Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Tweede Kamer · Christelijk-historisch

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Tweede Kamer · Christelijk-historisch

5 minuten leestijd Arcering uitzetten

Nadat ik door de bode was binnengelaten in het statige huis aan de Korte Vijverberg, stond ik licht nerveus voor de gesloten deur van zijn studeerkamer. Het verzoek van de redactie van 'De Banier' was werkelijk geen kleinigheid. Met een zachte klop op de deur betrad ik met enige schroom de studeerkamer van de heer Groen van Prinsterer. Na een korte kennismaking begon ik het vraaggesprek:

Kunt u iets vertellen over uw doelstellingen rond de Kamerverkiezingen die dit jaar, 1871, zijn gehouden? 'Jazeker.Aan bijna iedereen die op liet doel dat il< mij bij de stembus voorstelde, gelet heeft, is de gepastheid van het schijnbaar zonderlinge middel in het oog gevallen. Het doel was ditmaal het breken met de conservatieve partij. Gelijk in 1869, maar bovendien nu ook, zonder aanneming des persoons, met ieder die haar aankleeft.'

Behoren we in deze moeilijke tijd niet juist de handen inéén te slaan? 'Géén streven naar een getalsterkte, die, door prijs geven van eigen karakter, aan wegcijfering gelijk is.Veeleer onvoorvt/aardelijk vasthouden aan het principiële kenmerk.Ten gevolge waarvan ook een diepgevallen partij zich wederom opheft door zedelijke kracht.'

Wellicht had u samen met de anderen veel meer politieke winst behaald? 'Laat het getal der meegaande vrienden in de volksvertegenwoordiging worden verdubbeld; gij zijt er niet mee gebaat. Het is een verdubbeling van valse gerustheid. Laat daarentegen bij de stembus blijken dat er, in het kiesbevoegde personeel, een kern van onverzettelijkheid tegen elk voor de christelijke volksbelangen schadelijk overleg leeft, en gij hebt een steunpunt ter doeltreffende ontwikkeling eener eigenaardige en onberekenbare kracht.'

Is er dan ook niet veel goeds te vinden bij die andere politici waaraan u zich als zodanig verwant weet? 'Geen miskenning bij onze vrienden in de Tweede Kamer der eenheid van beginsel en der prijzenswaardigheid van bedoeling; maar wel een duidelijk uitgesproken verzet tegen hun bedrijf zelf; tegen het aangehaakt-zijn en blijven aan de locomotief, welke, langs de lijn die de logica afbakent, naar het verderf sleept.'

Welke tactiek hanteerde u? 'Ditmaal werd, om het buitengemene van de toestand, naar een shibboleth gezocht, zo meedogenloos scherp dat het alle geestverwanten, die, hetzij uit misverstand met de wederpartij meegaan, hetzij door flauwhartigheid voor den strijd onbruikbaar zijn, afsnijdt. Een shibboleth, dat niet slechts den conservatieven of den ultramontaan (die, uw kandidaat steunen zou om momenteel belang) terzij stelt, maar dat, evenzeer verbaast, ergert, afschrikt elke kiezer, die in christelijk-historisch beginsel met u overeenstemt, maar wien het aan logica om u te begrijpen, of aan karakter om u te volgen, ontbreekt. Een shibboleth dat, niet door dubbelzinnigheden uitlokt, maar door onverbiddelijkheid afstoot.'

En wat was dan het oogmerk van deze tactiek? 'Het shibboleth moest dienen ter verkrijging van een steunpunt voor legerformatie.Ter oproeping van een krijgshaftige kern. Een keurbende, niet dobberend en weifelend, waar het conscientievrijheid geldt, en waar een poging tot capituleren en transigeren aan overgaaf op leven of dood gelijk is. Een keurbende, die, door het wachtwoord 'tegen de revolutie, het Evangelie' opgeroepen, het aantasten van het antichristelijk onrecht in den hartader verlangt.'

(Het interview wordt hier even onderbroken, omdat mevrouw Groen de post voor haar man binnenbrengt)

Het gaat u meer om geloofskracht dan om getalsterkte? 'Wij roemen niet dwaaslijk in de geringheid van het cijfer, maar wel in de eigenaardigheid van een shibboleth, dat uitsluit al wat niet, in overtuiging, in pligtbesef, in veerkracht, met den eisch van het tijdsgewricht homogeen is. Het is ons te doen om hoedanigheid meer dan om het getal. Om uitsluiting, als voorwaarde van doeltreffende aaneensluiting. Om versterking door zuivering. In bijbeltaal, om de Gideons-taktiek, waarbij men, principieel verenigd, geen bondgenootschap behoeft en begeert dan de kracht der waarheid en den zegen Gods.'

Maar in de politiek dien je toch ook te bezien wat haalbaar is? 'De waarschuwing, op zichzelf, is uitnemend.Want in aardse toestanden, de volkomenheid der plichtbetrachting te verlangen is ongerijmd. Edoch, dit is, dunkt me, een algemene waarheid, die voor elke kring der samenleving geldt. Alles of niets, is nooit mijn leus geweest. Behalve waar het entweder-oder, trouw of ontrouw aan beginselen geldt.'

Bent u niet bang dat u hiermee mensen kwetst? 'Aan eigen zwakheid gedachtig, kunnen wij niet te zeer op zachtmoedige beoordeling van personen bedacht zijn. Maar het geldt hier de publieke zaak. Om personen te sparen, mag er geen oogluiking zijn. In de politiek, hoor ik dikwerf, moet men het zo nauw niet nemen. Deze plooibaarheid der overtuiging, naar den eis van doelbereiking lag niet in de vermaningen van Calvijn of in de puriteinsche praktijk.'

Wat wilt u hiermee zeggen tegen de christenpoliticus? 'Wanneer gij, evangeliebelijder, iets toegeeft omtrent de zuiverheid van het beginsel, zult ge tot gevolgtrekkingen aanleiding geven, die gij zelf misprijst en verfoeit.'

Mijnheer Groen van Prinsterer, ik dank u voor dit gesprek. Het zou wel eens kunnen zijn, dat uw breuk met de conservatieven verdergaande gevolgen voor de ontwikkeling van de christelijke politiek zal hebben, dan wij nu kunnen voorzien.

mr. D.j.H. van Dijk

(Citaten uit Nederlandsche Gedachten lOjuli 1871)

Dit artikel werd u aangeboden door: Staatkundig Gereformeerde Partij

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 20 mei 2005

De Banier | 32 Pagina's

Tweede Kamer · Christelijk-historisch

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 20 mei 2005

De Banier | 32 Pagina's