Tweede Kamer · Toeristische zondagen

Sluipenderwijs zijn er de afgelopen jaren in Nederland steeds meer koopzondagen gekomen. Wat ongeveer 25 jaar geleden begon als een sporadische uitzondering, is in de loop van de tijd steeds meer gemeengoed geworden. Het eerste paarse kabinet heeft hier in 1996 nog een extra impuls aan gegeven. Maar vooral de laatste paar jaar lijken gemeenten extra koopzondagen weer erg aantrekkelijk te vinden.

In 1996 leek het erop dat de Winkeltijdenwet de ruimte zou gaan bieden aan gemeenten om de winkels zo vaak als zij wilden op zondag open te stellen. Na een indringend debat is toen duidelijk geworden dat een kamermeerderheid dat toch te ver vond gaan. Door een amendement van de PvdA is het aantal koopzondagen (zon- én feestdagen) toen in de wet vastgesteld op 'slechts' twaalf. Het mag duidelijk zijn dat de SGP-fractie dat er twaalf teveel vindt, maar ten opzichte van het regeringsvoorstel was het een stevige verbetering.

Addertje

De regels lijken duidelijk. In principe moeten winkels op zon- en feestdagen volgens de Winkeltijdenwet gesloten zijn. Alleen als de gemeenteraad anders beslist, kunnen er in de desbetreffende gemeente voor maximaal twaalf zon- en feestdagen per jaar anders beslist worden. Dat zou betekenen dat winkels in Nederland op de meeste zondagen gelukkig nog steeds gesloten zijn.

Wie de wet goed leest, komt er echter al snel achter dat er nog een addertje onder het gras zit. De wet biedt immers de mogelijkheid voor gemeenten die toeristisch zijn om het verbod op zondagopenstelling helemaal aan de kant te zetten. Die bepaling was destijds bedoeld om een gemeente als Amsterdam de mogelijkheid te bieden de winkels in de binnenstad op toeristische zondagen open te hebben. Of om een (deel)gemeente als Scheveningen ook op zondagen de ruimte te bieden de winkels rond de boulevard open te stellen. Maar de wetsbepaling die dat mogelijk maakte, was betrekkelijk vaag omschreven.

Ontsnappingsroute

Lange tijd hielden de meeste gemeenten zich aan het wettelijk toegestane maximum van twaalf koopzondagen. Na verloop van tijd gingen steeds meer gemeenten deze ontsnappingsroute via het toeristisch regime ontdekken.Vooral onder druk van grootwinkelbedrijven besloten zij om de mogelijkheid te bieden om vaker op zondag open te gaan.Vorig jaar heeft de SGP-fractie schriftelijke vragen gesteld aan de bewindslieden van Economische Zaken over het toeristisch regime in de woonwijken van Leiden en in Almere. Het antwoord stelde alleen erg teleur: het kabinet wilde er niets tegen doen. De gemeenten zitten intussen niet stil. Kort geleden heeft bijvoorbeeld de gemeente Roosendaal het besluit genomen om gebruik te gaan maken van het toeristische regime van de wet, omdat het toeristisch zou zijn. In antwoord op kamervragen zei minister Van der Hoeven nog eens dat het de gemeente zelf is die moet bepalen of de gemeente toeristisch is. Zij stelt dat zij op grond van de Winkeltijdenwet geen bevoegdheid heeft te voorkomen dat de gemeenteraad een dergelijk besluit neemt. Ook laat de wet het haar niet toe een dergelijk besluit achteraf ongedaan te maken.

Evaluatie

Om inzicht te krijgen in de vraag hoe de Winkeltijdenwet in de praktijk werkt, is door het vorige kabinet besloten de wet te evalueren. Dit bracht een aantal interessante gegevens aan het licht over de vraag naar koopzondagen.

. Van de Nederlandse bevolking vindt 57% dat het niet alle zondagen koopzondag moeten zijn. Het percentage mensen dat het tegenovergestelde vindt, is slechts 20 procent. . Winkeliers waarderen het in het algemeen dat winkels op zondag in principe gesloten zijn.Tweederde van de winkeliers vindt de zondagsrust te belangrijk om op die dag de winkel open te stellen. Dit standpunt wordt ook gedeeld door 60% van het grootbedrijf. . 79 procent van de werknemers wilgeen algehele openstelling van winkels op zondag.

Naast deze algemenere cijfers over winkelopenstelling op zondag, gaat het rapport ook in op de toerismebepaling uit de Winkeltijdenwet.Volgens het rapport vindt een kwart van de gemeenten het wetsartikel over het toeristische regime onduidelijk. Ook constateren de onderzoekers dat de interpretatie die sommige gemeenten gebruiken twijfelachtig is in het licht van de doelstellingen van de wetgever.

Initiatiefwet

De SGPfractie voelde zich door de teleurstellende antwoorden van

de regering en door het evaluatierapport gesteund in haar plannen om te komen tot een initia­

tiefwetsvoorstel om de toerismebepaling aan te scherpen. Samen met

de SP-fractie diende onze fractie daarom eind vorig jaar een wetswijziging in om dit gat in de Winkeltijdenwet te dichten. Die wetswijziging - die in de loop van dit jaar in het parlement wordt behandeld - zou een belangrijke verbetering van de bescherming van de zondag zijn. Als dat wetsvoorstel het haalt in het parlement, zullen alleen zeer toeristische gemeenten nog in aanmerking komen voor deze optie. Zij moeten aan strenge voorwaarden voldoen, voordat ze in aanmerking komen voor de mogelijkheid voor toerisme.

De minister zei in de antwoorden op de vragen over Roosendaal nog na te willen denken of wijziging van de Winkeltijdenwet noodzakelijk is.Voor de SGP is het duidelijk; de wet moet zo snel mogelijk gewijzigd worden. En naast een inhoudelijke aanscherping van de wet, geeft het initiatiefwetsvoorstel van SGP en SP aan de minister nu juist de mogelijkheden die zij nu niet heeft om op te treden tegen gemeenten die misbruik maken van de toerismebepaling. Met het door SGP en SP ingediende wetsvoorstel zou zij in de toekomst wel op kunnen treden tegen gemeenten als Roosendaal of Almere die zich weinig aantrekken van de bedoeling van de wet. Juist ook omdat de wet nog steeds het uitgangspunt heeft dat winkels op zondag gesloten moeten zijn. De trend om steeds meer winkels op zondag open te stellen, is op deze manier nog niet gekeerd. Maar het gat dat nu in de wet zit, is dan wel dichtgemaakt. Ook kan de minister zich dan niet meer verschuilen achter haar onmacht om op te treden.

Willem de Wildt

beleidsmedewerker SCP-fraa

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen