Achtergrond · "Meest gehate belasting"

Minister Zalm noemde de gemeentelijke ozb-heffmg eens de meest gehate belasting. Zijn partij pleit sinds een paar jaar voor de afschaffmg ervan. Dit jaar is in ieder geval voor particulieren het gebruikersdeel van de ozb vervallen. Bedrijven blijven het volle pond betalen en woningeigenaren moeten er ook nog steeds aan geloven. In die hoek zitten veel kiezers van de VVD en met de gemeenteraadsverkiezingen in het vooruitzicht wilde Zalm een goede beurt maken. Vandaar zijn oproep om de ozb-aanslag niet te voldoen in die gemeenten (ruim zestig) die de tarieven van de onroerendezaakbelasting volgens hem meer hadden verhoogd dan de wet toeliet.

Die actie liep voor deVVD-er op een fiasco uit. Niet alleen werd het volstrekt ongepast gevonden dat een minister van Financiën de burgers opriep om een belastingaanslag niet te betalen. Dat Is een oproep tot burgerlijke ongehoorzaamheid.Wie vindt dat er iets mis is met de hem toegezonden belastingaanslag moet daarvoor andere wegen bewandelen. Bovendien zat Zalm er ook feitelijk naast. Slechts een paar gemeenten hadden echt te hoge ozb-tarieven vastgesteld.

Concurrentie

De actie van Zalm kan niet los gezien worden van de onrust in de VVD. Sinds het succes van Fortuyn voelt de WD de concurrentie ter rechterzijde. In onze maatschappij komt veel onvrede openbaar en de liberalen willen die ontevreden kiezers graag achter zich krijgen. Of dat nu de positie van de moslims, de bedreigde vrijheid van meningsuiting of de hoge belastingdruk betreft. Ook het feit dat de WD om is ten aanzien van allerlei staatsrechtelijke hervormingen kan in dit verband genoemd worden.

Vergeleken met wat wij allemaal afdragen aan loon- en inkomstenbelasting en BTW stelt de onroerende-zaakbelasting eigenlijk niet veel voor. Maar psychologisch gezien is er een groot verschil en psychologie is in de politiek soms heel belangrijk. Loonbelasting en AOW-premie worden door de werkgever automatisch ingehouden. De meeste mensen weten niet eens wat ze bruto verdienen. Het interesseert hun alleen wat ze netto ontvangen.

Supermarkt en benzinepomp

Ook heeft men lang niet altijd door dat iedere aankoop bij de supermarkt de minister van Financiën voordeel oplevert. Dat de benzinepomp helemaal een melkkoe is voor de schatkist en dat wie een nieuwe auto koopt, tevens een belangrijke bijdrage levert aan 's lands financiën, is wat meer bekend. De ozbheffing (vaak gecombineerd met allerlei andere gemeentelijke heffingen) doet echter openlijk een aanslag op onze portemonnee.

Voor de minima bestaat er meestal wel een kwijtscheldingsregeling, maar voor het overige houden gemeentelijke belastingen geen rekening met de draagkracht.AI is het natuurlijk wel zo dat bewoners van duurdere huizen, die meer ozb moeten betalen, meestal ook beter bij kas zitten.

Het grootste deel van hun inkomsten (meer dan 80 procent) krijgen de gemeenten van het Rijk, via de algemene uitkering uit het Gemeentefonds en de specifieke doelgebonden uitkeringen. Het eigen gemeentelijke belastinggebied is slechts beperkt. Door de recente afschaffing van het gebruikersdeel van de ozb is dat nog verder ingekrompen. Gemeenten hebben daarmee een kwart van hun eigen belastinggebied zien verdwijnen. Dat is geen gelukkige ontwikkeling.

Lokale autonomie

Terecht verklaarde de Raad voor het Openbaar Bestuur onlangs dat lokale autonomie een lege huls is, indien zij gepaard gaat met financiële afhankelijkheid van het Rijk. Belastingen zijn nu eenmaal de keerzijde van allerlei overheidsvoorzieningen. In andere Europese landen en bijvoorbeeld ook in de VS, leveren lokale belastingen een veel grotere bijdrage aan de gemeentelijke inkomsten.

Wanneer lokale politici ten aanzien van de belastingheffing wat meer te kiezen zouden hebben, kunnen ze in vrijheid de lasten en lusten tegen elkaar afwegen.Willen ze royalere voorzieningen, dan zullen de gemeentelijke belastingen verhoogd moeten worden. De gemaakte keuzes zullen bij de raadsverkiezingen een onderdeel vormen van de verkiezingsstrijd.

Nu zijn er ook in de huidige situatie wel verschillen in de hoogte van de gemeentelijke heffingen. Er zijn wat dat betreft dure en goedkope gemeenten. Gemeenten waar de SGP wat in de melk te brokkelen heeft, behoren vrijwel altijd tot de laatste categorie. De verschillen zijn echter beperkt. In het geheel van de woonlasten en in het geheel van onze belastingbijdrage zijn de verschillen in ozb niet doorslaggevend. Voor een goede vergelijking van de ozb-tarieven moet je eigenlijk ook naar de woningprijzen kijken. In de provincie Groningen zijn de huizen aanzienlijk goedkoper dan in de provincie Utrecht. Dat werkt uiteraard door in de WOZwaardes. Bij een hoger ozb-tarief in Oude Pekela betaalt men wellicht minder aan onroerendezaakbelasting dan voor eenzelfde type huis in Loenen aan de Vecht, omdat daar de prijzen van de woningen belangrijk hoger liggen.

Gemeentelijke inkomstenbelasting

Vroeger hadden we gemeentelijke accijnzen en een gemeentelijke inkomstenbelasting. Die accijnzen zijn halverwege de negentiende eeuw afgeschaft en de gemeentelijke inkomstenbelasting in 1929.Tot die tijd waren er soms forse verschillen in gemeentelijke belastingdruk. Dat was ook niet gelukkig.Terecht zit er in het huidige systeem van het Gemeentefonds een element van overheveling van gelden van de rijke naar de armere regio's in ons land. Enig verschil in belastingdruk is echter de fiscale consequentie van de gemeentelijke autonomie.

Nu vormde de afschaffing van het gebruikersdeel van de ozb een onderdeel van het koopkrachtplaatje van het kabinet-Balkenende voor 2006. Zonder die afschaffing zouden meer mensen er op achteruit zijn gegaan. Die compensatie had echter ook op een andere manier gerealiseerd kunnen worden. Nu is het gemeentelijk belastinggebied ingrijpend ingeperkt.

dr CS.LJanse

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen