Aantrekkelijke radicaliteit

IN DE EERSTE HELFT VAN OKTOBER KWAM DE ALGEMENE INLICHTINGEN EN VEI-GHEIDSDIENST (AIVD) MET EEN VERONTRUSTEND RAPPORT OVER MOSLIMJON- : REN. EEN STEEDS GROTER DEEL VAN HEN BLIJKT ZICH AANGETROKKEN TE)ELEN TOT DE RADICALE ISLAM. VANWAAR DIE AANTREKKELIJKHEID VAN RADI- ALiTEiT?

De AIVD legde in haar rapport vooral de /inger bij de stroming van het politieke alafisme. Dat is een ultra-orthodoxe troming die de terugkeer predikt naar de zuivere islam, zoals zij oorspronkelijk bedoeld zou zijn.'Het salafisme is niet gevelddadig, maar wel antidemocratisch en liet verdraagzaam naar andersdenkenden', zo stelt de AIVD. Het risico is niet denkbeeldig dat vele moslimjongeren onder invloed van het radicale gedachtegoed van het salafisme zich afkeren van ie Nederlandse samenleving. En opmerkelijk is dat niet alleen lager opgeleide, maar ook veel hoger opgeleide moslimongeren belangstelling hebben voor de -luivere islam'.

Simpel wereldbeeld

Eén van de verklaringen voor de aantrekelijkheid van het salafisme is volgens de MVD dat het wereldbeeld van deze stroining veel simpeler is dan bij gematigder stromingen in de islam.Vanuit het salafisme zijn pasklare antwoorden mogelijk op problemen en vragen van jongeren. De auances en ingewikkelder antwoorden die zij van de imam in de moskee om de hoek krijgen te horen, zijn moeilijker te bevatten.

Maar ik in deze bijdrage aandacht voor wil vragen, is dat de ontwikkeling die in Nederland onder moslimjongeren aan de , ï ang is niet uniek is.We vinden deze in ergelijkbare vorm in talloze islamitische ianden in het Midden-Oosten terug.Velen weten wel dat de islam vele stromingen kent. Maar'de moslimwereld' is ook verdeeld in verschillende staten, wat zorgt voor een 'nationalistische' belangenstrijd tussen islamitische staten. Op hun beurt zijn veel islamitische landen verdeeld in vier partijen: het regime (vaak niet in godsdienst geïnteresseerd), de godsdienstige of geestelijke leiders, een oppositionele fundamentalistische elite en de 'ge­ wone' bevolking. In landen waar het regime wordt gesteund door het Westen, vaak de Verenigde Staten, of dankzij enorme oliereserves stevig in het zadel zit (Saudi-Arabië, Koeweit), vormt de islam een herkenningspunt voor de oppositionele groeperingen.

Moslimfundamentalisme

De religieuze kant van de zaak is dat veel min of meer repressieve regimes in islamitische landen volgens orthodoxe moslims niet'zuiver' genoeg zijn. Ze zijn naar de smaak van geestelijke leiders, en zeker van de radicalen onder hen, te seculier omdat wetgeving en rechtspraak niet gemodelleerd zijn volgens de sharia-wetgeving. Het maatschappelijke aspect is dat veel moslims in armoede leven of op zijn minst aanmerkelijk veel minder luxe, comfort en opleidingsmogelijkheden hebben dan de intellectuele en politieke bovenlaag. In een dergelijke situatie is een pleidooi voor sociale gerechtigheid met een beroep op de sharia begrijpelijk. Hier komt echter een politieke factor bij: de invloed van het Westen of van Amerika op de politieke situatie in het land. Want in de ogen van veel moslims staat de westerse samenleving synoniem voor zedenbederf, normloosheid en materialisme.Wanneer een repressief regime zich op de been weet te houden door buitenlandse financiële en militaire steun, hebben radicale groeperingen voldoende voedingsbodem waarin het onkruid van hun ideeën goed gedijt. Het moslimfundamentalisme, dat trouwens vele varianten kent, is aantrekkelijker naarmate het ervaren of veronderstelde onrecht groter is, de onzekerheid over toekomstige bestaansmogelijkheden toeneemt en het verlies van cultuur en traditie nadrukkelijker voelbaar is. Met name in landen zoals Pakistan en Indonesië slagen fanatici erin kansarme jongeren aan zich te binden. In Nederland zien we dat ook intellectueel begaafde en westers opgeleide moslim-jongeren - mogelijk kampend met een identiteitsproblcem - zich wetcn aangesprokep door de zwart-witte scheiding van 'goeden' en 'kwaden' en de 'zekerheid' die het fundamentalisme biedt.

Wat is geloof?

Hoe verminder je de aantrekkingskracht van fundamentalistische stromingen zoals het salafisme? Negeren van het probleem door religie uit het publieke leven te bannen, is het paard achter de wagen spannen.

Ik denk dat wij westerlingen worden geroepen om onszelf een spiegel voor te houden. Onze welvaartsdrang, de karige omvang van ontwikkelingshulp, de decadente cultuur die bijvoorbeeld blijkt uit media en kunsten, het 'meten met twee maten' bij de handhaving van mensenrechten, de overmatige belasting van het leefmilieu ... deze onvolledige rij van 'ongerechtigheden' zou westerlingen moeten behoeden voor een arrogante houding jegens andere culturen. Hiermee kan een deel van de voedingsbodem voor het radicalisme worden weggenomen. En daarom neemt de SGP duidelijk afstand van Wilders en zijn PW. Intussen moeten óók christenen zich hoeden voor een geloof, waarin bijbelse barmhartigheid en verzoening geen plaats meer heeft. Neerzien op andersdenkende medemensen of (in onze ogen dwalende) medechristenen is misplaatst, wanneer je overtuigd bent van eigen zonden en gebreken.Wie God in Christus mag kennen als de God die verloren mensen opzoekt, past geen arrogante houding. Hij belijdt wel Christus als Heere en legt metterdaad - desnoods met woorden - verantwoording af van de hoop die in hem is.

J.A. Schippers

directeur studiecentrum SGP

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen