Haagse propjes

Kruis

Deze Banier komt uit op Goede Vrijdag. Reden om de Haagse propjes een ander karakter te geven • ernstiger, zo de lezer wil. Waarbij overigens nooit moet worden vergeten dat er onder veel humor (in het RD heb ik daar laatst iets over mogen zeggen) vaak diepe ernst ligt. 't Is maar dat u 't weet.

Goede Vrijdag

Op Goede Vrijdag slaat de christelijke gemeente d'ogen op de berg Golgotha. Het lijden en sterven, drie dagen later gevolgd door de opstanding van de Heere en Heiland, is de belangrijkste gebeurtenis uit de wereldgeschiedenis. In feite draait de hele aarde daarom - of de miljoenen en miljarden die op die aarde wonen dat nu erkennen of niet.

Golgotha's kruis is in de Tweede Kamer meer dan eens, en door vertegenwoordigers van verschillende partijen ter sprake gebracht.Waarschijnlijk het meest uitvoerig door de man die de grondslagen legde voor de christelijke politiek in Nederland: Groen van Prinsterer In 1857 bij het debat over hét grote strijdpunt van toen, het onderwijs, trok hij in z'n eentje ten strijde tegen de grote man van die dagen, zijn liberale opponent en vroegere studievriend Johan Rudolf Thorbecke. OokThorbecke beschouwde zichzelf als christen - en Groen was de laatste die dat in twijfel trok.

Evangeliebelijder

Maar dan toch dat grote verschil tussen aan de ene kant de staatsman en aan de andere kant de Evangeliebelijder.Waar zit'm dat verschil nu precies in, vroeg Groen zich af. Hij gaf zelf ook het antwoord. Zijn woorden, uitgesproken in de oude vergaderzaal, galmen nog na in die van nu. Ik citeer ze graag en geef ze bij dezen door aan onze generatie.

"Even als hij' vraag ik: wat is het Christendom? Ik spreek niet van individuele beschouwingen; ik verval niet in het euvel, waarop hij aan het einde zijner rede wees, dat men het Christendom met eigen kerkgenootschap verwart. Ik spreek ook van een Christendom boven alle kerkgenootschappen, evenwel zo, dat het in ieder kerkgenootschap afdaalt (...), en in verscheidenheid eenzelvigheid vertoont. Ik bedoel het positieve, historische Christendom, niet aan enig kerkgenootschap eigen, maar aan alle kerkgenootschappen gemeen; een leerstellig Christendom in de onafscheidelijkheid van dogma, historie en moraal, zodat elk feit een leerstuk in zich bevat en elk leerstuk in een voorschrift zich ontwikkelt, en ieder leerstuk wijst op het grote feit, waaruit dogma en zedeleer ontspruit; het zaligmakende feit; het feit ener 'zaligmakende genade die onderwijst'!

Ik zal geen theologische kwesties in de vergadering brengen, doch waar sprake is van tweeërlei opvatting over het Christendom, is het gebruik van enkele bijbelse uitdrukkingen onvermijdelijk. Eén uitdrukking althans is er die niet mag wegblijven, omdat hierin, ter beoordeling van de hele strijd om het onderwijs over de tweeërlei opvatting van het Christendom en over het gehalte van een christelijke volksopvoeding, de sleutel moet worden gezocht. Het leerstellige, historische, positieve Christendom; het licht waarvan elke kerkelijke belijdenis (voorzover een kerk christelijke kerk genoemd mag worden) een straal is; het Christendom dat aan alle kerkgenootschappen gemeen is, heeft tot middelpunt:

het Kruis.

In dat ééne woord is de ganse leer, die de christen, beide in leven en in sterven rust geeft, de leer van zonde, verlossing en dankbaarheid, vervat. Neem het weg, zoals het gebeurt in een school voor Jood en Christen, dan valt volgens mij (zo exclusief ben ik!) het Christendom weg. En niet enkel het leerbegrip, ook de zedeleer valt weg. De voortreffelijke Vinet^ schrijft: 'De kiem van de hele zedeleer ligt in het schulduitdelgend offer van het vlekkeloos Lam; het middenpunt der lijnen, waaruit voor het leven van de mens een richtsnoer ontleend wordt, is het Kruis. Aan dat kruis is aan de eisen van recht en barmhartigheid onderling voldaan. In de overdenking en ontleding van dit feit is de ganse zedeleer begrepen.'

Zo is het: wij prediken Christus de Ge kruisigde, de Joden een ergernis en de Grieken een dwaasheid; Christus de kracht Gods en de wijsheid Gods.Voor de Israëliet en Griek de rots der ergernis en steen des aanstoots; voor de Christen het fundament en de steen die ten hoofd des hoeks gelegd is. Hier ligt een onoverkomelijke kloof.

Dor en droog

En waarom zijn wij in dit opzicht exclusief? Omdat, zodra wij ophouden exclusief te zijn, worden geabsorbeerd. Omdat hier een vraag is in de meest verheven zin van het woord, over leven en dood. Omdat, waar het Kruis wegvalt, het Christendom zich oplost in een algemene godsdienst, die, ook met de naam van Christendom versiert, de naam verdient die onze vriend Beets er aan gaf toen hij vorig jaar zulk Christendom als een dor en droog deïsme heeft gekwalificeerd. Neem dit eene woord, het Kruis, weg, en wat er over blijft is rationalisme, neologie en ongeloof."

Pasen

Tot zover Groen in de Kamer. Zeventien jaar later schreef hij, op 8 april 1874, een brief aan de Haagse prediktant C.A.Wilkens. Kort na Pasen. Zijn brief begint met een verwijzing daarnaar Groen:

"Zo is ook het feest der Opstandingeer gevierd en vindt het zijn weerschijn in de opnieuw ontluikende natuur De Evangelieverkondiging van deze edenkdagen zal u velerlei drukte, maar ook velerlei vreugde en versterking geeest zijn.Vertroosting ook, te midden van zoveel dat, wanneer we op onszelf en de wereld om ons heen zien, verontrustend en smartelijk zou zijn.

We leven in een wereldcrisis, die bij de logische ontwikkeling der beginselen, meer en meer de nadering schijnt te voorspellen van beslissende strijd! Evenwel mogen wij nooit vergeten dat de providentiële leiding, voor wie duizend jaren zijn als één dag, voor de gezichtseinder van het menselijk oog beperkt is."

Deze woorden kunnen we anno Domini 2007 alleen maar be-amen! Hoop ik tenminste....

Menno de Bruyne

1) Bedoeld wordtThorbeclie. 2) Zwitsers theoloog en literatuurhistoricus (1797- 1847), die veel invloed had in en op het Reveil.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen