Jongeren · Lenen of werken?

Studenten in het hoger en wetenschappelijk onderwijs moeten meer geld gaan lenen om hun studie te bekostigen is het devies van staatssecretaris Rutte van Onderwijs. Zijn redenering lijkt eenvoudig. Als studenten meer gaan lenen, hoeven ze geen bijbaantje te nemen om hun studie te bekostigen en zichzelf van levensonderhoud te voorzien en kunnen ze de vrijgekomen tijd investeren in leren, waardoor hun studie snelier afgerond kan worden. Dit heeft weer tot gevolg dat studenten sneller de arbeidsmarkt betreden en zo de maatschappij een dienst bewijzen. Maar vooral de politiek wordt een dienst bewezen, want die zien niets liever dan dat Nederland snel een kenniseconomie heeft die qua kennis hoog aangeschreven staat in het buitenland. Want daar ontbreekt op dit moment nog wel het een en ander aan.

Lenen is vrij eenvoudig

De bezwaren dat lenen moeilijk dan wel onmogelijk is voor studenten kunnen worden weggewuifd. De rente is minimaal (2, 74% over 2006) en het terugbetalen Is inkomensafhankelijk gemaakt. Wie na zijn studie veel verdient, moet snelier terugbetalen dan iemand die weinig verdient.Vorig jaar pleitte Rutte al voor meer lenen, maar onlangs kwam het weer in het nieuws. Bij de presentatie van het'Panelonderzoek Leengedrag onder studenten' wees Rutte op het feit dat maar één op de vijf studenten de voorwaarden kent van studieleningen bij de Informatie Beheergroep (IB-groep). Studenten die beter van de voorwaarden op de hoogte zijn, staan positiever tegenover lenen. Daarom wil Rutte betere voorlichting gaan geven.

Leenangst

Het lijkt heel aannemelijk dat door meer voorlichting studenten gestimuleerd kunnen worden om te lenen. De voorwaarden van het lenen kunnen immers geen bezwaar vormen. De theorie is echter makkelijker, zoals zo vaak het geval is, dan de praktijk. In de praktijk is het zo dat studenten een leenangst hebben. Dit blijkt uit het gepresenteerde onderzoek over leengedrag van studenten, in opdracht van het Ministerie van OCW.Van de 550.000 studenten in Nederland leent slechts 22 procent extra geld bij de I B-G roep. Deze angst constateert voorzitter d'Hondt van de vereniging van universiteiten ook.'Studenten zijn over het algemeen niet geneigd om te gaan lenen. Het zal een cultuuromslag betekenen'. De angst om te lenen is diep geworteld, lenen is voor veel studenten een noodzakelijk kwaad. Ze blijven het als een last ervaren, die ze meenemen over de studie heen, ondanks de zeer gunstige condities.

Leenangst weg nemen

Om deze angst weg te nemen, moet je het probleem bij de bron aanpakken. Je moet datgene wat als last ervaren wordt, wegnemen. Dit kan door een stelsel van Studietax. Reeds in 2003 presenteerde de LSVb, samen met PvdA en Groenlinks, dit plan. In dit stelsel krijgen studenten gedurende hun studietijd een beurs die voldoet in hun levensonderhoud en studiekosten. Na beëindiging van hun studie storten studenten via een heffing op hun inkomstenbelasting gedurende enkele jaren geld in een op te richten hoger onderwijsfonds.Vanuit dit fonds wordt de beurs van toekomstige studenten betaalt. Op deze wijze dragen studenten naar rato van inkomen bij aan de kenniseconomie en kunnen ze zich zonder zorgen richten op hun studie.

Het voorstel is financieel doorgelicht door het CPB en begrotingstechnisch haalbaar bevonden. Rutte, en met hem vele anderen, willen dit echter niet. De bezwaren zijn vooralsnog onduidelijk. De SGP-jongeren zien in eerste opzicht wel wat in dit voorstel. Wel moet dit plan goed uitgewerkt worden en besproken met hogescholen en universiteiten en natuurlijk de studenten zelf, voordat het plan vaste vormen gaat aannemen.

Verplicht lenen?

Rutte heeft in het verleden wel eens geopperd om lenen verplicht te stellen.

Wij, als SGP-jongeren, keuren dit sterk af. Uit onderzoek is namelijk gebleken dat 27% van de middelbare scholieren en studenten aangeeft niet te gaan studeren als de studiefinanciering alleen uit een lening bestaat of als er helemaal geen vorm van studiefinanciering bestaat. Verplicht lenen werkt dus remmend op de participatie in het hogere onderwijs, waardoor een kenniseconomie verder weg is dan in de huidige situatie.Toch durft Rutte alle kritiek die er komt op het lenen in de wind te slaan.'Die berust voor een goed deel op borrelpraat. Leg mij anders maar eens uit waarom veel jongeren wel gemakkelijk geld lenen om op vakantie te gaan of een scooter te kopen en niet in hun eigen toekomst zouden willen investeren.'

Leenstelsel beter afstemmen

Natuurlijk zien de SGP-jongeren ook dat heel wat uren door studenten worden gebruikt voor bijbaantjes. Maar Rutte houdt te weinig rekening met het feit dat studenten meer doen dan alleen leren en werken.Veel studenten houden zich bezig met bestuurlijke activiteiten, wat ook ten koste kan gaan van de studie.Toch wordt bestuurlijke ervaring in het bedrijfsleven hoog gewaardeerd. Mensen met deze ervaring worden gemiddeld genomen eerder aangenomen dan mensen die deze ervaringen missen. Daarnaast ziet Rutte de leenangst niet helder. Hij gaat appels met peren vergelijken als hij zegt dat jongeren wel geld lenen voor vakantie of een scooter Ten eerste is het begrip 'jongeren' veel ruimer dan het begrip 'studenten'. Misschien hebben studenten een heel andere insteek dan de meeste van hun leeftijdgenoten.Ten tweede geeft hij geen cijfers, zodat het een gekleurd beeld vormt. Want hoeveel procent van de jongeren leent nu daadwerkelijk geld voor een scooter? Als Rutte met deze dingen rekening hield, zou hij het leenstelsel anders organiseren.Want nu is er weinig sociaals aan het hele sociale leenstelsel. Sociaal houdt in dat men rekening houdt met anderen. In dit geval dus ook met de redenen van studenten om niet te lenen. Daar ontbreekt het bij Rutte wel eens aan. Hij hoort alle kritiek geduldig aan, maar volgt vervolgens zijn al vastgestelde lijn bij het uitstippelen van zijn beleid.

Willem Kok,

voorzitter commissie Onderwijs,

Sectie Politiek, SGP-jongeren

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen