Biografie ds. Abma gepresenteerd

We schrijven woensdagavond29 november 2006. Door het oude centrum vanGouda ben ik op weg naar de Sint-Janskerl< . In het schemerduisterontwaar ikeen man op leeftijd. Hij gaat wat zoekend zijn weg. Als ik dichterbijkom, benik verrast: het is ir. H. van Rossum uit Zeist. Bekend van het SGP-affiche uitmijnjeugdjaren.

Hij is blijkbaar op weg naar dezelfde bijeenkomst: de presentatie van de biografie van ds. H.G.Abma.VVe begroeten elkaar en lopen om het koor van de kerk met-het-langste-schip-van-Europa heen en komen bij de ingang. Binnen treffen v/e veel mensen aan die'iets' met wijlen ds. H.G. Abma (1917-1992) hebben. Uiteraard zijn familie, kinderen en kleinkindei en, maar ook ambtsdragers met kerkelijke banden en - niet te vergeten - SGP'ers met een politieke verbinding.Want ds. Abma was een markante voorman van de partij.Voor de jongere genet aties iemand uit lang vervlogen tijden Maar voor ouderen iemand als van de dag van gisteren. Naast oud-Kamerlid ir. H. van Rossum zag ik de gepensioneerde burgemeester C.G. Boender, hij was secretaris van de SGP. Oud-gedeputeerde ir. M. Houtman en oud-euioparlementariër ir. L. van der Waal ontbraken evenmin, naast mr G. Holdijk en ir B.J. van der Vlies, ook geen onbekenden in SGP-kring, dacht ik zo. En van de jongere garde waren er de fractiemedevver ker-s drs. H.J. Hooglander en drs.W.L.Verweij.

Spurgeons slak

De heer Molenaar heet iedereen hartelijkv/elkom namens Liitgevei ij Hardemanuit Ede. Hij stelt Van der Vlies ge­ rust dat het hem vanavond niet moeilijk gemaakt zal worden. De verkiezingscampagne is tenslotte voor bij. Molenaar dankt vooral de auteur van de biografie, mevrouw Henny van Dolder-de Wit. Zij was ruim dertig jaar aixhivaris van de Hervormde gemeente te Gouda.Vijf jaar geleden begon ze te werken aan dit boek. Ze nam alle persoonlijke dagboeken van ds. H.G. Abma door en gebruik te die voor de 'rode dr^aad' in de biografie. Maar het was wel een hele opgaaf. Want regelmatig bracht de schrijfster zichzelf de uitspr-aak van de prediker Ch.Spui'geon in gedachten: "Door vol te houderr, ber-eikte ook de slak uiteindelijk de ark."Naast mevrouw Van Dolder leverden ook twee andere auteurs een bijdrage aan het boek. Dr. ir. J. van der Graaf schreef een essay ovei ds./\bma als theoloog, onder het lake opschrift: 'Wet en Evangelie in één omarming bijeengehouden.' Uit zijn betoog blijkt dat ds. Abma nu eens positie kiest tegen de wetsgetrouv/en of wetticisten.dan weer tegenover de wetsschuwen die de genade goedkoop tTiaken.Wet en evangelie zijn wel te onder-scheiden, maar niet te scheiden, anders vervallen we in eenzijdigheden.Over ds. Abma als 'dominee in de politiek' en 'missionair politicus' leverde mr G. Holdijk een door'wrochte bijdrage aan het boek. Hij citeert veelvuldig uit de partijredes die ds.Abma jaarlijks hield als voorzitter voor de algemene ledenvergadering van de SGP Op de vraag wat het motief van ds. Abma was om zich actief in de politiek te begeven, geeft mr. Holdijk een volzin als antwoord: "Als we het goed zien, zijn er bij Abma dr-ie aspecten van de liefde te onderscheiden die een christen zouden moeten motiveren tot deelname aan, althans belangstelling voor de politiek: de liefde voor de schepping van God, de liefde voor de geboden van God en de liefde tot de Zoon van God."

Peinzende politicus

De heer dr. D. Dolman, oud-voorzitter van de Tweede Kamer, hield tijdens de presentatie een origineel betoog vol kernachtige uitdrukkingen en onderkoel de humor. Zo vertelde Dolman dat hij op enig moment met ds.Abma ergens in de wandelgangen verbleef, toen minister W.F. de Gaay-Fortman van Binnenlandse Zaken hun pad kruiste.Vissend naar een complimentje zei de minister tegen Kamerlid AbrTia: " Deze week ga ik iets tot stand brengen in Oldebroek dat jij wel mooi zult vinden." Dolman: "Abma's reactie was gelijkluidend aan het woord dat niaar uit één letter bestaat en dat de schrijver Marten Toonder vaak Tom Poes in de mond legt: "Mmmmmmmrn". Daarmee dok Abma niet meteen spreker-s positieve bedoelingen in twijfel, maar bracht feilloos de gedachte tot uitdrukking dat hij het eerst maar eens moest zien v/at voor fraais tot stand zou komen in Oldebroek." Enfin, als SGP'eis weten we dat deze Noord-Veluwse gemeente de heer Hardonk als burgemeester heeft gehad. Dolman typeerde ds.AbiTia trefzeker als een spreker, pieker en redenaar."Hij was geen causeur en al helemaal geen kletsmajoor. De meest karakteristieke houding van hem was die van een peinzer. En was hij uitgepeinsd, dan maakte hij indruk. Abma combineerde scherpte met kalmte err miste opgeblarenheid en verveling."

Rehabilitatie, geen revanche

De pastor loei, ds. G.H. Abma vroeg zich af wat nu de stimulans was om deze biografie te publiceren. Behalve dat herinneringen snel vervagen en dat het daarom goed is om er iets van vast te leggen, was er rrog iets. Hij had persoonlijk behoefte aan correctie in de beeldvorming. Ds.Abma: "Dikwijls werd er karikaturaal over mijn vader gesciireven Bijvoorbeeld in klanten.Altijd weer die stereotype omschrijving: donkerzwart pak, zwarte glimmende schoenen. Die obligate opmerkingen over zijn zwarte kleding waren niet het ergste. Meer problematisch was dat hijzelf zwart gemaakt werd door medestanders. Ooit attendeerde iemand binnen de SGP een partijgenoot op het gunsti ge oordeel over Abma van de buitenwacht. Tóen volgde de typerende reactie: 't Is niet zo best als de wereld goed over je spreekt. Werd in het prille begin van de geschiedenis der kerk niet gezegd over de gelovigen dat ze "genade hadden bij het ganse volk"? Volgens ds. Abma jr. stemt het tot dankbaarheid dat een eerlijk beeld geschetst wordt van zijn vader: "Het was niet zijn verlangen om met de wooi den van een dichter te verklaren dat hij een god is in het diepst van zijn gedachten, maar dat hij wel in alle oprechtheid kon zeggen dat God dikwijls in het diepste van zijn gedachten present was. In de biografie 'Levend in het werk des Heeren' is mijn vader getekend naar het leven.Daarbij gaat het om rehabilitatie, niet om revanche te nemen. Het schrijven van een biografie blijft moeilijk. Maar waarom zouden we de reformatorische leer niet meer verdisconteren bij de beschrijving van iemands leven? Daarbij denk ik aan rechtvaardiging van de goddeloze.Want er is niets mis met een openhartige beschrijving van het leven van een geheiligde in Christus Jezus. Hopelijk wordt het boek zo gelezen, want dan krijgt God alleen de eer!

In een handomdraai

Over H.G.Abnia alsVerbi Divini Ministerhield ds.WC. Hovius - ook oudvoorzittervan de SGP - een kort referaat.Hij herinnerde aan de eerste keerdat hij als jonge gymnasiast ds. Abma hoorde preken. Ook vertelde hij hoe ds.Abma in een preek ooit de opmerking maakte dat de mens in een handomdraai wordt bekeerd. Schrik alom onder het degelijke kerkvolk, want ja, velen hadden geleerd daar anders over te denken. "In de verbijsterde stilte die viel, hief hij langzaam een gebalde vuist op. Daai na draaide hij deze als een geopende hand naar boven, en zei: Van verzet tegen God komt de zondaar als een bedelaar bij God.Toen de mensen dat begrepen wai en ze ontroerd."

Tijdens de bijeenkomst dankte de heer Molenaar ook voor de bijdragen aan het boek in de vorm van foto's, mondelinge en schriftelijke informatie."Ik denk hierbij ook aan het fractiebureau van de SGP in Den Haag, met name voorlichter Menno de Bruyne.Als weinig anderen \i'/eet i^'lenno dat ds. Abma het binnen de SGP niet altijd even gemakkelijk heeft gehad. Sommigen vatten zijn humor niet, weer andei en hoorden en lazen te weinig'de Tale Kanaans' in zijn partijredes en artikelen. Maar ten diepste was het probleem (door zijn zoon ds. G.H. Abma treffend verwoord) 'dat hij zich niet gei oepen voelde het oordeel aan te zeggen, maar hij wist zich gedrongen anderen in het geweten aan te spreken'. En hii wilde niet dat er ge­ sjoemeld werd." Omdat Menno wegens de verjaardag van zijn vrouw niet in de Sint-Janskerk te Gouda aanwezig was, geef ik de aan hem geadresseerde woorden graag via De Banier door.

Terug naar Vierhouten

Na een bos bloemen voor de auteur en een woord van dank in de richting van drukkerij Van der Perk uit Nieuw-Lekkerland, die de vormgeving van de biografie op een mooie wijze heeft verzorgd, sloot uitgever Hardeman de bijeenkomst af. Op weg naar huis dacht ik terug aan de woorden van ds. Hovius. Want ook ik heb in mijn 'gymnasiale' jaren (dan wel alsVWO-leerling) ds. Abma voor het eerst horen preken. Dat was in het dorpshuis te Vierhouten. Het beeld komt zo weer op mijn netvlies. Ds. Abma blikte vaak schuin omhoog in de richting van het plafond.Thuisgekomen blader ik het boek meteen door en kom passages tegen over Vierhouten onder de titel "Door seizoenen op weg naar sermoenen". Het verleden herleeft. SGP'ers - jong en oud - doen er goed aan dit boek te lezen. Niet om in het voorbije verleden te blijven steken. Evenmin om te stranden in verering van een SGP-voorman. Maar vooral om te bedenken hoe we onze opdracht in het politieke leven van vandaag de dag zullen vervullen.Want die blijft. Zoals ds. Abma eens treffend zei: "Echte christelijke politiek wil Christus present maken midden in de verwarde maatschappij."

J.A. Schippers

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen