Woningmarkt in balans? (II)

IN HET VORIGE DOELWIT IS NADER INGEGAAN OP DE INHOUD VAN HET RAPPORT DAT DE VROM-RAAD OP 17 OKTOBER 2007 AANBOOD AAN MINISTER VOGE­ LAAR. IN DIT ARTIKEL KOMEN VERSCHILLENDE REACTIES OP HET RAPPORT NAAR VOREN, DIE TIJDENS EEN CONGRES GEUIT VEERDEN.

Congres

Op 15 november jl. werd er in het Provinciehuis te Den Haag een groot congres georganiseerd, waar het advies van deVROM-raad werd gepresenteerd.Tevens werd in verschillende workshops ingegaan op deelaspecten van het omvangrijke rapport.Tenslotte kregen diverse organisaties die bij de woningmarkt betrokken zijn, de gelegenheid om op de uitkomsten te reageren.De voorzitter van deVROM-raad, mr H.M. Meijdam, fungeerde als dagvoorzitter. Hij constateerde dat er reeds vele jaren aandacht is voor dit onderwerp, maar dat de oplossing maar niet gevonden wordt. Dit komt zijns inziens doordat de politiek binnen de geijkte paden wil blijven. Zeer positief gestemd was hij overigens over het nieuwsbericht dat de Tweede Kamer de dag ervoor had ingestemd met een investeringsplan om de kwaliteit en duurzaamheid voor woningen te doen toenemen en tevens de woningproductie drastisch te verhogen.

Presentatie "Tijd voor keuzes"

Prof. dr. P.J. Boelhouwer, lid van de VROM-raad, presenteerde het advies "Tijd voor keuzes". De inhoud van het rapport is op te delen in een viertal deelonderwerpen': • Het (niet) functioneren van de woningmarkt; • Een evaluatie van de rol van de overheid; • Een nieuw stelsel gepresenteerd; • Mogelijk transitiebeleid naar de gewenste situatie.

De oplossingsrichting voor een beter functionerende woningmarkt ziet de heer Boelhouwer als volgt: • Actiever aanbodbeleid; • Gerichte vraagondersteuning; • Meer marktprikkels in de huursector; • Geleidelijk en goed doordacht transitiebeleid.

Workshop "de overheid: rol inhet woonbeleid"

In de workshop die door ondergetekende bijgewoond werd, stond het onderwerp "de rol van de overheid in het woonbeleid" centraal. Een zeer relevant onderwerp, waarbij de volgende vragen aan de orde kwamen: in hoeverre is overheidsingrijpen in deze markt legitiem? In welke mate en op welke wijze kan en mag de overheid ingrijpen? Hoe kan de overheid sturen in keuzemogelijkheden? Wat is eigendomsneutraal woonbeleid in de praktijk?

Prof. dr. M.W. Hofkes

Prof. dr. M.W. Hofkes, lid van de VROMraad, leidde de workshop in. De kern van haar betoog was, dat er op dit moment inconsistenties in het woonbeleid zitten. Zo wordt de vraag naar koopwoningen gestimuleerd door de hypotheekrenteaftrek, terwijl het aanbod beperkt blijft door het huidige bouwbeleid. Naar de mening van de VROM-raad kan Nederland zeker met minder beleid op het gebied van de woningmarkt, zo lang het bestaande beleid maar effectiever is. Volgens Hofl< es dient er voor de consument meer keuzemogelijkheid te komen op het gebied van aantal, kwaliteit, milieuen vorm van eigendom (kopen en/of huren).

Dr. ir. M.G. Elsinga

Dr ir. M.G. Elsinga, van het Onderzoeksinstituut OTB van deTU Delft gaf een eerste reactie op het rapport. Ze prees de raad voor de heldere keuzes die gemaakt en gemotiveerd werden. Naar haar mening stond het buiten kijf dat de overheid een legitieme rol heeft om in v grijpen in de woningmarkt. In de eerste plaats bestaat die rol hieruit dat de ovei heid moet waken voor rechtvaardigheic op deze markt. Het is daarbij wel de vraag of ingrijpen in de woningmarkt daartoe het geëigende middel is, of dat dit dient te gebeuren via inkomensbelei In de tweede plaats heeft de overheid een rol om het ontwikkelingsperspectit van de markt te bewaken. In de derde plaats dient de overheid negatieve exte ne effecten tegen te gaan. Dit blijft volgens Elsinga in het advies onderbelicht. Zo mist zij de uitwerking van de mogelijkheden om segregatie tegen te gaan.

In de vierde plaats ging Elsinga in op de positie van de overheid op de markt. Het s hierbij van belang om het begrip 'markt" helder te definiëren. Zo is er .ïen definitie die stelt dat het begripmarkt" weergeeft dat de overheid afwezig is. Zelf kiest zij voor een andere defiiitie en ziet zij de "markt" als een efficiënte markt, die maximaal nut oplevert en waarbij een marktmeester niet afwezig kan zijn. Die marktmeester dient in dit geval de overheid te zijn. Marktstabiliteit is hier een van de doelstellingen die de overheid voor ogen moet houden. Dit Setekent niet dat de markt in het geheel "iet zou mogen fluctueren, aangezien dite markt eigen is. Wel dient de overheid ^'xcessieve uitschieters te voorkomen.

Tenslotte ging Elsinga in op de rol van woningcorporaties. Zij hebben een unie- 'e positie, die in weinig andere landen oorkomt. Elsinga ziet de woningcorpoaties als uitvoerders van publieke belanen. De corporaties hebben naar haar lening last van een wispelturige overeid. Steeds worden de eisen die aan 'oningen gesteld worden aangepast, zoat de corporaties hun beleid daar 'eeds op moeten aanpassen.Verder ver- ' ideren de bouwquota nogal eens, met 'Ie gevolgen van dien.

Ir. J.A. Dunnewijk

ue volgende spreker, ir J.A. Dunnewijk, directeur van woningcorporatie WonenBreburg, kreeg aansluitend de gelegenheid

om een eerste reactie te geven. Hij benadrukte de rol van de regio's c.q.grote(re) gemeenten. Naar zijn mening dient de rol van de gemeenten versterkt te worden. De rijksoverheid moet hierbij een stap terug doen. De positie van kleinere gemeenten behoeft aandacht. Daarna ging hij in op de vraag hoe lokale overheden vorm kunnen geven aan woonbeleid.

Naar zijn mening is de gemeentelijke woonvisie, opgesteld door de gemeente(n) en woningcorporaties, primair een goed instrument om lokaal woonbeleid vorm te geven. Secundair kan dat door ingrijpen achteraf, indien nodig.Wonen is een rijkstoo/c, maar ook een gemeentezook. Dunnewijk adviseerde tenslotte om de sociaal-economische effecten die aan de voorstellen van de VROM-raad verbonden zijn, duidelijk in kaart te brengen. Hierdoor zal de steun voor het advies alleen maar toenemen.

Discussie

In de discussie die na de inleidingen ontstond, werd met name ingegaan op de regionale verschillen die op de woningmarkt zichtbaar zijn. Zo is er leegstand in delen van Friesland en Limburg, terwijl er grote tekorten bestaan in de Randstad en ver daarbuiten. "Verpaupering en leegstand in het noorden van Friesland nemen zodanig toe, dat zonder ingrijpen spookdorpen ontstaan", aldus Rein Hagenaars van Wonen Noordwest Friesland in de Leeuwarder Courant van 14 no­ vember 2007. Hij pleit voor een speciaal masterplan voor de streek. Waar een groot woningentekort toe leidt, behoeft geen nadere toelichting. Uit dit deel van de discussie kwam naar voren dat de rijksoverheid slechts adequaat woningmarktbeleid kan formuleren indien zij rekening houdt met en oog houdt voor regionale verschillen in de woningmarkt.

Er blijkt tijdens de discussie grote consensus te bestaan bij de beantwoording van de vraag óf de overheid in mag (of moet) grijpen in de woningmarkt. Maar welke aanpak is dan precies wenselijk? En waarom? Een groot deel van de discussie ging in op het tegengaan van de inkomensongelijkheid. Mag ingrijpen in de woningmarkt als instrument daartoe gebruikt worden? Nee, aldus sommige congresgangers: dat moet via de belastingen. Ja, aldus anderen: hypotheekrenteaftrek en huursubsidie moeten dus blijven.

Tenslotte

De politiek wacht met belangstelling de reactie van de minister op het rapport af. Laatstgenoemde zal pas reageren nadat zij tevens een verslag met de belangrijkste uitkomsten van maatschappelijke consultatie ontvangen heeft. Het is van belang dat het onderwerp "wonen" prominent op de publieke agenda blijft staan, ook al heeft de coalitie besloten om deze regeringsperiode geen ingrijpende beslissingen met betrekking tot deze problematiek te nemen. Of dit een verstandig besluit is, zal de toekomst leren.Veel experts menen dat de overheid juist nu ingrijpen moet, om de problemen niet meer te laten groeien.

Tenslotte II

Dit is het laatste artikel van mijn hand in dit blad. De reden is gelegen in het feit dat ik Deo volente per I januari 2008 aan de slag hoop te gaan als voorlichter voor Zending Gereformeerde Gemeenten. Graag wens ik van deze plaats al onze bestuurders en volksvertegenwoordigers Gods onmisbare zegen toe bij de uitoefening van hun taken.

Just van Toor Voorlichter

' Een uitvoeriger behandeling van het advies zelf is te vinden in De Banier van 7 december 2007

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen