Syrië niet als sleutel tot vrede

TOT DE "AS VAN DESTABILISATIE" IN HET MIDDEN-OOSTEN REKENT DE ISRA­ ËLISCHE TERRORISME-EXPERT ELY KARMON NAAST IRAN MET RECHT OOK SYRIË EN DE ISLAMITISCHE TERREURORGANISATIES HEZBOLLAH (LIBANON) EN HAMAS (SEDERT JUNI 2007 PALESTIJNS ALLEENHEERSER IN GAZA). HOE VERHOUDT ZICH DAT MET DE DIPLOMATIEKE IDEE VAN SYRIË ALS DÉ SLEUTEL TOT VREDE IN HET MIDDEN-OOSTEN?

Het regime van president Bashar al-Assad biedt radicale Palestijnse groeperingen, v^/aaronder Harnas, een uitvalsbasis en steunt samen met Iran onveranderlijk Hezbollah, die "staat in de staat" in buurland Libanon.In het licht van deze bekende feiten heeft de Eurofractie ChristenUnie-SGP zich zowel tegen het sluiten van een associatieovereenkomst tussen de EU en Libanon in 2003 gekeerd als tot op vandaag tegen een soortgelijk Europees voornemen met Syrië.Treurig genoeg speelde het Europees Parlement (EP) in beide gevallen juist een stimulerende rol. De Syrische deelname aan de internationale vredesconferentie van Annapolis (november 2007), zij het op het lage niveau van de onderminister van Buitenlandse Zaken, gaf westerse en Israëlische politieke kringen nogal wat hoop Damascus los te kunnen weken van bondgenoot Teheran.Tijdens een parlementair bezoek aan Syrië en Libanon (begin december 2007) merkte ik dat in diverse ontmoetingen met Europese diplomaten. Syrië figureert in deze visie als dé sleutel tot vrede in het Midden-Oosten. Drijf een wig tussen Damascus en Teheran door vredessluiting tussen Israël en Syrië en het is gedaan met de "as van destabilisatie". Want het Assad-regime zou dan zijn bondgenoten Iran, Hezbollah en Hamas de rug moeten toekeren.

Religieuze dimensie

Hoe reëel is dit scenario? Puur wensdenken? Dat laatste blijkt uit de heldere stellingnames van verschillende regiospecialisten. Zo heb ik zelf in de aanloop naar het EP-debat van herfst 2006 en ter voorbereiding op mijn delegatiereis naar Syrië en Libanon de Nederlandse Syriëkenner Leo Kwarten geraadpleegd. Naar aanleiding van de onbesliste zomeroorlog van 2006 tussen Israël en Hezbollah merkt hij op: "De oorlog heeft Syrië duidelijk gemaakt dat de EU Syrië geen enkele veiligheidsgarantie kan bieden. In dit verband zal Syrië ook niet meewerken aan de ontwapening van Hezbollah. Hezbollah wordt beschouwd als een strategische partner in het conflict met Israël. Bovendien bezegelt Hezbollah de strategische alliantie tussen Syrië en Iran. Deze alliantie is voor Syrië zeer belangrijk omdat Iran in de ogen van het regime de enige macht in de regio is die Syrië bescherming zou kunnen bieden in een groter regionaal conflict." Ruim een jaar later, naar aanleiding van de internationaal zo toegejuichte Syrische deelname aan Annapolis, schreef Kwarten me dat de "optimisten die menen dat Annapolis een wig kan drijven in het bondgenootschap tussen Syrië enerzijds en Hamas, Hezbollah en Iran anderzijds, echter bedrogen zullen uitkomen. Het langetermijndoel van deze partijen - het terugdringen van de Amerikaanse invloed in het Midden-Oosten - staat nog steeds fier overeind." De Syrisch-lraanse alliantie gaat, volgens Kwarten, veel verder dan parallelle geopolitieke belangen in Libanon, de Palestijnse gebieden en Irak. En dan komt hij met een saillante aanvulling: "Er is bijvoorbeeld ook een religieuze dimensie. Het bewind van president Bashar al-Assad is overwegend alawitisch van karakter De Alawieten worden door radicale soennitische krachten binnen Syrië niet beschouwd als moslims, terwijl de grondwet van Syrië juist stelt dat de president een moslim dient te zijn. De Iraniërs, pragmatisch als ze zijn, omarmen de Alawieten echter als "sjiitische sekte", als moslims dus, en in ruil mogen de Iraniërs een aantal sjiitische heilige plaatsen in Syrië besturen. Deze legitimering is belangrijk voor het regime."

Bunkermentaliteit

Uitgesproken pessimistisch, of beter gezegd, realistisch over een eventuele Syrische koerswijziging, uitte prof. Eyal Zisser zich in een notitie van 3 december 2007. De prominente Syrië-specialist van de Universiteit van Tel Aviv schrijft Damascus onomwonden een 'bunkermentaliteit' toe. Doorgaans vergelijken wij Syrië met Egypte of andere Arabische landen, maar het is correcter het land met staten als Cuba en Noord-Korea te vergelijken. Die lijden aan een identieke 'bunkermentaliteit'. In de wetenschap dat zij militair niet opgewassen zijn tegen Israël, prefereren de Syriërs de Joodse staat op indirecte manier te raken, aan te vallen via Libanese (Hezbollah) en Palestijnse bondgenoten (voorop Hamas). Kortom, van Syrië valt geen werkelijk constructieve, stabiliserende inbreng in het Midden-Oosten redelijkerwijs te verwachten, concludeert prof. Zisser beslist.

Assad-regime

Bijkans nog scherper oordeelt Avraham Sela van de Hebreeuwse Universiteit te Jeruzalem in een uitgave van het Transatlantic Institute in Brussel (29 januari 2008). Het gaat Damascus immers niet alleen om de teruggave van de Golanhoogte. Komt nog bij, zo benadrukt Sela, dat de Syriërs zo'n restitutie territoriaal bijzonder ruim interpreteren, geheel in afwijking van eerder getroffen grensdemarcaties. Nee, het Assad-regime streeft in wezen naar regionale hegemonie in de Levant. In de bondige formulering van Eyal Zisser: "Er is niets te bespreken met Bashar al-Assad over Libanon, tenzij de Amerikanen bereid zijn Libanon terug te geven aan de Syriërs zoals zij dat in de jaren tachtig deden." Avraham Sela ziet in de niet aflatende reeks van lafhartige moordaanslagen in buurland Libanon "de afdruk van Syrische handen". Damascus legt zich allerminst neer bij zijn internationaal afgedwongen militaire terugtrekking uit het 'land van de ceder', na de uiterst gewelddadige eliminatie van de anti-Syrische Libanese soennitische leider Rafiq Hariri februari 2005.

drs. 6. Belder, lid van de Eurofractie ChristenUnie-SCP

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen