Health Check

HET JAAR 2008 ZAL EEN BELANGRIJK JAAR WORDEN VOOR DE LANDBOUW IN EUROPA. OP DE AGENDA STAAT DE ZOGENOEMDE HEALTH CHECK TING) VAN HET GEMEENSCHAPPELIJK LANDBOUWBELEID. OP 20 NOVEMBER JL. HEEFT EUROCOMMISSARIS MEVROUW FISCHER-BOEL EEN EERSTE AANZET (DOORLICH­ GEGE­ VEN VOOR BIJSTELLING VAN HET BELEID. DE LAATSTE GROTE HERVORMING STAMT UIT 2003.TOEN IS ER BELEID GEMAAKT EN EEN JAARLIJKS BUDGET VASTGESTELD VOOR DE PERIODE TOT 2013.

De belangrijkste wijziging uit de hervorming van 2003 is de zogenoemde (gedeeltelijke) ontkoppeling, die uiteindelijk een einde moet maken aan de productiesteun. Boeren moeten de kans krijgen om in hun bedrijfsvoering keuzes te maken die gebaseerd zijn op marktperspectieven. Tegelijkertijd moet de boer voldoen aan randvoorwaarden op het gebied van milieu, dierenwelzijn, landschap e.d.

De wereld verandert snel

Ondertussen speelt op de achtergrond natuurlijk mee dat de situatie in de agrarische sector drastisch gewijzigd is sinds 2003. Graan- en melkprijzen waren bijvoorbeeld laag en het inkomen van de boer navenant. Inmiddels zijn de graanprijzen weer op niveaus die we kenden in de jaren '80. Ook de melkprijzen zijn, eigenlijk pas gedurende het laatste jaar, flink aangetrokken. De algehele stemming is flink verbeterd. De prijs van agrarische grond stijgt. Boeren hebben er weer vertrouwen in.

De oorzaken van deze veranderingen zijn divers.Wereldwijd is er een sterk toegenomen vraag naar grondstoffen. De belangrijkste factor is het veranderende consumptiepatroon (meer vlees en zuivel) in landen met een opkomende economie (bijvoorbeeld India en China).Voor elke kilogram vlees is een veelvoud aan kilogrammen veevoer nodig. Daar komt bij dat er recent in diverse gebieden in de wereld misoogsten zijn geweest. Daardoor zijn de wereldvoedselvoorraden historisch laag. De grote belangstelling voor energie uit gewassen (biobrandstof) heeft dit effect versterkt. De keerzijde voor de agrarische sector is natuurlijk wel dat de prijzen van veevoer sterk stijgen.Vooral de intensieve veehouderij ondervindt hiervan het sterkst de gevolgen.

Vragen

De Europese Commissie stelt zichzelf drie vragen: Hoe kan de bedrijfstoeslagregeling effectiever, efficiënter en eenvoudiger worden gemaakt? Hoe kan ervoor worden gezorgd, dat de marktondersteunende instrumenten, die oorspronkelijk waren bedacht voor een Gemeenschap van zes lidstaten, relevant blijven in een steeds verder mondialiserende wereld en in een EU met 27 lidstaten? Hoe passen wij ons aan de nieuwe risico's en kansen aan om greep te krijgen op nieuwe (van klimaatverandering naar de groei van de sector biobrandstoffen en het waterbeheer) en reeds bestaande uitdagingen (biodiversiteit)? We noemen enkele in het oogspringende maatregelen.

Maatregelen

Voor Nederland betekent dit, dat waar nu op basis van historische referenties steun wordt toegekend, er gedacht wordt aan een vast bedrag per hectare (o flatter rate). Hierbij zou onderscheid gemaakt kunnen worden per regio. Dit is nodig, omdat het maatschappelijk steeds moeilijker te verantwoorden is om boeren steun toe te kennen op basis van productiegegevens uit een verleden dat steeds verder weg ligt. Gevolg is een herverdeling van steun, omdat nu in principe alle bedrijven voor steun in aanmerking komen, ongeacht welke gewassen worden verbouwd.

Verder wordt ingezet op vereenvoudiging. Dit betreft het randvoorwaardenbeleid {cross-compliance) en vooral de controle daarop. Maar ook kunnen heel wat administratieve lasten (en dus kosten) worden beperkt met het invoeren van minimumbedragen voor het ontvangen van steun. Dat beoordelen wij positief.

In 2015 zou het huidige systeem van melkquotering aflopen. De vraag dient zich nu aan: hoe dan verder? In de Health Check is nu een jaarlijks stapsgewijze verhoging van het quotum voorzien tot 2015 om de overgang naar een systeem zonder quotering goed te laten verlopen, de zgn. 'zachte landing'.Wel zal goed moeten worden nagedacht over de maatregelen die nodig zijn om de gevolgen van een evt melkprijsdaling op te vangen.Voorkomen moet worden dat uit gebieden die vanuit economisch oogpunt minder gunstig zijn voor melkproductie, de boeren verdwijnen met alle gevolgen voor landschap en plattelandsgemeenschappen. Dat geldt berggebieden, maar kan ook gelden voor Nederlandse veenweidegebieden.

Visie en inzet

De landbouw is geen 'gewone' economische sector De omstandigheden, met klimaat, ziektes enz. maken de landbouw bijzonder, naast de grote rol in het gebruik van de publieke ruimte. Gezien de belangei - voldoende en veilig voedsel, een goed beheer van het landschap - moet de sector beschermd worden tegen de grillen van de markt.Vergaande liberalisering is daarom onwenselijk. De bestaanszekerheid van sec toren moet niet ter discussie komen te staan.Tegelijk mogen instrumenten niet belemmerend werken om naar de markt te luisteren. Ook moet een door economische malaise noodgedwongen versnelde schaalvergroting worden voorkomen. Wat daarom te doen met de instrumenten? De instrumenten mogen (of moeten) wat ons betreft worden aangepast aan de veranderde situatie. Sommige instrumenten moeten misschien daarom in de huidige vorm verdwijnen (bijvoorbeek melkquotum), andere moeten worden aangepast (bijvoorbeeld interventie) of (tijdelijk) buiten werking worden gesteld (braakregeling). De Eurofractie Christen- Unie-SGP vindt het belangrijk dat er een duidelijke lijn is en voldoende tijd voor overgang naar een nieuw gemeenschappelijk landbouwbeleid. Boeren moeten weten waaraan ze zich moeten aanpasser en de tijd krijgen om dat te doen.

Peter de Groot

Beleidsmedewerker Eurofractie Christen- Unie-SCP

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen