Verkiezingen in Kenia (slot)

HOE NU VERDER? DAT IS DE GROTE VRAAG DIE DE KENIANEN BEZIG HOUDT. DE OMSTREDEN PRESIDENTSVERKIEZINGEN IN KENIA LIGGEN OP HET MOMENT VAN SCHRIJVEN VAN DIT ARTIKEL (27 FEBRUARI) TWEE MAANDEN ACHTER ONS. HE i ANDERS ZO STABIELE LAND IS TERECHT GEKOMEN IN EEN GOLF VAN ONRUST EN ETNISCH GEWELD. OP PRESIDENT MWAI KiBAKI EN TEGENSTREVER RAILA ODINGA RUST EEN DURE PLICHT OM ZO SNEL MOGELIJK MET EEN WERKBARE EN DUURZAME OPLOSSING TE KOMEN OM TE VOORKOMEN DAT HET LAND VERDER WEGZAKT IN EEN MOERAS ETNISCHE CONFLICTEN. WELKE PROBLEMEN LIGGEN ER OP TAFEL EN IN WELKE RICHTING MOET DE OPLOSSING GEZOCHT WORDEN?

Angst, woede, een striemende economische crisis en etnisch geweld, resulterend in 1500 doden en 600.000 vluchtelingen. Dit is het droevige resultaat van de fraude bij het tellen van de stemmen van de vreedzaam verlopen verkiezingen van 27 december 2007. Dat er meer aan de hand is hebben we in de vorige twee bijdragen gezien. Één van de oorzaken is dat de samenleving onderhuids etnisch sterk gepolariseerd is. Politieke partijen organiseren zich doorgaans meer langs etnische lijnen en daaruit voortkomende presidentskandidaten dan programma's. Een andere oorzaak is dat het door de president gedomineerde politieke systeem nog niet is aangepast aan de in 1992 ingevoerde meerpartijendemocratie. Dit zijn de belangrijkste problemen waarvoor een oplossing moet worden gevonden.

Staatshervorming

Een overeenkomst over de vorming van een (interim)regenng van nationale eenheid is niet genoeg. Over langslepende problemen en vooruitgeschoven substantiële hervormingen dient besloten te worden. Één zo'n dringend noodzakelijke hervorming is het formuleren van een nieuwe (interim)grondwet met bindende afspraken over de inwerkingtreding daarvan. De volgende zaken moeten hier in ieder geval in opgenomen worden.Ten eerste een horizontale overdracht van macht door het parlement meer bevoegdheden over de uitvoerende macht. Op dit moment controleert de president het parlement in plaats van andersom. Zo kan hij parlementszittingen verdagen en de parlementariërs pas terugroepen wanneer hij dat wil of zomaar het parlement ontbinden.Vervolgens moet gedacht worden aan verticale machtsoverdracht. Op presidentieel niveau betekent dit een overdracht van de macht van de president richting een nieuw te vormen post van premier met werkelijke uitvoerende bevoegdheden. Op dit moment kan de president zonder overleg ministeries in het leven roepen of weer ontbinden.Verder moet in overweging genomen worden over te gaan op een kiessysteem met evenredige vertegenwoordiging. Op dit moment wint de kandidaat met de meeste stemmen in één van de 210 kiesdistricten. Zelfs al wint hij maar 20 procent of minder van de stemmen is hij verkozen als niemand meer heeft.Alle andere stemmen gaan dan verloren. Een andere oorzaak van de problemen is de gang van zaken rond het benoemen en discutabel opereren van de Kiesraad. In de hoofdkwartieren van dit orgaan ging het immers fout met de verkiezingen. Gezien de beslissende rol die de Kiesraad in het democratisch bestel inneemt moet het een onafhankelijk en professio­ neel orgaan zijn met een eigen budget wat het parlement ter beschikking stelt. Nu kan de president nog naar believen partijgenoten benoemen.

Partij opbouw

Om de politiek minder te laten sturen door etnische belangen en persoonlijkheden is het nodig de institutionele capaciteit van de politieke partijen te vergroten. Op dit gebied is nog veel werk te verzetten, samen met civil society en de invloedrijke kerken. Naast issues als lidmaatschap, interne partijdemocratie en instrumentalismering van partijen door (industriële) belangengroepen is het van het grootste belang dat partijen een eigen identiteit en programma ontwikkelen. Pas dan is er werkelijk iets te kiezen. Juist voor de verkiezingen is met maximale inzet van het NIMD en de lokale zusterorganisatie, het Center for Multiparty Democracy in Kenia, na 16 jaar onderhandelen uiteindelijk een wet op politieke partijen aangenomen. Deze wet zal de onafhankelijkheid van de partijen doen toenemen en verbiedt bovendien het In Kenia gebruikelijke overlopen van parlementariërs naar andere partijen. Het talmen van de president om de wet in de staatscourant te plaatsen is een voorbeeld te meer dat investeren in deze zaken een zaak van lange adem is. Maar het is het waard.

Inmiddels voert de internationale gemeenschap, met Kofi Annan voorop, van alle kanten de druk op beide kemphanen zo hoog mogelijk op. Zo mengde ook Van der Staaij zich in het debat over het bezoek van minister Koenders aan Kenia: "De inzet moet zijn: een einde aan het grove geweld en een legitieme verdeling van de macht tussen regering en oppositie." En zo is het.

drs. H.J. van Schothorst

SGP-partijcoördinator bij het NIMD

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen