Europees Parlement · Problematiek sloopschepen

Zuid-Azië staat bekend om haar witte stranden met wuivende palmbomen. Dit beeld wordt helaas op een aantal plekken verstoord. Op verschillende stranden liggen enorme zeeschepen die onder milieuonvriendelijke maar ook mensonvriendelijke omstandigheden worden gesloopt.Van arbo-normen is hier geen sprake. In Bangladesh alleen al waren er de afgelopen jaren 200 dodelijke slachtoffers te betreuren als gevolg van het werken aan de sloop van zeeschepen. Er worden veel kinderen ingezet bij de sloop omdat ze gemakkelijk in de kleine ruimtes kunnen komen. Ze moeten de giftige stoffen zonder bescherming verwijderen. Deze stoffen komen vervolgens in het milieu terecht met alle gevolgen van dien.

Helaas eindigen ootc veel schepen uit Europa op deze manier op de stranden van bijvoorbeeld India, Pakistan en Bangladesh. De lage arbeidskosten (lage lonen en slechte veiligheidsvoorschriften) en het ontbreken van nnilieumaatregelen zijn financieel aantrekkelijk.Voeg daar nog de hoge staalprijzen aan toe en het wordt duidelijk dat de scheepseigenaren hun schip daar voor de hoogste opbrengst kunnen verkopen.

Omvang

Vlak voor de zomervakantie is Hans Blokland benoemd als rapporteur voor de problematiek rond sloopschepen. Dit houdt in dat hij zich de komende maanden namens het Europees Parlement (EP) intensief gaat bezighouden met deze materie. In deze bijdrage leest u over de achterliggende problematiek. Scheepvaart speelt een belangrijke rol in de wereld. De wereldkoopvaardijvloot omvat zo'n 50.000 zeeschepen en is een onmisbare schakel in de internationale handel. Zeeschepen moeten aan hoge eisen voldoen, maar met het ouder worden nemen ook de kosten toe om aan deze eisen te blijven voldoen. Na gemiddeld 25 jaar zijn de meeste schepen rijp voor de sloop. Jaarlijks worden wereldwijd tussen 200 en 600 zeeschepen ontmanteld. De schepen hebben gemiddeld een draagvermogen van meer dan 2.000 ton. Men verwacht een piek in 2010, wanneer ongeveer 800 enkelwandige tankers moeten worden afgedankt. Dit laatste is het gevolg van de maatregelen die na een aantal ongelukken met olietankers zijn genomen.Tegenwoordig wordt meer dan tweederde van deze schepen ontmanteld op stranden en rivieroevers op het Indiase subcontinent en bezit Bangladesh het grootste marktaandeel.

Sloopverdrag

Nederland heeft ervaring met de problematiek. In de jaren negentig is het schip Sandrien aan de ketting gelegd om te voorkomen dat dit schip op een sloopstrand in Zuid-Azië terecht kwam. Ook het sloopschip Otapan is recent veel in het nieuws geweest. Dit schip werd door Turkije geweigerd omdat het veel meer asbest bevatte dan afgesproken.

Om de standaarden op sloopwerven in de voornamelijk Aziatische landen drastisch te verbeteren, is een krachtig en mondiaal verplichtend instrument noodzakelijk. De reden waarom het mondiaal geregeld moet worden, ligt in het feit dat reders hun schip eenvoudig kunnen omvlaggen naar een staat die het niet zo nauw neemt met milieunormen. Zo ontlopen ze de regels alsnog. Alle staten moeten dus meedoen in het internationale sloopverdrag. Dit sloopverdrag wordt door de internationale maritieme organisatie (IMO) ontwikkeld. Het lukt echter bij lange na niet om in IMO-verband tot een goed verdrag te komen. Veel landen willen helemaal geen verdrag. Feitelijk komt het er op neer dat de mondiale aanpak voorlopig op een dood spoor zit.

EU in actie

In het verleden is er in het EP al verschillende keren gediscussieerd over het probleem van de sloopschepen. De re actie van de Europese Commissie hield tot nog toe in dat er spoedig een mondiale oplossing zou komen. Helaas is deze oplossing tot nog toe uitgebleven. Inmiddels is het binnen de Europese Unie (EU) wel duidelijk dat er een einde moet komen aan de onverantwoorde wijze van het dumpen van schepen. Over de vraag hoe een haalbare oplossing bereikt kan worden, heeft echter nog niemand een afdoende antwoord kunnen geven. De praktijk is namelijk erg weerbarstig. Duidelijk is wel dat de EU wil voorkomen dat milieuproblemen afgewenteld worden op andere landen. De inzet is er dan ook op gericht om de manier waarop de schepen worden gesloopt te verbeteren en een einde te maken aan het dumpen van zeeschepen op stranden in Zuid-Azië. Er zal gezocht moeten worden naar een voor mens en milieu verantwoorde recycling van materialen en afvalstoffen die bij de sloop vrijkomen met behoud van werkgelegenheid in de betreffende landen.

Groenboek

Toen bleek dat een oplossing in IMOverband niet in zicht kwam, heeft de Europese Commissie (EC) een groenboek 'sloopschepen' uitgebracht.Tenslotte vaart eenderde van alle schepen op de wereld onder de vlag van een EUlidstaat. Het groenboek moet vooral gezien worden als een discussiestuk. Het probleem wordt in kaart gebracht en alle partijen worden uitgenodigd om te reageren om zo verdere stappen te kunnen zetten naar een oplossing. De reactie van de lidstaten en het EP spelen hierin een belangrijke rol. De komende maanden zal Hans Blokland zich daarom intensief bezighouden met dit onderwerp. Er zal gesproken worden met reders, havenautoriteiten, de milieubeweging, allerlei internationale (belangen)organisaties, enzovoorts. Dit proces is noodzakelijk om tot een goed oordeel te komen. Inmiddels is de Tweede Kamer ook actief op dit onderwerp. In september heeft de Tweede Kamer een rondetafelgesprek gehad met veel betrokken partijen; hieraan heeft Blokland ook deelgenomen. Uiteindelijk is het de bedoeling dat Blokland ervoor zorgt dat het EP met een eensluidend antwoord komt op de vraag hoe het probleem van de sloopschepen zal worden opgelost. Hierover hoop ik in een volgende bijdrage op terug te komen.

Wouter Boonzaaijer

Beleidsmedewerker Eurofractie

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen