Achtergrond · Water als energiebron

Recent zijn door de Europese Unie nieuwe doelen vastgesteld voor de uitstoot van broeikasgassen. Er moet de komende jaren een drastisclie vermindering plaatsvinden. Steeds meer wetenschappers zijn het eens met de veronderstelling dat broeikasgassen een verhoging van de temperatuur op aarde veroorzaken. De gevolgen hiervan zijn moeilijk in te schatten, maar kunnen voor bepaalde regio's grote consequenties hebben.

Zo kan het voor Nederland leiden tot een stijging van de zeespiegel waardoor aanzienlijke investeringen nodig zijn in de kustverdediging. Ook is het mogelijk dat er een ander weerpatroon ontstaat waardoor effecten optreden op flora en fauna. De vraag is natuurlijk hoe je de vastgestelde doelen zo snel en goedkoop mogelijk haalt. Nieuw onderzoek laat zien dat water daarbij een grote rol kan spelen.

Nat

Buitenlanders hebben nogal eens het beeld dat Nederland maar een nat landje is. Dat is feitelijk ook zo. Er zijn weinig landen waar zoveel water beschikbaar is. Nog afgezien van de enorme hoeveelheden die via regen en rivieren ons land binnenkomen, hebben we ook een grote voorraad natuurlijk grondwater. In onze bodem zit een reserve van 600 miljard kubieke meter zoet grondwater (I kubieke meter is 1000 liter). Een enorme ondergrondse badkuip met water.Vaak wordt water in Nederland als probleem gezien. Er is soms teveel water (overstromingen) of juist te weinig (verdroging). Het is natuurlijk terecht dat aan deze problemen aandacht geschonken wordt.Wetenschappelijk onderzoek toont echter aan dat je water ook als kans kunt zien. Water kan gebruikt worden om rendabel en duurzaam energie op te wekken.

Techniek

De techniek waarmee energie uit water valt te halen is eigenlijk al lang bekend en staat bekend onder de naam 'koudewarmte opslag'.Voor grote kantoren wordt het al jaren gebruikt. Feitelijk komt het systeem erop neer dat koud water in de zomer opgepompt wordt waarna de koude uit het water gehaald wordt via een soort airco. Het water wordt hierdoor warmer weer in de bodem teruggepompt. Deze warmte kan 's winters benut worden voor verwarming waardoor het water weer afl< oelt. Je krijgt dan een continue bron van energie terwijl je eigenlijk niet veel meer doet dan water heen en weer pompen. Het grote voordeel is dat je minder energie uit elektriciteitscentrales nodig hebt waardoor per saldo de uitstoot van broeikasgassen daalt.

Nieuw

Nieuw is de techniek dus niet. Wel is nu aangetoond dat deze techniek op veel grotere schaal kan worden toegepast. Dit is van belang voor het halen van de afgesproken doelstellingen om broeikasgassen te verminderen. Maar daarbij komt wel gelijk de politiek om de hoek kijken.Toepassing voor kleinere kantoren en huizen is meestal niet rendabel. Als er echter een overheid, bijvoorbeeld een gemeente, het voortouw neemt en al die kleinere kantoren en huizen in één keer meeneemt, dan komt het plan financieel ineens wel uit. Sterker nog, het blijkt dat een CO^ reductie mogelijk is van 15% terwijl de investeringen terugverdiend worden in een jaar of tien. Cruciaal is dus dat de overheid de regie naar zich toetrekt. En dat gebeurt eigenlijk nog bijna nergens.

Problemen

Het probleem is namelijk dat Nederland ingericht is volgens het hokjesdenken. Daardoor is het heel lastig om energie en water aan elkaar te koppelen.Water valt bijvoorbeeld onder ver­ schillende instanties: waterbeheersing wordt geregeld door het waterschap, waterwinning door de provincie en bodemsanering en bouwen door de gemeente.Al die partijen moeten het samen eens worden en dat valt niet mee. Bovendien vallen water en energie onder verschillende wetten. Wat de één toestaat wordt door de ander verboden en omgekeerd. Een voorbeeld kan dit duidelijk maken.

Waterverontreiniging

Onder veel gemeenten is sprake van verontreinigd grondwaterVaak komt dit doordat in het centrum vroeger activiteiten plaatsvonden die, om het eufemistisch uit te drukken, niet zo goed waren voor het milieu. Als nu een aanvraag wordt ingediend om energie te winnen uit grondwater dan wordt die vergunning vaak niet verleend omdat het grondwater verontreinigd is. De verontreiniging moet eerst verwijderd worden voordat het grondwater voor andere doeleinden gebruikt mag worden.Vaak heeft de gemeente echter geen geld voor de dure sanering van grondwater en kan zij evenmin achterhalen wie die verontreiniging nu precies veroorzaakt heeft waardoor de rekening ook niet bij andere partijen gelegd kan worden. De winning van energie komt in dit geval niet van de grond omdat eerst het milieuprobleem aangepakt moet worden. Interessant is echter dat combinatie van energiewinning uit water en aanpak van de sanering technisch mogelijk en economisch aantrekkelijk is. Er worden dan filters in het systeem ingebouwd waardoor de verontreiniging tijdens het heen en weer pompen van water verwijderd wordt. Op deze wijze sla je dus twee vliegen in één klap. Maar dan moet je wel af van het hokjesdenken. De uitdaging voor de politiek is om hier handen en voeten aan te geven.

Nooi goedje

Aan het gebruik van water zitten dus veel voordelen. Natuurlijk moet opgepast worden voor problemen die het gebruik van water kan veroorzaken. Concrete situaties laten echter zien dat slim gebruik van water als energiebron mogelijk is zonder dat milieu en natuur hier hinder van ondervinden. Gebruik van water als energiebron lijkt in ieder geval heel wat aantrekkelijker dan het simpelweg verbieden van gloeilampen.

Elbert Dijkgraaf

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen