprak het onderwerp terrorismebestrijding. Een bezoek aan het Europees Parlement zat er niet in, maar dat lag in ieder geval niet aan de Amerikaanse president!

Oogst

Wat heeft dit Brusselse bezoek nu daadwerkelijk opgeleverd? De onderlinge sfeer is aanmerkelijk verbeterd. Het doel van de verspreiding van vrijheid en democratie is ook gemeenschappelijk, de visie op de aanpak blijft vooralsnog verschillend. Waar de VS bereid zijn desnoods met militaire middelen en zonder toestemming van de VN volkeren te bevrijden, stelt Europa (vermeende) stabiliteit boven vrijheid en mensenrechten. Verschillen van inzicht over Kyoto en het Strafhof blijven bestaan. Ook is geen werkelijke oplossing gevonden voor onderwerpen als Iran en de onverhoopte Europese opheffing van het wapenembargo tegen China. Het bezoek beoogde slechts het maken van een nieuwe start. Echter, één zwaluw in de lente maakt nog geen zomer, zelfs niet wanneer hij over de Atlantische Oceaan gevlogen komt. Laten we hopen op en werken aan een voortgaande versterking van de transatlantische betrekkingen.

B. Belder, lid EP

l-l.j. van Schothorst, medewerker buitenlandse zaken

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen