Europees parlement · Energiebeleid?

Energie en de Europese benadering kunnen deze dagen op een warme belangstelling rekenen. De haperende gaslevering uit Rusland en de ingrepen van Frankrijk en Spanje ter bescherming van hun eigen energiebedrijven dagen de Europese energiemarkt uit.

Europa is voor zijn energietoevoer mede afhankeliji< van de landen buiten de EU. De Europese afhanl< elijl< lieid van energie-import van buiten de EU, bedraagt nu 50 procent en zal naar verwachting stijgen tot 70 procent. Sinds de jaarwisseling hebben Oekraïne en Georgië een teruglopende energielevering ervaren vanuit Rusland. Een aantal lidstaten van de EU voelde de gevolgen van de problemen van Oekraïne. Rusland levert het merendeel van de energie in veel van de nieuwe lidstaten. Nederland gebruikt, naast zijn eigen gas uit Slochteren, eveneens Russisch gas. De eurofractie vindt het belangrijk de relatie met energieproducerende landen zoals Rusland, Turkije, Algerije en het Midden-Oosten te verbeteren. Voor de vroegere communistische lidstaten van de EU is het probleem van de voorzieningszekerheid des te urgenter Hun energie-infrastructuur is om historische redenen totaal op de voormalige Sovjet-Unie georiënteerd.Vanuit de nieuwe lidstaten klinkt een sterke roep om meer onafhankelijkheid van Russische energie en om hulp van andere EU-landen.

Kritisch blijven

Ondanks de afhankelijkheid van energie mag Europa zijn kritische houding niet loslaten richting de energieproducerende landen. Europa mag Turkije, een belangrijk internationaal energieknooppunt, of Rusland niet met meer coulance behandelen dan een ander land enkel en alleen omdat het een belangrijke rol speelt voor de energielevering. Er moet met één maat gemeten worden. Aandacht voor intensiever contact met energieproducerende landen is echter nodig.Als dit de inhoud is van de verweving van buitenlands beleid met energiebeleid dan is dat toe te juichen, omdat dan zowel het buitenlands beleid als het energiebeleid daarmee wint aan realisme.

Interne markt

Hoe kan er een oplossing komen voor de landen van de EU en de nieuwe lidstaten in het bijzonder? Er zijn nogal wat knelpunten in het functioneren van de interne markt die allereerst om verbetering vragen. Bestaande wetgeving voor de interne markt ligt te wachten op implementatie. Een specifiek probleem is dat het grensoverschrijdend handelen in energie momenteel nog beperkt is door gebrek aan infrastructuur voor de energiedoorvoer van het ene naar het andere land, de interconnectiecapaciteit. Vooral de Oost-Europeanen moeten een flexibeler infrastructuur krijgen, zodat ze minder afhankelijk zijn van Rusland en kunnen kiezen uit verschillende aanbieders.

In West-Europa werkt de interne markt evenmin optimaal. Naast de interconnectiecapaciteit is de wederkerigheid van de marktopening bepalend. Niet alle landen stellen hun markten in gelijke mate open, waardoor de handel in energie nog niet goed werkt. De voorzieningszekerheid zal daarom terecht de agenda blijven bepalen als van fundamenteel nationaal belang. De aandacht voor adequate noodreserves is dus zeker geen overbodige luxe. In het Verenigd Koninkrijk blijkt deze strenge winter al te zorgen voor tot 25 procent hogere gasprijzen voor de consumenten omdat er te weinig gas beschikbaar is.

Europees energiebeleid

De Europese Commissie grijpt deze kwestie van energievoorzieningszekerheid aan om te pleiten voor een Europees energiebeleid en een kleinere rol voor de lidstaten. Minister Brinkhorst suggereert dat een crisissituatie hier kan leiden tot verdere europeanisering. Europeanisering is volgens de eurofractie echter niet de beste en meest effectieve stap. De lidstaten kunnen zich ook minder afhankelijk maken van een enkele energiebron uit een beperkt aantal landen van herkomst door diversificatie. Het beleid komt dan van lidstaten en niet uit Brussel. Het is daarom te gemakkelijk zich direct te verschuilen achter de zogenaamde noodzaak voor nieuw Europees beleid.Wel is het goed om afspraken te maken over monitoring van de energievoorraden en over een crisismechanisme voor lidstaten die onverwacht te maken hebben met een ernstige onderbreking in de energietoevoer

Diversificatie

Deze maand verscheen het Groenboek Energie, waarin de Commissie terecht aandacht besteedt aan diversificatie, de interne markt, meer energiezuinigheid en hernieuwbare energiebronnen. Daarnaast wil ze een verdrag voor een verdere integratie met Rusland op energiegebied. Er is een verbinding met Rusland voor de energietoevoer, maar die is geconcentreerd in een aantal lidstaten. Dit maakt deze lidstaten te afhankelijk van Russische levering. Beter dan een verdere integratie zijn kritische distantie en gelijkwaardig partnerschap. Met name dat laatste is voor Russische autoriteiten een grote uitdaging.

Patriottisme

In Brussel wordt de interne markt recent voornamelijk met ongerustheid gadegeslagen. Frankrijk en Spanje liggen onder vuur Deze landen worden beschuldigd van patriottisme, omdat ze hun energiebedrijven beschermen tegen overnames door bedrijven uit andere lidstaten. Men spreekt zelfs van een dreigende crisis in de interne markt voor energie. Hoe dit ook uitpakt, er is meer dan voorheen het besef dat een betrouwbare energielevering essentieel is voor elk land.

Over de wijze waarop de energievoorziening gewaarborgd moet worden, lopen de meningen uiteen. Minister Brinkhorst zet in op een strikte scheiding tussen de energienetwerken enerzijds en bedrijven voor productie en levering anderzijds. Nederland biedt geen bescherming voor nationale bedrijven zoals DeVillepin en de Spaanse regering. Zij willen daarmee een groot nationaal bedrijf creëren: een belangrijke speler op het internationale toneel. De Nederlandse bedrijven en de Nederlandse markt zijn kleiner dan hun tegenspelers in de grote lidstaten. De zogenaamde nationale kampioen zou niet kunnen concurreren met de Franse of Duitse ondernemingen. De overheid kan bovendien moeilijk interveniëren in de mededinging en overnamestrategieën van zelfstandige bedrijven. Nu de liberalisering een feit is, kun je moeilijk verlangen dat bedrijven zich weer langs nationale lijnen organiseren; wie A zegt, moet ook B zeggen...

Frank van der Maas, medewerker INDIDEMgroep, Commissie Industrie, Onderzoek enEnergie

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen