Kort en bondig · Wat voor toekomst?

Het gebeurde mij twee maal in de voorbije dagen. De eerste keer ergens aan de Hennisdijl< onder het oude stadje Buren op een boerenerf en zojuist in ons eigen dorp bij een winkel. In beide gevallen ging het om mensen die ik alleen op afstand ken. De indringende vraag naar de toekomst van ons land, vanuit onmiskenbaar bezorgde gedachten over allerlei ontwikkelingen.

Moet je toch zien wat er allemaal in ons land kan en mag! Daar kan toch nooit zegen op rusten. De voorbeelden werden er bij geleverd. Die kunnen we zelf wel bedenken, reden waarom ik ze maar niet steeds noem. Al te vaak werd mijn schrijverij als een zich steeds herhalende rampenkroniek aangeduid. Op zichzelf onterecht natuurlijk. Het is nu eenmaal nodig nu en dan uitdrukking te geven aan onze zorgen en bezwaren tegen (de producten van) "de geest van deze eeuw", om te zinspelen op een beroemde pennenvrucht van de Réveilman Isaac Da Costa. En dan ontkom je er niet aan om de dingen bij de naam te noemen: abortus provocatus, euthanasie, 'homohuwelijk', opheffing bordeelverbod, zondagsontheiliging en zo kunnen we nog even doorgaan. Dingen van de micro-ethiek, zo heet dat tegenwoordig. Terwijl we veel meer oog zouden moeten hebben voor de macroethische vraagstukken van de tijd die we beleven.Vrede en veiligheid, ontwikkelingssamenwerking, armoedebestrijding, natuur en milieu.Wie zal ontkennen dat ook déze problemen er zéér toe doen!

Maar wat deze mensen bewoog zich in terloopse ontmoetingen tegenover mij te uiten, is ongetwijfeld de diepe bezorgdheid over de gang van zaken in ons land, over het beeld dat zich daarover aan hen voor doet en waar zij zich niet echt bij thuis voelen.Vervlakking, verharding, vereenzaming en verloedering in de samenleving.Verwaarloosde opvoeding, het op zichzelf en eigen carrière gericht zijn van veel ouders. En dan maar klagen over de jeugd van tegenwoordig. Zal de wal het schip nog ooit keren of is er geen redden meer aan? Zo stonden ze tegenover me. Je kunt dan wijzen op de vele voorrechten die we in ons land in vergelijking met veel andere landen nog hebben - en het zou van ondankbaarheid getuigen als we daaraan stelselmatig voorbijgaan - maar aan hun signalen vanuit zorgeloosheid geen aandacht te besteden, is evenmin verantwoord.

Wat nodig is, is een krachtig ontwaken. Velen vinden het, zo lijkt het, wel goed zo. Zij dutten door. Een enkeling neemt stelling, roependen in een woestijn. Het dient te beginnen met een eerbiedig gebed tot God of Hij door de Geest van Pinksteren wezenlijk harten en levens wil vernieuwen. Geloof maar dat men het in Jeruzalem heeft gemerkt, dat duizenden onder het beslag kwamen van het Woord van God. Geloof maar dat er van die eerste christen-gemeenten met hun offervaardigheid en dienstbetoon, met hun "werken van barmhartigheid" een heldere sprake is uitgegaan. Hoe langer ik na denk over het geestelijke klimaat waarin wij verkeren en dat mijn gesprekspartners zo bezig hield, hoe meer ik er van overtuigd raak dat we dat nodig hebben in onze gezindte. Verdeeldheid, lusteloosheid en geesteloosheid zouden smelten als sneeuw voor de zon. Getuigen door en in woord en daad zouden opnieuw werven, óók in de politiek. Dan is er toekomst!

Toekomst van de stad

Ik vond deze vraagstelling naar de toekomst van ons land bijzonder, omdat ik juist verdiept was in het recente boekje van dr. B.J. Spruyt: "De toekomst van de stad", een boekenweekessay over geschiedenis en politiek. Met zijn fijn versneden pen trekt hij op vaardige en belezen wijze de lijnen vanuit het verleden naar de problematische situatie waarin wij ons in het jaar onzes Heeren 2005 bevinden. Hij geeft zijn analyse aan de hand van vele bronnen. De secularisatie van de achterliggende tientallen jaren en het daardoor verdwenen besef van het belang van religie voor een goed functionerende democratie, heeft gezorgd voor een crisis in de publieke moraal die het Westen kwetsbaar heeft gemaakt (pag. 23). Jaren van nonchalance en verslonzing liggen achter ons. Andere godsdiensten en culturen krijgen daardoor te grote kansen, naïviteit en goedgelovigheid bieden ter revitalisering van onze moraal te weinig houvast en perspectief (pag. 63). Hij zoekt zijn antwoord in een door het authentieke conservatisme gecorrigeerd dominant liberalisme, op zoek naar wat hij noemt een weerbare democratie, waarin meerderheden weliswaar bepalen wat gebeurt, maar minderheden intussen de tol niet (hoeven te) betalen.

Het essay legt leerzame verbindingen met momenten en personen uit de (kerk-)geschiedenis. Belangrijke denkers komen (indirect) aan het woord, op wie Groen van Prinsterer zich in zijn dagen al oriënteerde. Een vreedzame samenleving met ruimte voor pluriformiteit, heilzaam begrensd door ononderhandelbare constitutionele waarden en normen die door alle groeperingen worden gedeeld (pag. 84). Natuurlijk belangrijk, maar onmisbaar is fundering in de Bijbelse waarden en normen. Eerst dan is duurzame zegen te wachten! Het zal verrijkend zijn als iemand als Spruyt die twee oriëntaties harmonieus weet te verbinden. Wij althans, zijn daar al lang mee bezig, zonder ons er op te beroemen "er helemaal uit te zijn". En misschien komen we er wel nooit helemaal uit. Hoe anders zal de duisternis van ons verstand en van dit 'ondermaanse' ooit worden opgeklaard? Door de kracht van Woord en Geest alleen. Daarom is dit aspect een onmisbaar onderdeel van elke remedie om tot weerbare en duurzame verhoudingen te komen in onze onzekere samenleving.

12 mei 2005

Van der Vlies

RS. U vergeet toch niet te gaan stemmen op D.V I juni aanstaande in het kader van het referendum over de Europese'grondwet'? Voor of tegen? Na het lezen van deze Banier mag u één keer raden!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen