Achtergrond · Gekozen burgemeester

De gekozen burgemeester komt er aan. Weliswaar gefaseerd (en dat is in ieder geval verstandiger dan een overhaaste invoering) maar de plannen gaan wel door.Althans zoals het er nu naar uitziet.Voor D66 is de gekozen burgemeester, meer nog dan een wijziging van het kiesstelsel, een kabinetscrisis waard. Maar ook de grote partijen zijn omgegaan, al verschillen ze nog wel van mening over de vraag wie de burgemeester moet kiezen: de raad of de bevolking.

Terwijl de VVD in de nieuwe constellatie het politieke zwaartepunt wil leggen bij de gekozen burgemeester, wil het CDA dat bij de raad houden.

Onze partij is, zoals bekend, tegen een gekozen burgemeester. Dat is niet alleen omdat de SGP een nogal traditionele partij is, die niet gauw warm loopt voor allerlei vernieuwingen. Wij zijn ook nooit onder de indruk geweest van de roep om democratisering op allerlei niveaus. SGP-ers hechten aan een burgemeester die, als belichaming van de gemeentelijke overheid, boven de partijen staat.

Er zijn ergere dingen

Weliswaar is in andere Europese landen de gekozen burgemeester normaal, maar dat wil nog niet zeggen dat ook wij daar per se toe over moeten gaan. In nogal wat landen stelt de functie van burgemeester minder voor dan bij ons. Overigens moeten we wel bedenken dat er de laatste jaren in ons land ergere dingen gebeurd zijn dan het invoeren

van een gekozen burgemeester De legalisatie van de prostitutie of de invoering van het homohuwelijk is daarmee volstrekt niet op één lijn te plaatsen. Belangrijker dan de vraag hoe de burgemeester wordt aangewezen, is de vraag wie er burgemeester wordt. Wat is zijn levensinstelling en wat zijn zijn beleidskeuzes? Het feit dat we tegen een gekozen burgemeester zijn, weegt niet zo zwaar dat we straks de burgemeestersverkiezingen moeten mijden.

Burgemeester Kodde

Gemeentelijke zaken hebben in hoge mate de belangstelling van de SGP, zo constateerde deVU-hoogleraarTennekes jaren geleden in het sociologische tijdschrift Mens en Maatschappij. Niet ten onrechte legde hij daarbij een relatie met het gegeven dat in een aantal gemeenten de SGP, in tegenstelling tot de landelijke politiek, een behoorlijke invloed kon uitoefenen. Daar was nog sprake van het beslag van Gods geboden.

Negentig procent van onze kiezers is te vinden in vijf van de twaalf provincies. En binnen die vijf provincies zijn er duidelijk concentratiegebieden aan te wijzen. Daar heeft de SGP vrijwel vanaf het begin wethouders geleverd. Die stonden voor de moeilijke taak om het beginsel in praktijk te brengen. Evenzo werden in Zeeland al spoedig een paar SGP-burgemeesters benoemd.

Burgemeester Kodde van Zoutelande vervulde in zijn tijd als Hoofdbestuurslid en later ook alsTweede-Kamerlid, een belangrijke rol binnen onze partij. In een tijd dat de SGP nog in hoge mate een domineespartij was en de achterban bestond uit kleine luyden, was hij een van de weinigen die zich bezig hielden met de bezinning op allerlei concrete politieke en maatschappelijke vraagstukken.

Gemeentelijke herindeling

Door de steeds verdergaande gemeentelijke herindeling zijn veel SGP-bolwerken verzwakt. Nogal eens werden orthodoxe gemeenten gecombineerd met gemeenten met een geheel andere signatuur De fusie van Rijssen en Holten is daar een duidelijk voorbeeld van. Geen wonder dat het aantal SGP-burgemeesters de laatste decennia fors is afgenomen. Waren dat er in 1986 nog 13, thans zijn het er niet meer dan 5. De overgang naar de gekozen burge­ meester zal dat aantal eerder doen dalen, dan dat een stijging is te verwachten.

De SGP verkeert overal in een minderheidspositie. Daarbij komt dat de SGP in het politieke spectrum een excentrische plaats inneemt. Kan een socialistische burgemeesterskandidaat die het op moet nemen tegen een liberaal, waarschijnlijk rekenen op de steun van kiezers uit de hoek van Groenlinks of de SR SGP-ers opereren in een andere constellatie. Een kandidaat uit de hoek van de ChristenUnie zal voor CDA-kiezers eerder acceptabel zijn dan iemand van de SGP De afstand (politiek en levensbeschouwelijk) is immers kleinen

Persooniijklieid

Nu is te verwachten dat wanneer de burgemeester straks regelrecht door de burgers gekozen wordt, zijn persoonlijkheid een grote rol zal spelen. Vlotte dames en heren, die handig weten in te spelen op de gevoelens van de bevolking, maken de meeste kans. Dat sluit aan bij de personalisering van de politiek, die we ook op landelijk niveau tegen komen. Een gelukkige ontwikkeling is dat niet. De vrees voor populisme bij de burgemeestersverkiezingen leeft ook wel bij andere partijen. Nu is het bepaald niet uitgesloten dat ook een SGP-kandidaat zich vlot weet te presenteren en door handig in te spelen op bepaalde voor ons bruikbare strijdpunten, goed valt bij het brede publiek. We hebben immers ook raadsleden (gehad) die vanwege hun sympathieke persoonlijkheid en grote inzet, een niet onbelangrijk aantal stemmen verwierven buiten eigen kring.Tevens zal duidelijk zijn dat we niet zitten te wachten op burgemeesterskandidaten die nauwelijks meer als SGP-er herkenbaar zijn.

Voor de SGP is de invoering van de gekozen burgemeester alleen maar nadelig. Zittende SGP-burgemeesters die in hun gemeente goed bekend staan, hebben een reële kans om herkozen te worden.Voor nieuwe kandidaten ligt het veel moeilijker, al zal er straks goed op gelet moeten worden dat geen kansen onbenut blijven. Overleg met de ChristenUnie ligt daarbij voor de hand. Het zou ongelukkig zijn wanneer in een gemeente zowel iemand uit de SGP als uit de ChristenUnie zich als burgemeester zou kandideren.

dr. C.S.Ljonse

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen