Studiecentrum · VVD: liberaal?!

De Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD) wil het gelijkheidsbeginsel tot een soort 'supergrondrecht' opwaarderen. Dat staat te lezen in het concept-verkiezingsprogramma van deze partij. Het is op z'n minst zeer merkwaardig voor een liberale partij om het gelijkheidsbeginsel zo absoluut te interpreteren en toe te willen gaan passen. Deze houding past beter bij een politieke club van socialistische of communistische signatuur. Die hebben een traditie op dit punt en nemen het niet zo nauw met de bescherming van de burger tegen de staat. Blijkbaar zijn klassieke grondrechten zélfs bij de VVD niet langer veilig.

De schrijvers van hetWD-verkiezingsprogramma zijn blijkbaar de ontstaansgeschiedenis van onze grondrechten 'even' vergeten.Waar gaat het bij grondrechten om? Het doel van deze rechten is burgers te beschermen tegen de {over)macht en v/lllekeur van de staat. Grondrechten beogen burgers speelruimte te geven, met name in de vorm van vrijheid van denken, spreken en handelen. Uiteraard zonder schade te berokkenen aan mede-burgers. In 1579 v/erd in de Nederlanden als allereerste grondrecht het recht op vrijheid van geweten en godsdienstbeoefening neergelegd in artikel 13 van de Unie van Utrecht.Toen in de loop van de geschiedenis de staatsmacht steeds verder toenam, zijn daar belangrijke vrijheidsrechten aan toegevoegd: het recht op vrijheid van drukpers, meningsuiting, van godsdienst en van vereniging.

Dubbel evenwicht

Vanaf 1798 zijn in de Nederlandse grondwet gelijkheidsbepalingen opgenomen. Deze beoogden primair de afschaffing van de toenmalige standenmaatschappij. Ook mochten burgers niet langer het slachtoffer worden van willekeurig overheidshandelen. Zonder onderscheid van rang of geboorte was iedere burger gelijk voor de wet. De kern van het huidige artikel I van de Grondwet is het gelijk behandelen van gelijke gevallen en ongelijke gevallen naar de mate van ongelijkheid. Er zit dus een dubbel evenwicht in. Het betekent niet dat alle mensen precies dezelfde rechten en plichten zouden moeten hebben. Het houdt wel in dat alle mensen gelijkwaardig zijn en dienovereenkomstig bejegend en behandeld behoren te worden.Vanuit de bijbelse grondgedachte dat ieder mens gelijk is voor God, kan de SGP als christelijke partij daar au fond mee uit de voeten.

HetWD-idee is extra bevreemdend omdat het haaks staat ten opzichte van de (recente) parlementaire geschiedenis. Want daaruit blijkt dat de grondwetge­ ver een ander gevoelen is toegedaan. Tijdens de behandeling van de grondwetsherziening in 1976, heeft de minister van Binnenlandse Zaken duidelijk aangegeven dat de volgorde van de grondwetsartikelen van geen enkel belang is voor de inhoud en de rechtsgevolgen ervan. Frappant is dat D66-minister De Graaf in zijn Nota Grondrechten in een pluriforme samenleving uit 2005 nog stelt dat het onwenselijk èn praktisch onuitvoerbaar is om een hiërarchie aan te brengen in de grondrechten. Blijkbaar wil de WD haar ex-coalitiegenoot op dit punt links inhalen. Bij deze inhaalmanoeuvre ziet de WD over het hoofd dat grondrechten vooral een wettelijke garantie beogen van de persoonlijke vrijheid van burgers ten opzichte van de overheid. In naam van de gelijkheid als supergrondrecht worden andere grondrechten en vrijheden opgeofferd. Als de WD dit voorstel in haar definitieve verkiezingsprogramma overeind houdt, is zij geen liberale partij meer

Bescherming minderheden

Hiërarchie in grondrechten gaat uit van een meer absolute pretentie van één of meer grondrechten en leidt tot een heftiger botsing tussen grondrechten onderling (in het bijzonder tussen de vrijheids- en gelijkheidsrechten). De Nederlandse staatkundige en staatsrechtelijke traditie gaat uit van een minder absolute gelding van een bepaald grondrecht en van een meer harmonische verhouding tussen de grondrechten onderling. Geen enkel grondrecht is onbeperkt, zie daarvoor de"tenzij-clausules" in de Grondwet. Kwaadwillende groeperingen, waaronder bijvoorbeeld haatzaaiende predikers, kunnen dan ook niet rekenen op grondwettelijke bescherming, maar strafrechtelijke bejegening. Goedwillende minderheden worden daarentegen beschermd tegen meerderheden.

Op de keper beschouwd is het een vorm van willekeur om één grondrecht boven alle andere uit te tillen.Want het risico is zeer groot dat dit ene (gelijkheids)recht een oeverloze strekking en werking verkrijgt, waardoor vele grondwettelijke vrijheden als sneeuw voor de zon wegsmelten. Dit argument weegt nog zwaarder als we letten op het open einde van het huidige artikel I: discriminatie "op welke grond dan ook" is verboden. In plaats van een pluriforme samenleving verwordt onze rijk geschakeerde samenleving tot een grijze, saaie eenheidsworst - op de inkomensverschillen na, want de variatie qua inkomen wil de WD wél vergroten...

Bron van botsingen

Ten slotte.Volgens lijsttrekker Mark Rutte wil de WD met dit'supervoorstel' de huidige misstanden op de arbeidsmarkt aanpakken.Veel te veel allochtonen krijgen bij sollicitatieprocedures geen enkele kans.Werkgevers die op zoek zijn naar nieuwe werknemers leggen een brief van iemand met een Marokkaanse of Turkse achternaam terzijde, zelfs zonder deze te lezen. Dit probleem is serieus en verdient een goede aanpak.Volgens de SGP biedt de Algemene wet gelijke behandeling voor deze sollicitanten de mogelijkheid om hierover te klagen bij de Commissie Gelijke Behandeling. Maar om dit probleem nu te lijf te gaan met het verheffen van het gelijkheidsbeginsel tot supergrondrecht, dat lijkt erg veel op de manier waarop Von Goethe's tovenaarsleerling te werk ging: het roept een stortvloed van andere problemen op. Want het aanbrengen van een rangorde in de grondrechten verstoort niet alleen de staatsrechtelijke balans, maar het zal ook leiden tot scherpere en talrijker botsingen tussen diverse groeperingen in de samenleving. Daar zijn werkzoekende 'medelanders' en Nederlanders helemaal niet mee gediend.

drs.j.A. Schippers, directeur studiecentrum SGP

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen