Achtergrond · Oranjehuis

Eind deze maand is het 25 jaar geleden dat koningin Beatrix werd ingeliuldigd. Inmiddels zijn haar beide ouders overleden. Onze koningin is weduwe geworden, maar ook oma. Ook hier geldt: het ene geslacht gaat en het andere geslacht komt.

Orthodox-protestanten hebben zich altijd sterk verbonden gevoeld met het koningshuis. Zij waren zich bewust van de vaderlandse geschiedenis waarin de Oranjes een grote rol vervulden. Daarin zagen zij Gods leiding. Vandaar ook de gedachte van het drievoudig snoer: God, Nederland en Oranje.

Dat neemt niet weg dat er de laatste decennia een toenemende verwijdering wordt ervaren. Moet niet geconstateerd worden dat het Oranjehuis (net als het Nederlandse volk trouwens) steeds meer vervreemdt van zijn historische wortels? Met name bij de recente koninklijke begrafenissen bleek dat onmiskenbaar We hebben inmiddels een vrijzinnig koningshuis. Dat gold al van de oudere generatie en wat is er dan, menselijkerwijs gesproken, van de jongere generatie te verwachten?

Van de prins geen kwaad

Het is uiteraard niet met vreugde dat we dit moeten constateren, maar het is wel de realiteit. Al weten we dat er een almachtig God is, Die boven alle dingen staat. Daarom mogen we de voorbede voor het koninklijk huis niet achterwege laten.

Evenzo mag de liefde voor Oranje geen reden zijn om wat verkeerd is in de levenswandel van de leden van het koningshuis, goed te praten. Of om daar de ogen voor te sluiten en er niet van te willen weten. Zo schrijft de Bijbel niet over koningen. Niet over goddeloze koningen en ook niet over godvrezende koningen.

Hier en daar kom je in onze kring wel tegen dat men „van de prins geen kwaad wil weten". Natuurlijk zou het verkeerd zijn wanneer onze belangstelling vooral uitging naar allerlei roddelverhalen die het graag nog een stuk erger maken dan het al is. Maar bij wat werkelijk verkeerd is, mag en moet de vinger gelegd worden.

Ds. A.P.A. du Cloux

De 19*^ eeuwse ds.A.RA. du Cloux schroomde ook niet om dat te doen. Hij kwam er nog bijna voor in de cel. Du Cloux behoorde tot de groep orthodoxe, zeg maar bevindelijk-gereformeerde predikanten in de Hervormde Kerk die niet met de Afscheiding en de Doleantie meegingen.

Aanvankelijk behoorde hij tot de tegenstanders van de gereformeerde richting. Zo was hij nauw betrokken bij de schorsing van ds. Hendrik de Cock. Maar God kan ook dominees bekeren. Na zijn bekering verzette ds. Du Cloux zich in woord en geschrift niet alleen tegen het opkomend modernisme in de Hervormde Kerk die hem lief was, maar ook tegen de ethische richting, die de algemene verzoening leerde.

In I860 stond hij in het Brabantse 's-Grevelduin-Capelle.Vandaar uit vervulde hij een dienst in het nabijgelegen Raamsdonk, waar hij preekte over de bekering van Manasse. De preek is later in druk verschenen, zodat wij (ongeveer) weten wat hij toen gezegd heeft.

Drievoudig snoer verbroken

In zijn preek trok hij de lijnen door naar de toenmalige situatie. Daarbij wees hij met dankbaarheid naar de eerste Oranjevorsten. „Jarenlang heeft ons vaderland in die zegen gedeeld, dat de waarheid verkregen door het goed en bloed onzer ouderen, ook door het bloed van Oranje werd voorgestaan, dat men de afwijkingen van de leer der waarheid niet duldde, evenmin als het openlijk schenden van Gods geboden en inzettingen".

Dat was een groot verschil met de toestand die ds. Du Cloux in zijn eigen tijd aantrof. „Helaas! Diep is het te betreuren dat het drievoudige snoer. Kerk, Nederland en Oranje verbroken is geworden (....) dat Nederland opgehouden heeft te kennen dat de Heere God is, dat vele der volgende geslachten van Oranje niet meer voorgangers en handhavers zijn van die vrome instellingen onzer vaderen".

Hij wees op Gods oordelen over Nederland die zichtbaar waren. „Geen herstellingen hebben wij te verwachten van de zogenaamde vrijzinnige instellingen onzer dagen, maar alleen van een terugkeren van de vorst en zijn huis, en van het volk tot de Heere".

Belediging van de koning

Die passages werden hem door een aantal meer vrijzinnige leden van de gemeente Raamsdonk zeer kwalijk genomen. Zij klaagden hem aan wegens openlijke belediging van de koning en het Oranjehuis. Een hulpofficier van justitie startte inderdaad een gerechtelijk vooronderzoek. Dat alles (het gerucht ging zelfs dat de predikant in voorlopige hechtenis zou worden genomen) veroorzaakte ook buiten zijn gemeente grote opschudding.

Bijna 200 kerkgangers tekenden een verklaring aan de minister van Justitie, waarin zij stelden dat de tegen Du Cloux ingediende beschuldigingen volstrekt onjuist waren. Dat was inderdaad zo, ook al houden we er rekening mee dat in die tijd eerder van majesteitsschennis sprake was dan thans. Justitie zette de zaak dan ook niet door Wel werd er bij de minister van Hervormde Eredienst (die hadden we toen nog) op aangedrongen om de predikant een officiële terechtwijzing te geven. Ook moesten marechaussees de kerkdiensten van Du Cloux gaan beluisteren of hij in zijn preken de grenzen van het Wetboek van Strafrecht niet overschreed. Dat afluisteren moest „met omzichtigheid " gebeuren. Of dat plan werkelijk doorgezet is, is niet bekend. Du Cloux was er overigens de man niet naar om zich de mond te laten snoeren, als het er om ging van de waarheid getuigenis te geven. Ook over het koningshuis meende hij vanuit Gods Woord te moeten zeggen wat gezegd moest worden: gepast, maar niet onduidelijk. Ons ten voorbeeld.

dr. C.S.L. Janse

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen