Europees Parlement · Deense Cartoons

Met een spotprent beoogt een kunstenaar iets teweeg te brengen, je aan het denken te zetten. Dat Deense kunstenaars er in geslaagd zijn iets in beweging te krijgen, daar zullen we het allemaal over eens zijn. Of ze ook mensen echt aan het denken gezet hebben, op de manier die ze bedoelden, valt te betwijfelen.

De afgelopen weken zijn we via de media geconfronteerd met de reacties uit de islamitische wereld op de Deense spotprenten. Deze brachten een golf van verontwaardiging teweeg in verschillende islamitische landen. Ambassades gingen in vlammen op en het protest vulde de journaals. Maar wat ging er eigenlijk aan vooraf en hoe kon het gebeuren dat deze spotprenten tot zulke hevige reacties leidden? Hebben wij als christenen wel een goed antwoord op het vraagstuk van de vrijheid van meningsuiting wanneer dat botst in relatie tot godsdienst? Het Europees Parlement debatteerde in haar plenaire vergadering van februari over

de Deense spotprenten ende gevolgen voor de internationalebetrekkingen.

Wat is er aan de hand?

Op 30 september 2005 verschenen in de Deense krant Jyllands-Posten spotprenten over de profeet Mohammed. De krant had veertig cartoonisten gevraagd om een

spotprent over Mohammed te maken. Uiteindelijke reageerden er twaalf en hun prenten werden geplaatst. Deze wedstrijd werd uitgeschreven omdat de krant vernam dat een Deense kinderboekenschrijver geen tekenaar kon vinden voor zijn boek over Mohammed. Deense Moslimorganisaties reageerden na het zien van de cartoons meteen met protest. Ook de ambassadeurs van islamitische landen in Denemarken vonden dat de politiek zich moest uitspreken. De Deense premier Rasmussen liet echter weten dat dit valt onder de vrijheid van meningsuiting zoals gebruikelijk in een democratie. Nadat ook de Deense rechtbank de klachten van moslims niet ontvankelijk had verklaard leek de kous af. Totdat In december een groep Deense moslims afreist naar de Arabische landen om steun te zoeken voor hun protest tegen de spotprenten. De Imam die dit initiatief neemt, speelt een dubieuze rol. In Denemarken houdt hij een pleidooi voor integratie, terwijl hij op de Arabische televisie oproept tot een hetze tegen het westen.Verder gaat het gerucht dat er naast de twaalf spotprenten een drietal niet in Denemarken gepubliceerde spotprenten zou circuleren waarop Mohammed met een varkenskop is afgebeeld. De commotie leidt tot een veroordeling van de spotprenten door de Arabische ministers van Buitenlandse zaken en een boycot van Deense producten in Saoedi-Arabië.Verder breken er rellen uit in Libanon en Syrië, waarbij de EU kantoren in Gaza worden belaagd.In Denemarken zijn de eerste gevolgen van de ontstane crisis reeds zichtbaar. Zo wordt het land geconfronteerd met teruglopende export, waardoor de eerste mensen ontslagen zijn.

Geen expliciete steun van Europa

Het Europees Parlement heeft in haar plenaire vergadering van februari een debat gevoerd over de ontstane situatie. In het debat ging het om de vraag welke ruimte er is voor de vrijheid van meningsuiting wanneer een godsdienst in het geding is. Na aanvankelijke aarzelingen komt er onder druk van een aantal parlementariërs tijdens de plenaire zitting van het Parlement een tekst voor een resolutie. De resolutie veroordeelt het geweld in islamitische landen. De nadruk ligt in de resolutie op de vrijheid van meningsuiting als Europese waarde, zoals die is vastgelegd in de verdragen. Zo schaart het Parlement zich in rij met de Raad en de Commissie die zich ook zo lang mogelijk afzijdig hielden van het conflict.

Naar onze mening had Europa direct na de escalatie met één mond moeten spreken. Europa had het geweld in islamitische landen dat gericht is op vertegenwoordigers van de Europese Unie, de lidstaten en haar burgers, direct duidelijk moeten afkeuren. In NAVO verband wordt een aanval op één lidstaat als een aanval op alle beschouwd. De EU is als samenwerkingsverband breder en meeromvattend. Denemarken had juist in EU verband mogen rekenen op steun van de andere lidstaten en de Europese Instellingen.Waar het Europees parlement zich vaak uitspreekt over zaken die niet tot haar competenties behoren, had nu een duidelijk geluid moeten klinken. Steun voor burgers van de EU, die in vreemde landen worden bedreigd!

Een spotprent die aan het denken zet, behoort tot de vrijheid van meningsuiting. Een spotprent die uitsluitend tot doel heeft te provoceren en te kwetsen verdient afkeuring. De waarde van het vrije woord en het vrijelijk hanteren van het potlood gaat niet boven alles. Er zijn wel degelijk grenzen aan de vrij­

heid van meningsuiting. Niet alles kan en mag gezegd worden. Het kwetsen van mensen, ook van moslims past christenen niet.

Respect van twee kanten

Respect moet echter van twee kanten komen. Dit betekent dat moslims in islamitische landen ook res­

pect moeten tonen voor christelijke minderheden en die godsdienstvrijheid behoren te garanderen. Per slot van rekening genieten moslimminderheden in Europese landen ook godsdienstvrijheid. Moslimorganisaties blazen hoog van de toren over de cartoonkwestie terwijl christenen in islamitische landen ongestraft verdrukt worden. Het zou winst zijn wanneer de cartoonkwestie moslims een spiegel voorhield over hun handelwijze met andersdenkenden in islamitische landen.

Vrijheid van meningsuiting is een groot goed. Het is een recht en een verworvenheid die niet vanzelfsprekend zijn. Deze vrijheid vraagt ook om verantwoordelijkheid. De verantwoordelijkheid om zonder mensen onnodig te kwetsen die vrijheid ten volle te gebruiken. Dat is de dure plicht van ieder weldenkend mens.

drs.j.H. Boiten

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen