Jongeren · Afstraffen die bende?

£r zijn maar weinig onderwerpen die de tongen zo losmaken als de problemen met - vaak allochtone - hangjongeren in de Nederlandse probleemwijken. En dat is begrijpelijk wanneer je kijkt naar de invloed die de jongeren hebben op het dagelijkse leven van bewoners van deze wijken: "Jongetjes van twaalf terroriseren de buurt. De ouders doen er niets aan. Het zijn net hyena's: in hun eentje durven ze niets, maar als er iets gebeurt, dan komen ze in groepsverband. Mijn auto is vaak bekrast. Mijn vrouw wordt uitgescholden. De politie kijkt letterlijk de andere kant op en doet helemaal niets. En aangifte? Dat is het domste wat je kunt doen. Dan ligt je identiteit op straat en krijg je elke week een steen door je raam." Zomaar een anonieme reactie op de website van de NOS van een ex-bewoner van de wijk Geuzenveld in Amsterdam. En deze persoon is niet de enige met zo'n verhaal, zulke verhalen kom je talloze malen tegen.

Maar wat is nu de oplossing voor dit probleem? Hard en repressief optreden tegen de jongeren? Ze maken het er immers zelf naar? Of zijn de jongeren zelf ook, maar dan op een andere manier, slachtoffer? Een verslag van een onderzoek naar de complexe problematiek vanuit het perspectief van de allochtone jongeren uit Gouda en Amsterdam Geuzenveld-Slotermeer.

De context van de jongeren

In de gevoerde gesprekken met de probleemjongeren kwam bijna altijd naar voren dat zij uit multi-probleemgezinnen kwamen.Veel jongeren komen uit éénoudergezinnen. Huiselijk geweld komt bin­ nen Marokkaanse en Turkse gezinnen vaak voor. Daarnaast leven veel grote gezinnen op een relatief kleine oppervlakte, veelal een appartement in een flatgebouw. Zich even terugtrekken op de eigen kamer zit er voor deze jongeren dan ook niet in.

Door deze omstandigheden in de thuissituatie worden de jongeren op zijn zachtst gezegd niet gestimuleerd om thuis rustig hun huiswerk te maken. Dan maar de straat op. Echter, op straat is er ook weinig te doen. De activiteitencentra zijn maar een aantal uren per dag open. Geld voor de sportclub hebben de jongeren niet. En een eigen clubhuis is niet in de wijk aanwezig.Volgens de jongeren blijft er dan niets over dan hangen. En omdat hangen uiteindelijk ook leeg en saai is, wordt de uitdaging vervolgens gezocht in herrie schoppen. Een hieraan gerelateerd probleem is dat jongeren zelf helaas ook weinig initiatieven ontwikkelen. Een jongere vertelt: "lk begrijp het gevoel heel goed dat je 's ochtends opstaat en dat je nergens zin in hebt. Bij mij thuis stimuleerden ze mij niet om naar school te gaan. Mijn moeder zei niet, zoals veel Nederlandse moeders: 'Jongen, uit je bed. Je moet naar school'. Mijn opleiding heb ik niet afgerond. Uit verveling ging ik daarom maar op straat rondhangen. Daar kwam ik al snel in aanraking met de verkeerde vrienden. Ik deed er alles voor om bij de groep te horen. Wanneer iedereen dure schoenen droeg, dan wilde ik dat ook. Omdat ik geen geld had en geen werk, ging ik stelen om toch aan geld te komen. Het is een vicieuze cirkel waar je helaas niet gemakkelijk uitkomt. Gelukkig heb ik de mogelijkheid gekregen op tijd uit het circuit te stappen."

Op weg naar een oplossing?

Kort samengevat betekent het niet af- ronden van een opleiding geen, of een slecht betaalde baan. En een slecht betaalde baan betekent in de meeste gevallen een klein huis in een wijk met weinig voorzieningen. Wanneer een wijk slechts enkele gezinnen heeft met deze eigenschappen, dan valt de problematiek nog te overzien. In de probleemwijken zijn er echter veel van deze gezinnen. En daardoor begint de vicieuze cirkel elke keer weer van vooraf aan. Het lijkt er dus op dat de oplossing voor een deel gezocht moet worden in het doorbreken van de vicieuze cirkel. Dat kan onder andere door het verbeteren van woonomstandigheden, het stimuleren van jongeren om te investeren in de toekomst en het wijzen van de jongeren op hun eigen verantwoordelijkheid.

Het verbeteren van de woonomstandigheden is echter nog niet zo gemakkelijk als het lijkt. In verschillende grote steden is in de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in de stadsvernieuwing van de achter­ standswijken. Oude flats werden tegen de vlakte gegooid en nieuwe, moderne woningen met veel groen kwamen daarvoor in de plaats. Maar dat wil nog niet zeggen dat de sociaal-economische omstandigheden van de mensen die in de oude flats woonden hierdoor automatisch verbetert: "Mijn ouders wonen op dit moment in een flat die in het kader van de stadsvernieuwing binnenkort tegen de vlakte gaat. Maar waar moeten mijn ouders daarna gaan wonen? Op dit moment huren ze hun appartement nog voor ? 400, 00 per maand.Wanneer ze straks nieuwe huisvesting moeten zoeken, krijgen ze nooit een appartement voor dezelfde prijs. En een hogere huur kunnen ze gewoon niet betalen."

Meer mogelijkheden zien de SGP-Jongeren in het stimuleren van jongeren om goed te investeren in hun toekomst. Dat kan door de jongeren actief te confronteren met de gevolgen van vroegtijdig schoolverlaten. Het moet de jongeren duidelijk worden dat vroegtijdig schoolverlaten geen oplossing is voor de problemen die ze op dit moment hebben. Het lijkt misschien aantrekkelijk om snel te gaan werken en redelijk wat geld te verdienen (soms in de criminaliteit), maar het is slimmer om wat verder vooruit te kijken.Voor veel leuk werk én werk met een goed salaris heb je nog altijd een goede opleiding nodig. Belangrijk is dan wel dat de ouders dan ook gaan meewerken om de jongeren te stimuleren.

Van de kant van de hulpverlening is het belangrijk dat de jongerenwerkers de jongeren niet alleen kant en klare activiteiten aanbieden.Te vaak wordt een activiteit tot in de puntjes georganiseerd door een jongerenwerker, waarna de jongeren kunnen kiezen of ze de activiteit consumeren of niet. Betrek de jongeren daarom zelf ook actief bij het organiseren van activiteiten. Dat verhoogt de betrokkenheid bij het jongerenwerk, het leert jongeren zelf initiatieven te nemen en zelf verantwoordelijkheid te dragen.

Eenzijdig?

De voorgestelde oplossingen richten zich vooral op de 'zachte' kant van de problematiek. Scholing, huisvesting, activiteiten organiseren en wijzen op de eigen verantwoordelijkheid, zijn dat niet veel te softe maatregelen? Doe je zo niet tekort aan de mensen die veel last hebben van overlast? Natuurlijk, op het moment dat jongeren een overtreding begaan, dan mag en moet daar hard tegen opgetreden worden. Maar laten we het daar niet bij laten.Treed hard op tegen jongeren die overlast veroorzaken, maar vergeet daarnaast niet dat voorkomen beter is dan genezen.

Geerlof de Jong

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen