Tweede Kamer · Koningin van Europa

Koningin Beatrix gaat nooit stemmen. Natuurlijk heeft de Iconingin een eigen mening, en natuurlijk heeft ze haar sym- en antipathieën, maar het verdraagt zich niet met haar positie partij te kiezen. Vandaar dat zij nooit naar de stembus gaat. Ook bij het referendum over de Europese Grondwet liet Hare Majesteit verstek gaan. Om dezelfde reden: wie boven de partijen staat, mengt zich niet in het partijpolitieke gewoel.

Warm hart

Het thema Europa is koningin Beatrix overigens op het lijf geschreven. Sterker nog, zij is met dit onderv/erp zeer begaan. Ondanks het feit dat de koningin zich over politieke kwesties op de vlakte houdt (en ook moet houden!), is uit diverse uitspraken en gedragingen wel zó veel helder, dat de huidige vorstin de Europese integratie een warm hart toedraagt. En niet alleen zij, maar de hele koninklijke familie. Uit alles blijkt een persoonlijke betrokkenheid van de Oranjes bij Europa.

In ettelijke toespraken en geschriften heeft onze vorstin haar Europese gezindheid geëtaleerd. Op zich is die pro- Europese uitstraling van het Nederlandse staatshoofd ook te begrijpen. Immers, alles wat de koningin zegt valt onder de ministeriële verantwoordelijkheid. Dat betekent dat de vorstin in haar officiële publieke uitlatingen de regeringspolitiek moet uitdragen, en aangezien Nederland altijd vooraan stond bij de op- en uitbouw van eerst de Europese Economische Gemeenschap, nu de Europese Unie, móet de koningin wel pro-Europees spreken en schrijven.

Inkijkje

Maar er is meer Een inkijkje in de opvoeding van koningin Beatrix is ooit gegeven door haar zuster, prinses Margriet. In 1993 stuurde zij in haar hoedanigheid van voorzitster van de Europese Culturele Stichting brieven naar 200 bekende Europeanen met daarin de vraag hoe zij aankeken tegen de toekomst van Europa. Ter gelegenheid daarvan gaf de prinses aan DeTelegraaf een interview, waarin zij o.a. opmerkte: "We zijn thuis nogal Europees denkend opgevoed. Mijn vader is jarenlang voorzitter geweest van de ECS. (..) Mijn oudste zuster is lang bij de Europese jongeren betrokken geweest. (...) Het Europees denken is er eigenlijk met de paplepel ingegoten."

Die 'paplepel' werd gehanteerd door de begin vorig jaar overleden koningin Juliana - en, mag je hopen, af en toe ook door prins Bernhard. Beide ouders van koningin Beatrix hebben, ieder op de eigen manier en in verschillende ambten en functies, blijk gegeven van hun toewijding aan de Europese zaak.Vijf jaar na haar ambtsaanvaarding (1953) sprak koningin Juliana al: "Binnen een kwart eeuw zullen wij in Europa allemaal in hetzelfde huis wonen, of in dezelfde ruïne ondergaan." In een biografie over de vorig jaar overleden 'oude koningin' heet het dat zij niet slechts 'ambassadrice' was van de Europese gedachte, maar'inspiratrice'."Zij stelde zich voor dat haar dochters later alle vier daadwerkelijk Europese prinsessen zouden worden door hun bijdrage aan de Europese eenwording."

Opdracht

In dat opzicht stelde prinses, later koningin Beatrix, haar moeder niet teleur Tijdens haar studie, waar Europees recht een onderdeel van uitmaakte, bezocht zij verschillende Europese en internationale organisaties in o.a. Geneve, Straatsburg, Parijs en Brussel. Na haar studie blééf ze dat doen. Haar huwelijk met de Duitse diplomaat Claus von Amsberg versterkte die internationale oriëntatie.Als prinses riep zij reeds in 1961, tijdens een ontmoeting van de Europese cultuurstichting, de jeugd op om zich actief in te zetten voor één Europa. Eenmaal koningin, trok zij die lijn van opvoeding en opleiding consequent door De journalist Willem Breedveld, die Beatrix' redevoeringen analyseerde, óók de meer persoonlijk ingekleurde rede's, concludeerde dan ook dat Hare Majesteit "specifieke opdrachten voor zichzelf ziet weggelegd, zoals de eenwording van Europa..."

Hoofd offeren

Twee voorvallen illustreren deze stelling. Toen in 1991 in de Limburgse hoofdstad werd onderhandeld over het beroemde Verdrag van Maastricht, was de Nederlandse koningin daarbij present. Uiteraard sprak ze bij die gelegenheid lovende woorden over Europa. Konden die nog als plichtmatig worden afgedaan (passend in het regeringsbeleid), ze voegde er één niet-noodzakelijke, en daarom des te opvallender privénoot aan toe. De vorstin verzekerde haar gasten "graag persoonlijk te willen bijdragen" aan de Europese eenwording "door geen bezwaar te maken wanneer ik mijn hoofd op onze munt zal moeten offeren voor een ECU" (nu: euro). Een duidelijker Europees statement had de vorstin niet kunnen geven.

De bekroning van koningin Beatrix' inzet voor Europa volgde in 1996. Ze kreeg toen in Aken uit handen van de Duitse Bondspresident Herzog de prestigieuze Karelsprijs uitgereikt. Deze naar Karel de Grote vernoemde onderscheiding is bestemd voor hen die "het streven naar (Europese) eenwording tot hun persoonlijk credo hebben verheven." Eerdere laureaten waren Europeanen van het eerste uur, zoals jean Monnet, Robert Schuman en Paul Henri Spaak. De koningin sprak bij die gelegenheid: "Wij moeten verder gaan op de weg die we zijn ingeslagen, omdat wij daarvoor hebben gekozen. Met de keuze voor een gezamenlijke toekomst wordt de lijn van onze gezamenlijke geschiedenis doorgetrokken. (...) De gemeenschappelijke ervaring heeft, zonder dat we ons daar voortdurend van bewust zijn, Europeanen van ons gemaakt. Sommigen vrezen dat bij een verdergaande samenwerking de nationale identiteit in het gedrang zal komen, of zelfs verdwijnen. Europa zal en moet zich verder verenigen, en zal daarvoor een eigen vorm moeten vinden."

Het lijdt geen twijfel: Europa heeft aan koningin Beatrix een hele goeie. Hoe dat na het overtuigende Nederlandse 'nee' verder uit zal pakken, is afwachten. Maar één ding staat vast: de koningin zou 'voor' gestemd hebben.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen