Europees parlement · Prima af

Functioneert de EU nu slechter dan zij gedaan zou tiebben met de Europese grondwet? Deze vraag werd gesteld in een studie van het Centre for European Policy Studies, in het licht van de reflectieperiode. Deze bezinningstijd loopt immers binnen enkele maanden af, waarna de Europese regeringsleiders onder Oostenrijks voorzitterschap conclusies moeten trekken.

De genoemde studie geeft enerzijds een gevoel van opluchting, maar boezemt anderzijds de angst in voor een harde botsing. De auteurs trekken namelijk de conclusie dat de EU zonder grondwet niet noemenswaardig slechter heeft gepresteerd dan zij gedaan zou hebben met grondwet. Daaraan verbinden zij echter de opmerking dat de huidige EU veel weg heeft van iemand die van het dak van een huis springt. Halverwege zijn val roept hij uit dat alles goed loopt, maar...

De auteurs hanteren een eenvoudig en handzaam model. De grondwet moest ervoor zorgen dat het geoliede 15-koppige Europese team, na de uitbreiding in 2004 niet zou veranderen in een krakend samenwerkingsverband van 25 onwillige staten.Tegen deze achtergrond onderzoeken zij of de EU daadwerkelijk is vastgelopen, of dat al die vernieuwingen van de grondwet eigenlijk helemaal niet zo onmisbaar blijken te zijn. Uit hun analyse blijkt dat de EU prima functioneert zonder vaste voorzitter en Europese minister van Buitenlandse Zaken. Ook worden er nu niet meer veto's gebruikt dan voor de uitbreiding. Terecht merken de onderzoekers op dat onderhandelingen binnen de Raad moeizamer gaan en meer tijd vergen. De Nederlandse delegatie binnen de IND/DEM groep is echter tevreden over het feit dat de dreiging van een veto de ultieme stimulans is om te blijven zoeken naar een bredere consensus voor Europese besluitvorming. De auteurs tonen zich vooral bezorgd over de omvang van de Europese Commissie. Op dit moment heeft iedere lidstaat een eigen eurocommissaris; een situatie waar de Europese grondwet in 2014 een einde aan zou maken. De 25 leden van de Commissie zorgen ervoor dat de Commissie een te divers palet aan meningen vertegenwoordigd. Dit is echter juist de Europese praktijk van vandaag.

Europa-dip

Het huidige gebrek aan slagvaardigheid van de Europese Commissie komt niet primair door haar te grote omvang, maar veeleer door een grotere terughoudendheid in het lanceren van con-troversiële voorstellen na het dubbele nee in Frankrijk en Nederland. Ook de huidige economische dip waarin veel Europese landen zich bevinden, speelt een rol Deze dip veroorzaakt binnen een groot aantal lidstaten argwaan ten opzichte van Brussel. Het felle verzet tegen de dienstenrichtlijn van oud-eurocommissaris Bolkestein of de toegang van Oost-Europese werkers op de eigen arbeidsmarkt zijn hier voorbeelden van.

In de conclusie van het onderzoek komen de auteurs met hun eigen idealen op tafel. De EU presteert zonder grondwet boven verwachting goed. Er is eigenlijk maar één probleem; de politieke Unie is niet dichterbij gekomen en het zichtbare symbool bij uitstek van Europa's cohesie is verloren. Wat volgt is een knap staaltje van volksverlakkerij. Europa moet volgens de auteurs wachten tot het voorjaar van 2007. In dit jaar vinden in Frankrijk en Nederland verkiezingen plaats, waarna de nieuwe politieke actoren met hun nieuwe mandaat voor een nieuwe dynamiek in het debat over Europa's constitutionele toekomst kunnen zorgen.

Nederland let op uw zaak!

Het is opvallend hoe vaak dit wensdenken in Brussel opduikt, waarbij zelfs de mogelijkheid van een tweede referendum wordt geopperd. De Nederlandse delegatie binnen de IND/DEM-groep roept daarom de Nederlandse politieke partijen op, in aanloop naar de verkiezingen van 2007 duidelijkheid te verschaffen over hun grondwetsstandpunt. Het moet voor de kiezer glashelder worden welke politieke partijen met deze tekst van de grondwet willen doorgaan. De druk op Nederland en Frankrijk zal de komende maanden verder toenemen. Steeds meer politici wijzen steeds op het belang de grondwet alsnog te ratificeren. De bereidheid tot werkelijke reflectie op Europa's toekomst is ondertussen minimaal. De Nederlandse delegatie binnen de IND/ DEM groep roept de regering op pal te staan voor de heldere woorden die zij gesproken heeft. En dat deze woorden herhaald zullen worden op de komende vergadering van staats- en regeringslei­ ders. Wij hopen dat deze duidelijke stellingname ook zal doordringen binnen het Europese samenwerkingsverband (EVP) waarin het CDA actief is. Daar werd immers op het tweedaagse congres in Rome van begin deze maand nog ronduit gesteld dat de Europese grondwet onder het Duitse voorzitterschap politieke werkelijkheid moet worden. Ook hieruit blijkt weer hoe moeilijk het velen valt te erkennen dat de grondwet werkelijk van tafel is.

Drie musketiers in het EP

Ondertussen komt ook het Europees Parlement op stoom. Op 30 maart organiseerde de Britse liberaal Duff een hoorzitting, waarvoor hij het Permanent Forum on Civil Society uitnodigde te spreken.

De drie sprekers van deze NGO, die ^ zich "de drie musketiers" noemden, leefden in een avontuurlijke droomwereld, waarin zij de Europese grondwet op heroïsche wijze van een zekere ondergang behoedden. Het is opmerkelijk dat zij er zo stellig van overtuigd zijn de burger te vertegenwoordigen. Niet zonder ironie merkt Nicholas Whyte in het tijdschrift Internationale Politik op dat de opinies van dergelijke NGO's over het algemeen nog verder van de burger staan dan de politiek zelf. De Europese Commissie bakte er evenzeer weinig van. Bij monde van een hoge ambtenaar werd ons duidelijk gemaakt dat de term "grondwet" absoluut niet ongelukkig gekozen was. Als dit al het geval was, moest Europa hier nooit op terugkomen: "We kunnen niet wachten tot de burger zijn gedachten veranderd heeft. Als we hieraan gaan beginnen, moeten we in het vervolg voor ieder item terug naar de burger."

Nog even terug naar het beeld van de onderzoekers: Zowel de auteurs als de Europese politieke elite zijn te vergelijken met iemand die een grondwet aan zijn achterban aanreikt. Na kritische evaluatie belandt het document in de papierversnipperaar vanwege onvoldoende draagvlak om het document in te voeren.Terwijl de laatste papierresten door de papierversnipperaar geconsumeerd worden, roept de man uit dat de grondwet nog niet verdwenen is. Hij komt aansnellen met een pot lijm en een rol plakband, maar...

Dick Jan Diepenbroek

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen